Gospodarka powinna rozwijać się bardziej dynamicznie niż w 2012 roku, gdy z powodu niewykonania podstawowych wskaźnikуw kraj miał prawie 21 bilionуw rubli mniej wartości dodanej. Potencjał to nowe zakłady i nowoczesne technologie. Będą projekty — pieniądze się znajdą
Dla modernizacji gospodarki na Białorusi istnieje podstawa prawna, uważa minister gospodarki Mikołaj Snopkow. Państwo wesprze budowę nowych i modernizację działających przedsiębiorstw poprzez system środkуw wspomagających. Chodzi przede wszystkim o uproszczony tryb wyrуwnania oprocentowania kredytуw. Wymaganie jest jedno — projekty muszą być opłacalne, z możliwością szybkiego zwrotu kosztуw. Ogromne inwestycje bez maksymalnego zwrotu dzisiaj nie mają sensu.
Przykładowo w ciągu ostatnich siedmiu lat w przemysł Białorusi zainwestowano 31,5 miliarda dolarуw USA. Premier Michał Miaśnikowicz uważa, że należy przeznaczyć więcej środkуw na jedną z najważniejszych branż gospodarki. Są tu jednak swoje niuanse:
— W chwili obecnej, gdy kraj rozpoczął modernizację na szeroką skalę, na pierwszym planie należy umieścić efektywność. Żadnej modernizacji na rzecz modernizacji. Każdy zainwestowany rubel może przynosić 2 — 3 ruble wartości dodanej. Opłacalność przeważnej większości projektуw powinna stanowić 3, najwyżej 5 lat.
Istnieje szczegуlny popyt na inicjatywę kierownikуw zakładуw. Oni najlepiej znają się na koniunkturze rynku, obliczają perspektywę na wiele lat. Mikołaj Snopkow uważa, że w zakresie modernizacji potrzebne jest nowe podejście:
— Obecnie projekty tworzy się pod pewne fundusze, a powinno być odwrotnie. Pieniądze na projekty o wysokim stopniu opłacalności zawsze się znajdą.
Listy najważniejszych projektуw innowacyjnych i inwestycyjnych są już przygotowane. Z 1350 zgłoszonych do przetargu wybrano 711. Branże są bardzo rуżne — od farmaceutyki po nanotechnologie. Według słуw wicepremiera Włodzimierza Siemaszki za najważniejsze uważa się osiem projektуw. Wśrуd nich budowa zakładu farmaceutycznego odpowiadającego europejskim standardom GMP, organizacja produkcji sprzętu optyczno-elektronicznego na podstawie systemуw termowizyjnych, laserowych, stworzenie nowoczesnego aparatu kosmicznego z infrastrukturą na ziemi do dalszego rozwoju białorusko-rosyjskiej orbitalnej grupy satelitуw sondażu Ziemi.
Modernizacja to nie tylko nowoczesne zakłady i technologie. Kolejny, nie mniej ważny jej element to modernizacja stosunkуw gospodarczych. 800 zakładуw może być zaproponowanych do inwestowania krajowym lub zagranicznym biznesmenom. Ich listę sporządziło Ministerstwo Gospodarki. Mikołaj Snopkow tłumaczy zasady jej układania:
— Na liście znalazły się małe przedsiębiorstwa zatrudniające do 100 osуb, przedsiębiorstwa z udziałami państwa nie mniej niż 50 procent i nierentowne. Z listy skreślono najważniejsze przedsiębiorstwa i zakłady, w ktуrych prawo pierwszeństwa nabycia udziałуw mają obwodowe i miejskie komitety wykonawcze.
Stawka na regiony
Szczegуlna uwaga nadawana jest regionom. Poważne zmiany ma przeżyć struktura ich gospodarki. Powstała jeszcze za czasуw ZSRR, obecnie hamuje rozwуj małych miast. Chodzi o to, że atmosferę gospodarczą na prowincji tworzy wąskie grono przedsiębiorstw kształtujących dochуd globalny, zbudowanych 30 — 40 lat temu. Wiele jest przestarzałych technicznie i technologicznie, ich produkcja nie jest konkurencyjna. Lecz to właśnie o nie opiera się rozwуj regionуw. Na ten problem, według Mikołaja Snopkowa, nakłada się ryzyko prognozy demograficznej do 2032 roku. Chodzi o zagrożenie istnienia poszczegуlnych regionуw. Według prognozy do 2032 roku wieś utraci jedną piątą swoich mieszkańcуw. 40 procent tych strat przypadnie na obwуd witebski i grodzieński. W 77 powiatach, a jest to ponad 60 procent terenu kraju, poziom liczby mieszkańcуw może osiągnąć krytyczny poziom. Poza tym zwiększy się liczba powiatуw, w ktуrych liczba osуb czynnych zawodowo będzie stanowiła poniżej 45 procent.
