Напярэдадні жаночага свята ў магазінах і на рынках выстройваюцца вялізныя чэргі. Кветкі бяруць паштучна і ахапкамі. Самы хадавы тавар — цюльпаны. Тых, што вырасцілі ў нас, больш за 25 гатункаў. «Гандаль ідзе бойка, але зарабіць на кветках шмат не атрымліваецца, дарагія браць не будуць», — за гады працы прадавец, які гандлюе каля плошчы Якуба Коласа, ужо разбіраецца ў некаторых маркетынгавых штучках.
Прапануе сабраць прыстойны букет па вельмі дэмакратычнай цане — кошт аднаго цюльпана вар’іруецца ад 1,8 да 2,5 рубля. Прыблізна ў тую ж суму абыдуцца і герберы. Іх, ад нашых вытворцаў, сем гатункаў. А вось з ружамі вызначыцца больш складана. Ад разнастайнасці вочы разбягаюцца: гандлёвыя кропкі прапануюць больш за 40 разнавіднасцей свежазрэзаных галандскіх гібрыдных гатункаў. Даўжыня сцёблаў — ад 40 да 100 см.
Да «кветкавай» даты мужчыны рыхтуюцца загадзяФота Артура ПРУПАСА
«Кветкавая прадукцыя, якая вырошчваецца цяплічнымі гаспадаркамі на зразанне, у асноўным рэалізуецца праз уласную гандлёвую сетку ў Мінску. Цэнавы сегмент разлічаны на насельніцтва з сярэднім узроўнем даходу», — адзначылі ў галоўным упраўленні спажывецкага рынку Мінгарвыканкама.
Іду на разведку. У пераходзе каля мінскага чыгуначнага вакзала не праціснуцца — з усіх бакоў размясціліся прадаўцы кветак. Больш за ўсё тут гандлёвых кропак ДарАРЗ. Цэны ў дзяржпрадпрыемства прывабныя: беларускія ружы каштуюць ад 1,9 да 4 рублёў, у той час як імпартныя бутоны пацягнуць на суму ад 2,5 да 5,5 рубля.
Прадаўцы ветлівыя, але відаць, што ўжо злёгку прытамілісяФота Сяргея ЛАЗЮКА
«А яшчэ герберы, лілеі, альстрымерыі ёсць. Або аддаяце перавагу гаршковым кветкам?» — заўважыўшы маю цікавасць, звяртае на сябе ўвагу прадавец. Ветлівая, але відаць, што ўжо злёгку прытамілася. «Я па класіцы. Давайце чырвоныя!» — цягнуся да любімых руж, але адбіраць кветкі ў букет усё ж давяраю прафесіяналу.
Надзея Васільеўна абгортвае кветкі тоўстай паперай, беражліва фіксуе ўпакоўку на верхавіне букета — каб ні дождж, ні вецер пялёсткі не сапсавалі. Між тым прызнаецца, што вельмі любіць сваю працу: з бутонамі ды пялёсткамі можа няньчыцца цэлымі днямі. Мая новая знаёмая не супраць яшчэ крыху пагаварыць, але праца не чакае: падаспелі новыя кліенты.
Вытворцы даўно вывучылі прыхільнасці нашых пакупнікоў — у асноўным мы аддаём перавагу ўстойлівым і высокім кветкам на тоўстым сцябле, з буйным бутонам.Фота Артура ПРУПАСА
Напярэдадні «кветкавай» даты ў барацьбу за пакупніка ўступаюць і вулічныя гандляры. Калі дзяржпрадпрыемствы стараюцца не завышаць кошт кветак, то нелегалы пакупнікоў не шкадуюць і заломваюць цэны як хочуць. За пару дзён актыўнага продажу маюць немалыя грошы.
«5 рублёў за ружу», — адзін з іх адразу называе максімальны цэннік. «А калі пяць штук вазьму?» — спрабую дамовіцца. «Добра. За 4 кожную аддам», — ахвотна згаджаецца. «А адкуль кветкі?» — распытваю. «З інтэрнэту», — адказваюць мне па той бок імправізаванага прылаўка. Ружы і цюльпаны прадавец оптам заказаў у расійскіх перакупшчыкаў, зараз перапрадае ў тры разы даражэй першай цаны.
