Днямі заўчасна пайшоў з жыцця генеральны дырэктар ААТ «Белаграздраўніца» Васіль Мікалаевіч СУДАС. Гэта навіна ашаламіла ўсіх, хто ведаў В. Судаса, працаваў і сябраваў з ім, а таксама землякоў. Пісьменнік Уладзімір Ліпскі ў дзень 55-годдзя задаў Васілю Мікалаевічу 55 пытанняў. Гэта інтэрв’ю ўчора Уладзімір Сцяпанавіч прапанаваў нашай газеце, як толькі даведаўся аб трагедыі. Цяпер гэта інтэрв’ю — помнік дарагому, паважанаму Чалавеку. Як жа мы павінны даражыць адзін адным пры жыцці! Васілю Мікалаевічу 3 студзеня споўнілася толькі 56 гадоў. Пахавалі яго ўчора на могілках у родных Аўцюках...
1. Дзе вы нарадзіліся, у якую пару года?
— На свет з’явіўся ў вядомых цяпер на ўсю Беларусь Аўцюках — сталіцы народнага гумару. Першы мой жыццёвы жарт: нарадзіўся 1 студзеня, а запісалі 3-га. Доўга гулялі на Новы год, не было калі аформіць метрыкі.
2. Што ведаеце пра радавод Судасаў?
— О, хацеў бы ведаць усё, але пакуль што толькі да пятага калена. Мы, Судасы, з вёскі, ад зямлі. Прадзед Піліп падарваў здароўе на ніўцы. Каня шкадаваў, матыкай, лапатай абрабляў поле… Судасы ёсць усюды: у Канадзе, Малайзіі, Маскве. Хачу дакапацца да глыбокіх каранёў.
3. Хто вашы мама і тата?
— Мама — Ганна, бацька — Мікалай. Родам з Вялікіх Аўцюкоў. Сяляне. На жаль, яны ўжо небажыхары.
4. Ці ёсць браты, сёстры, колькі іх?
— Я са шматдзетнай сям’і. Нас пяцёра ў бацькоў. Маё багацце — тры браты Мікалай, Уладзімір, Сяргей і сястра Галя.
5. Што запомнілася з маленства?
— У пяць гадоў злавіў акуня на нашай рацэ Дымарцы. Па сёння ён перад вачыма — паласаты, яршысты. А яшчэ запомнілася, як аднойчы спаў са сваім сябрам Босым у яго сабачай будцы. А мяне ўсе шукалі…
6. Які любімы колер?
— Абрыкосавы, цёплы колер. У нас у вёсцы шэсць абрыкосаў раслі. Аўцюкоўцы што хочаш могуць вырасціць.
7. Якія рысы свайго характару цэніце?
— Хутка забываюся на крыўду, незлапамятны.
8. Ці ёсць сябры? На чым замацавана сяброўства?
— Сябры, безумоўна, ёсць. Як жа без іх? Нас аб’ядноўвае агульнасць інтарэсаў, звычак, блізкасць па духу.
9. Ці служылі ў арміі?
— Служыў два гады і чатыры месяцы. Быў радавым, цяпер капітан запаса. У мамы маёй дзявочае прозвішча Капітан. Распаўсюджанае аўцюкоўскае прозвішча.
10. Якія маеце ўзнагароды?
— Шмат ганаровых грамат, знакаў, падзяк. Асабліва каштоўная для мяне баявая — медаль «За адвагу». Зарабіў, будучы ў Афганістане.
11. Жонка што для вас: дар Божы, лёс, надзея, вера, каханне?
— Лёс! З Ірынай Міхайлаўнай Хмялёвай пазнаёміліся, яшчэ будучы студэнтамі. Трэці дзясятак гадоў разам!
12. Дзе вучыліся, хто па прафесіі?
— Закончыў Беларускі дзяржаўны інстытут народнай гаспадаркі. Эканаміст.
13. Ці баіцеся грому, маланкі, землятрусу, стрэлаў?
— Я адчайны, смелы чалавек. Але сказаць, што нічога не баюся, — значыць, схлусіць. Хто ж не баіцца укусу асы? Каго камары не выводзяць з цярпення?
14. Якое маеце вайсковае званне?
— Званні атрымліваюць тыя, хто служыць у арміі. У мяне ж цывільная служба. Маю форму капітана і адпаведнае званне.
15. Дзе і калі атрымалі першую зарплату?
— Было мне пятнаццаць гадоў. Усё лета працаваў у саўгасе «Галявічы» на сенакосе, на зернетаку. Першыя свае грошы трымаў у руках. Дык яшчэ і на экскурсію ў Ленінград саўгас паслаў.
16. Які аддзел у прадуктовым магазіне часцей наведваеце?
— Хлебны! Пах хлеба люб мне. Прымаўку дзядоў маіх ведаю: «Нам бы хлебушка ўволю паесці…»
17. Ці ёсць асабістае аўто, колькі наездзілі кіламетраў?
— На сваім аўтамабілі наездзіў столькі кіламетраў, што можна было б даехаць да Месяца. А плюс яшчэ службовая машына. Увесь час на колах.
18. Ці любіце насіць гальштук?
— Не люблю, але нашу. Трэба!
19. Якія песні падабаюцца, ці любіце спяваць?
— Спяваць не люблю, бо не ўмею. Падабаюцца даўнейшыя, з майго юнацтва. Хаця б вось гэта: «Снег кружится, летает и тает…»
20. Як завуць дзяцей, хто яны?
— У нас з Ірынай Міхайлаўнай два сыны — Міхаіл і Андрэй. І ёсць пакуль што адна ўнучка Аліса.
21. Як склалася працоўная кар’ера?
— Паспяхова. Добра. Рост імклівы — ад падатковага інспектара Фрунзенскага раёна горада Мінска да начальніка аддзела, а далей высокая дзяржаўная служба. З сакавіка 2017 года генеральны дырэктар «Белаграздраўніцы».
22. Дзе з найбольшай асалодай працавалася?
— Усюды! Рад бачыць людзей, з якімі працаваў. І гэта ўзаемна.
23. Што з бацькавай, мамінай навукі найбольш спатрэбілася ў жыцці?
— Яны навучылі мяне не баяцца мазалёў. Злеплены з іх чыстага сумлення, сялянскай працавітасці.
24. Вам больш падабаюцца людзі вясковыя ці гарадскія?
— Я не дзялю людзей па сартах, па месцы жыхарства. Быў бы чалавек добры.
25. Які з падарункаў у большай цане для вас?
— Паштоўка ад саслужыўцаў у Афгане. Іх пажаданні.
26. Ці ўмееце плаваць?
— Яшчэ як! Навучыўся з пяці гадоў у нашай аўцюкоўскай канаве.
27. Як і чым накачваеце духоўныя мускулы?
— Чытаю кнігі. Шаную зносіны з духоўна багатымі, інтэлектуальнымі людзьмі.
28. Вашы адносіны да веры?
— Веру, што на свеце ёсць Бог. А храм мой не па нейкім адрасе, а ў маёй душы.
29. Ці адчуваеце сябе часцінкай прыроды?
— Так. Я вырас у яе чараўніцтве і жыву ў яе аўры.
30. Здароўе перадаецца па генах, даюць медыкі ці чалавек яго здабывае сам?
— Усё разам. Але веру, што здароўе ў нашых руках, у самадысцыпліне. Правільна кажуць: палюбі сябе — і ты будзеш здаровым.
31. Які самы дарагі для вас чалавек у жыцці?
— Мама!
32. Чым прываблівае родная вёска?
— Святасцю, чысцінёй, непасрэднасцю. А яшчэ — сакавітым, мудрым, народным гумарам.
33. Адкуль чэрпаеце жыццёвыя сілы?
— Ад прыроды, зямлі, аднавяскоўцаў.
34. Якія кніжкі любіце чытаць? Ці ёсць на іх час?
— Часу, на жаль, мала на аматарскае чытво. Усё болей па родзе службы трапляюцца пад рукі афіцыйныя паперы. Калі дарываюся да кніжнай паліцы, то найперш бяру фантастыку і казкі.
35. Як успрынялі новае кар’ернае прызначэнне?
— З хваляваннем. Хачу апраўдаць высокі давер.
36. Ваш кумір у працы і жыцці?
— Як ні дзіўна, казачныя персанажы, якія заўсёды дабром перамагаюць зло. Яны — мудрыя, рашучыя, любяць справядлівасць.
37. Што б хацелі перадаць у спадчыну сваім дзецям?
— Каб дастойна прадоўжылі род Судасаў, каб паболей пакінулі спадчыннікаў. І каб ніколі не мянялі Беларусь на іншую зямлю.
38. Якая пара года найбольш падабаецца? Чаму?
— Канец вясны — пачатак лета. Усё цвіце, духмяна пахне. Жыццё зараджаецца па-новаму. Усё ў яркіх, сакавітых і насычаных фарбах. Адчуваецца моц і сіла прыроды. Усё жывое, што нас акружае, імкнецца да свайго працягу.
39. Вы рыбак, грыбнік, паляўнічы, падарожнік?
— Рыбак і грыбнік. Мае рэкорды: трактарны прычэп баравікоў у юнацтве, вылаўленыя таўсталобік на дзевятнаццаць кілаграмаў, сом — на адзінаццаць, шчупак — на дзевяць.
40. Якія дні для вас найбольш запамінальныя?
— Час, праведзены ў коле родных, блізкіх па духу людзей.
41. Што вы пажадалі б сабе на стагоддзе?
— Здароўя!
42. Ці любіце паспаць?
— У шэсць гадзін раніцы я ўжо на нагах. І так кожны дзень, як бы позна ні клаўся спаць.
43. Якія праграмы тэлебачання глядзіце?
— Навіны, культурна-забаўляльныя.
44. У якіх краінах свету бывалі і дзе хацелі б пабываць?
— Быў у Ізраілі, Аўстрыі, Італіі, Венгрыі, Румыніі, іншых краінах. Хацеў бы пабываць на Камчатцы, пабачыць дзеючыя вулканы, у гейзерах выкупацца.
45. Вы любіце жарты? Раскажыце свой любімы.
— Які ж аўцюковец не любіць жартаў? Падабаецца кемлівасць нашых Каласкоў і Калінак. Каб свіння хутчэй вырасла, цэментуюць заднія ногі, і карыта з ежай кожны дзень адсоўваюць далей і далей. За месяц яна выцягваецца на ўвесь хлеў.
46. Вашы адносіны да грошай, каштоўных металаў?
— Грошай павінна быць столькі, каб хапіла на жыццё і духоўнае развіццё. І не болей! Бацькі вучылі, жыві з тым, што маеш, паболей радуйся жыццю.
47. Ці ёсць у вас ворагі, непрыяцелі?
— Не ведаю. Думаю, што няма. Але гэта трэба спытаць у іх.
48. Як ставіцеся да сяброў нашых меншых?
— Адношуся добра, але супраць знахо- джання іх у кватэрах, бо гэта здзек над жывёламі.
49. Як арганізоўваеце свой адпачынак?
— Люблю бываць на дачы, дома. Ездзіў у санаторый пару разоў. Адпачываць, гуляць без патрэбы бацькі не вучылі.
50. Ваша любімая страва?
— Патроўка. Паўчыгуна мяса, паўчыгуна сушаных баравікоў, спецыі, цыбулька — усё гэта ў вясковую печ. Ператушыцца — і атрымліваецца патроўка. Смаката!
51. Якое надвор’е лепш падабаецца?
— Залежыць ад настрою і сітуацыі. А ўвогуле, у прыроды няма дрэннага надвор’я. У гэта трэба паверыць!
52. Якімі бачацца беларускія санаторыі праз пяцьдзясят гадоў?
— Цяжка сказаць. Але давайце ўявім, што ўсе хваробы чалавек некалі пераможа. І будуць людзі ездзіць у санаторыі, каб сустрэцца з жывой прыродай ды адзін з другім.
53. Што б вы хацелі пераняць у вашага папярэдніка, генеральнага дырэктара «Белаграздраўніцы» Івана Фёдаравіча Аверчанкі?
— Дзелавітасць, рашучасць. Кіпучую энергію. Веру ў лепшае жыццё і веру ў людзей. У Івана Фёдаравіча можна многаму павучыцца. І я вучуся!
54. Што галоўнае ў санаторыі: сталовая, дыскатэка, лячэбны корпус?
— Усё! Трэба гэтым карыстацца спаўна, тады пуцёўка «не згарыць».
55. Якой уяўляецца Беларусь праз сто гадоў?
— Развітой краінай з высокім культурным і навукова-вытворчым патэнцыялам. Хачу, каб нашу Беларусь любілі і паважалі ва ўсім свеце.