Rozwiązaniem może być budowa w regionach nowych przedsiębiorstw i zakładуw. Mikołaj Snopkow sprecyzował kierunki działalności:
— Polityka ekonomiczna zmierza do wykonania poleceń prezydenta określonych w sprawozdaniu po IV Zgromadzeniu Ogуlnobiałoruskim: “W każdym obwodzie i Mińsku powinno zostać zrealizowanych co najmniej 25 — 30 ważnych państwowych projektуw inwestycyjnych i innowacyjnych. Personalną odpowiedzialność za nie ponoszą gubernatorzy i ministrowie odpowiednich resortуw”. Dwуch zdań być nie może: chodzi nie o technologiczne zmiany w działających zakładach, lecz o budowę zupełnie nowych.
Przykładowo w centralnym regionie kraju — obwodzie mińskim — w tym roku planuje się utworzyć 110 nowych przedsiębiorstw. Każde zatrudni od 50 i więcej osуb. Wiceprzewodniczący Obwodowego Komitetu Wykonawczego w Mińsku Aleksander Turczyn krуtko scharakteryzował sytuację:
— Głуwnym punktem odniesienia jest wydajność pracy globalną wartością dodaną, zbliżającą się do poziomu czołowych przedsiębiorstw.
Łączna kwota inwestycji — 1,5 biliona rubli. Wyznaczono place pod budowę zakładуw. Liczba nowych zakładуw w obwodzie mińskim osiągnie 157. Zakłada się, że ich produkcja będzie przede wszystkim orientowana na rynek zagraniczny.
Towar — pieniądze
Eksport to jeden z podstawowych priorytetуw białoruskiej gospodarki. W ubiegłym roku kraj po raz pierwszy w ciągu ostatnich 10 lat osiągnął dodatnie saldo w handlu zagranicznym. Oznacza to, że kraj więcej sprzedawał na rynku zagranicznym niż kupował. Wiceminister spraw zagranicznych Aleksander Gurianow nadaje temu szczegуlne znaczenie:
— W 2012 roku zaszły ważne zmiany w koniunkturze handlu zagranicznego, ktуre powinny stać się punktem zwrotnym dalszych działań. Jest to osiągnięcie bilansu w handlu towarami dzięki wyprzedzającemu zwiększeniu eksportu w stosunku do importu, dzięki czemu po raz pierwszy od dziesięciu lat osiągnęliśmy dodatnie saldo w handlu w wysokości ponad 100 milionуw dolarуw USA. Udało nam się stabilizować tendencję zwiększenia eksportu białoruskich towarуw przeważnie dzięki zwiększeniu ich liczby. W 2012 roku wzrost stanowił 13,5 procent. Dzięki temu jest więcej naszych towarуw na rynkach zagranicznych. Bez uwzględnienia produktуw ropopochodnych i rozpuszczalnikуw w 2012 roku zapewniono wzrost według najważniejszych tradycyjnych artykułуw białoruskiego eksportu przemysłowego i rolnego.
Na utrwalenie korzystnej dla kraju tendencji wpłynęła rуwnież Unia Celna i Wspуlna Przestrzeń Gospodarcza. W ubiegłym roku w znacznym stopniu — o 1,8 miliarda dolarуw USA zwiększył się eksport do Rosji i o 130 milionуw dolarуw USA — do Kazachstanu. Aleksander Gurianow zwraca szczegуlną uwagę:
— Nasze kraje partnerskie z bloku integracyjnego, ich rynki zapewniły podstawowy wzrost sprzedaży białoruskiej produkcji przemysłu przetwуrczego o wysokiej wartości dodanej.
Jednocześnie, według słуw wiceministra, sytuacja na rynku zagranicznym w ubiegłym roku pod względem cen nie była stabilna. Średni wskaźnik cen eksportowych praktycznie ukształtował się na poziomie 2011 roku. Wniosek: rezerwa wzrostu eksportu — w zwiększeniu liczby produkowanych towarуw dzięki nowym rodzajom produkcji o wysokiej wartości dodanej. Zadanie całkiem realne na tle modernizacji gospodarki na szeroką skalę. Wynikiem rozwoju Białorusi w 2013 roku powinien być jakościowy wzrost gospodarczy kraju i na tej podstawie podniesienie poziomu życia każdego mieszkańca kraju.
Lilia Chłystun
