Сакральны час перад шлюбам. У дзень вянчання дзяўчына выходзіла з хаты ў статусе нявесты. Вестай у старажытнай рымскай міфалогіі называлі багіню-захавальніцу свяшчэннага ачага гарадской суполкі або хаты. І адпаведна “ня-Веста” — гэта статус дзяўчыны, якая на час правядзення вяселля знаходзілася ў пераходным стане: яна фактычна ўжо не належала свайму роду (аб чым пераканаўча сведчыла спецыяльна прыгатаванае для шлюбу адзенне), але яшчэ афіцыйна не была прынята ў кола прадстаўнікоў чужога роду — жаніха. Гэта адбудзецца толькі тады, калі яе публічна назавуць жонкай. Лічылася, што ў гэты “пераходны” перыяд жыцця яна знаходзіцца ў асаблівай небяспецы: злыя пажаданні і праклёны маюць над ёй асаблівую моц.
Таму ў дзень вянчання нявеста павінна была мець пры сабе некалькі прадметаў-абярэгаў. Прысутнасць чырвонага колеру ў яе адзенні, рытуальныя дзеянні бацькоў і г. д. таксама станавіліся свое-асаблівым сродкам яе абароны. Рытуальна маркіраваліся парог хаты, вароты двара, мяжа вёскі, парог храма. Свое-асаблівым абярэгам на ўсім шляху да храма былі хросныя бацькі нявесты, якія да таго ж абавязкова бралі з сабой грамнічную свечку з хаты бацькоў маладой.
* Па той жа прычыне маладым забаранялася спыняцца на шляху да храма. І калі вясельны поезд сустракаўся з якімі-небудзь перашкодамі на сваім шляху, гэта абяцала няшчасці маладой пары. Крайне непажаданай лічылася сустрэча з пахавальнай працэсіяй. Кепскай прыметай бачылася і сустрэча двух вясельнах поездаў. У такім разе ні адзін з бакоў не хацеў саступаць дарогу, бо меркавалі: той, хто збочыць з дарогі, будзе мець нешчаслівы жыццёвы шлях.
* Акрамя гэтага, нявеста і жаніх бралі з сабою рэчы, якія павінны былі “спраецыраваць” іх будучае сумеснае жыццё: два жытнёвыя каласы — для багацця ў гаспадарцы, срэбныя манеты — каб быць багатымі, акраец хлеба, які трэба было з’есці адразу ж пасля вянчання і г. д.
* Існавалі строгія абмежаванні для маладых, якія тычыліся ўжывання ежы ў дзень вянчання. Да яго маладыя не павінны былі штосьці есці. Асабліва гэта тычылася прадуктаў жывёльнага паходжання.
(Працяг будзе.)
Па дарозе да Сям’і
Народныя ўяўленні аб шлюбным абрадзе. Яшчэ раз акцэнтуем увагу нашых чытачоў на тое, што з цягам часу афіцыйны шлюб практычна ва ўсіх сваіх дэталях і нюансах правядзення “аброс” вялікай колькасцю прымет і рэгламентацый, каранямі сваімі звязаных з даўняй традыцыйнай культурай, з народным светаўспрыманнем, ментальнасцю і характэрнай для яе прымхлівай абачлівасцю. У народнай культуры беларусаў у адносінах да шлюбнага абраду быў сфарміраваны цэлы шэраг рытуальна-магічных дзеянняў, забарон і прадпісанняў, накіраваных на забеспячэнне шчаслівага шлюбу маладых, іх здароўя, нараджэння дзяцей, сямейнага дабрабыту, плёну ў іх гаспадарчай дзейнасці.