«Машыну, вядома, за гэты заробак не куплю. Але на адпачынак каля мора хопіць дакладна», — смяецца нелегал. Але ўсмешка адразу ж знікае з твару: запрыкмеціў патруль міліцыі — прадавец хутка згарнуў «лавачку» і кінуўся наўцёкі, толькі пяткі замільгалі.
За апошнія некалькі гадоў кветкавы рынак у нашай краіне больш-менш упарадкаваўся і арганізаваўся. Большасць прадаўцоў-прыватнікаў працуюць у рамках закона. На прыбытак у святы не скардзяцца — за першы тыдзень сакавіка прадаўцы спадзяюцца зрабіць чвэрць гадавога абароту. Кампаніі працуюць па папярэдняй замове — хадавыя кветкі фурамі прывозяць з-за мяжы. Там расліны, як і раней, прадаюцца на аўкцыёнах.
Удзельнікі віртуальных таргоў выкупляюць лоты, седзячы за камп’ютарам. На экране высвечваюцца ўсе неабходныя характарыстыкі кветак і стартавая цана. Кошт, дарэчы, паступова падае — хто не ловіць мух, той паспявае хутка выкупіць расліны па выгаднай цане.
«Да цаны адразу дадаюцца камісійныя аўкцыёну. З усімі «растаможкамі», мытнымі пошлінамі і зборамі, транспартнымі расходамі і падаткамі кошт кветак павялічваецца прыкладна ў два разы. Далей мясцовыя перакупшчыкі робяць накрутку рознічнай сетцы», — расказваюць у папулярнай мінскай аптовай фірме.
З далёкіх краін тавар дастаўляюць самалётамі. Ружы, цюльпаны і іншыя традыцыйныя і экзатычныя кветкі, да прыкладу, з адносна недалёкай Галандыі вязуць машынамі каля трох дзён. Вытанчаныя расліны едуць да нас «на вадзе» — у пластмасавых кантэйнерах або «ў сухім выглядзе» — у каробках.
«Каб кветкі даўжэй захавалі свой чароўны выгляд і свежасць, усю дарогу яны ўтрымліваюцца ў асаблівых умовах пры дакладна выверанай тэмпературы і вільготнасці», — тлумачыць Таццяна Закаблукава, спецыяліст мінскай фірмы «Гранфлор». Аптавікі загадзя рыхтуюцца да хлебных сакавіцкіх дзянькоў. «Да нас ужо прыйшлі чатыры фуры», — дадае суразмоўніца. Усяго ж да свята толькі гэтая кампанія паставіць 250 тысяч кветак, аб’ёмы — як і ў мінулым годзе.
Замежныя вытворцы даўно вывучылі прыхільнасці нашых пакупнікоў — у асноўным мы аддаём перавагу ўстойлівым і высокім кветкам на тоўстым сцябле, з буйным бутонам. Але густы нашых жанчын паступова пачынаюць мяняцца. У кампаніі «Флаўэр Лэнд» заўважаюць: нярэдка, каб дагадзіць дамам, мужчынам даводзіцца шукаць экзатычныя расліны ці нават першацветы — амаль як у казцы «12 месяцаў». «У якасці падарунка ў самае пяшчотнае свята вясны ўсё часцей карыстаюцца папулярнасцю нестандартныя букеты. Нашы кліенты ахвотна бяруць калы, фрэзіі, эўстомы, пратэі, краспедыі і іншыя», — пра трэнды гэтага сезона расказвае Аляксандр Варвашэня, дырэктар фірмы.
Зрэшты, сёння фларысты фантазіруюць, як могуць. Каб прыемна здзівіць кліентаў, складаюць букеты з іглічных галінак і шышак, кветак уперамежку з салодкімі прысмакамі, нават з гародніны і садавіны. Праўда, такія букеты б’юць па кішэні пакупнікоў. Незвычайныя аўтарскія работы могуць абысціся ў суму ад 30 рублёў і дасягнуць некалькіх соцень за штуку — у залежнасці ад зместу і памеру.
