Янка Брыль. Збор твораў. Т. 1.
Мiнск, Мастацкая лiтаратура, 2018.
Падзея ў беларускiм лiтаратурным свеце: пачаў выходзiць збор твораў у дзесяцi тамах народнага пiсьменнiка Беларусi Янкi Брыля. Набытак пiсьменнiка, якi лiчыцца майстрам лiрычнай мiнiяцюры, надзвычай разнастайны. У першы том увайшлi апавяданнi i лiрычныя замалёўкi 1937 — 1966 гг. Але ў ранняга Брыля не шукайце толькi лiрыкi. Тэма пекла, якое ўчыняюць людзi адзiн аднаму, хатняга гвалту, сквапнасцi i жорсткасцi — гэта скрозь. Цiкава назiраць, як мяняюцца творы пад уплывам пакручастага жыццёвага досведу: першыя апавяданнi пiсаў беларускi юнак, якi жыў у панскай Польшчы i марыў пра вольнае беларускае слова. Апошнiя, 1960–х — былы малады салдат, партызан, якi двойчы збягаў з нямецкага палону, прызнаны савецкi пiсьменнiк, лаўрэат Сталiнскай прэмii трэцяй ступенi... Так што ў кнiзе можна знайсцi i змрочныя побытавыя карцiны, як мачаха збiвае пасынка, а заадно свайго мужа i ягоную мацi, i разважаннi пра класiчную лiтаратуру. Творы Брыля амаль заўсёды аўтабiяграфiчныя. Напрыклад, з нататкi пра любоў да Чэхава мы даведаемся, што аўтар адкрыў аўтара «Трох сясцёр», калi ў 1932 годзе «шчаслiва пралез» у адну прыватную бiблiятэку ў мястэчку Турэц на Наваградчыне. Плацiць за карыстанне трэба было шмат, але мацi дазволiла сыну гэтую раскошу. I хлопец хадзiў па чатыры кiламетры гразкай восеньскай дарогай туды i назад, каб атрымаць шчасце — кнiгу. «Як жа не ўспомнiць такое, калi цяпер дзяўчынка зойдзе ў твой кабiнет, паглядзiць на палiцы з сотнямi жывых iмён на любай стракатасцi пераплётаў i скажа з наiўна–пацешным сумам чатырнаццацiгадовай асобы: «Эх, пачытаць няма чаго!».
Выданне суправаджаецца навуковымi каментарыямi i iлюстрацыямi, так што спяшайцеся набыць першы том, каб пасля ў хатняй бiблiятэцы сабраўся ўвесь збор твораў.
Дмитрий Легеза. Картины изменчивого мира.
Санкт–Петербург, 2017.
У нас погибла водомерка.
Теперь вода неизмерима,
Она бушующим потоком
Смывает наши города.
Малоизвестное мне до сих пор имя санкт–петербургского поэта открылось тоненьким сборничком «в японском стиле» — сорок стихов, написанных за шесть лет. Грустная ирония, интеллектуальная игра (иногда просто — игра и стеб). В лучших стихотворениях — та тонкость, особый взгляд, который не просто выделяет поэта из толпы, но выталкивает куда–то к поверхности ноосферы, как вода — каплю масла. А еще — неприязнь к интеллектуальному снобизму и способность к сопереживанию, которая, возможно, обостряется тем, что Дмитрий — практикующий врач, для него человек — не абстрактный потенциальный читатель (а ежели он не читатель, то тупое быдло). Свою позицию поэт излагает в грустно–ироничном стихотворении «Маленький фотограф»:
Читали поэты, а я их снимал — и было мне больно,
И три объектива свисали с меня, как черные бомбы.
Я полз по стене, прилипал к потолку, худой и короткий,
И щелкал, как будто глухарь на току, волшебной коробкой.
Я сбрасывал бомбы. Крепил в пустоте, вязал ремешками,
Цеплялся крылом за сидящих, а те: — Мешаешь, мешаешь...
Героями стихотворений делаются бомж Сережа, люди–сэндвичи — носители рекламы, попутчик в общественном транспорте... Особая созерцательность, «заговаривание быта деталями. И параллельно — способность встряхнуть читателя чем–то парадоксальным, чисто хармсовским... Ведь «наш плоский мир стоит на суррикатах, на миллионах столбиков смешных».
Издания для обзора предоставлены книжным магазином «Академическая книга», Минск, пр-т Независимости, 72.
Полная перепечатка текста и фотографий запрещена. Частичное цитирование разрешено при наличии гиперссылки. Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter
