A przecież uczestniczy w nich ponad dwieście państw. Odpowiedzialność poniekąd spada na specjalistów, którzy kształcą trenerów i sportowców. Jakie jest wykształcenie sportowe na Białorusi i gdzie można je zdobyć?
Jasne, że po kilku latach zawodowym sportowcem nikt nie zostaje, potrzebne są lata treningów, dlatego sport uprawia się od wczesnego dzieciństwa. W całym kraju dla dzieci i młodzieży zakłada się kluby sportowe, szkoły sportowe i specjalistyczne szkoły rezerw olimpijskich. Sportowcy mają treningi właśnie w tych szkołach i ośrodkach. Później ktoś dodatkowo studiuje na zwykłej uczelni lub na Białoruskim Państwowym Uniwersytecie Wychowania Fizycznego. Jeśli chodzi o szkoły i szkoły sportowe, niektóre z nich mają bardziej wysoki poziom i mogą się pochwalić licznymi sukcesami swoich uczniów. Jedna z czołowych szkół sportowych to Junost. Uczył się tam Rusłan Salej, Alaksiej Kalużny, Michaił Hraboŭski, Siarhiej Fiodaraŭ i wiele innych gwiazd sportu. 1 września szkoła obchodziła 39. rocznicę. Dyrektor Ihar Maŭczanaŭ dobrze zna historię szkoły. Założona została w 1975 roku. Wówczas białoruski hokej opierał się na wychowankach Junosti, pokazywali niezłe wyniki podczas Igrzysk Olimpijskich i mistrzostw świata. Dwukrotnie szkołę uznano za najlepszą w Związku Radzieckim — w 1989 i 1990 roku. Szkoła odnosiła sukcesy podczas różnych turniejów. Najważniejsze były zwycięstwa na Spartakiadzie narodów ZSRR 1982 i 1986 roku. Junost dorównywała takim słynnym szkołom jak Spartak i CSKA. Nadal rywalizuje z najlepszymi podczas turniejów międzynarodowych. Połowa graczy reprezentacji narodowej to wychowankowie Junosti.
Junost należy do klubu o takiej samej nazwie i spełnia wszystkie wymogi rozwoju sportu dziecięcego i młodzieżowego. Jest to jedyna w kraju szkoła, gdzie są wszystkie grupy wiekowe. Chłopcy przychodzą w wieku 6 lat i kończą nauczanie, gdy mają 18 lat. W chwili obecnej szkoła sportowa Junost ma do dyspozycji trzy obiekty, gdzie odbywają się treningi: kryte lodowisko w parku imienia Gorkiego, Minski Pałac Lodowy i niedawno zbudowany ośrodek sportowy Minsk Czyżoŭka.
Razem w szkole jest osiem drużyn, które uczestniczą w mistrzostwach Republiki Białorusi.
Dyrektor szkoły Ihar Maŭczanaŭ mówi z przyjemnością: “Wszędzie jesteśmy zdobywcami tytułów, dlatego uważa się naszą szkołę za najlepszą”.
W szkole, podobnie jak na uczelni wyższej, jest nauczanie bezpłatne i płatne. Wyposażenie dla dzieci rodzice mogą sami kupować, natomiast dzieci z ubogich rodzin szkoła sama wyposaża.
Teraz w Junosti jest osiem klas sportowych. Działają, by chłopcy mogli nadążać w nauce i w sporcie. Kierownictwo śledzi wyniki swoich podopiecznych w zakresie nauczania ogólnego: bywa w szkołach, spotyka się z nauczycielami. Jeśli ktoś ma problemy z ocenami i dyscypliną, natychmiast podejmowane są działania. Można nawet wylecieć z hokeja.
Na pytanie o dobrze rokujących zawodnikach Ihar Maŭczanaŭ odpowiada: “Przyszłość dziecka będzie zależała od chęci rodziców wychować je na sportowca i osobowość, obywatela swojego kraju. Jak również od chęci samego dziecka. Rodzice powinni wspierać te chęci i pomagać swojemu dziecku stać się przede wszystkim człowiekiem”.
Wykształcenie wyższe
Jeśli chodzi o wykształcenie sportowe na uczelniach wyższych, można je zdobyć na Białoruskim Państwowym Uniwersytecie Wychowania Fizycznego. Rektorem jest Ryhor Kasiaczenka. “Zawsze w ruchu” — takie jest credo uczelni.
W chwili obecnej na uniwersytecie studiuje około 6 tysięcy osób — studentów, magistrów, doktorantów. Kształci ich ponad 900 specjalistów. Liczba reprezentowanych państw sprawia wrażenie: Ukraina, Rosja, Litwa, Azerbejdżan, Armenia, Turkmenistan, Kazachstan, Estonia, Syria, Libia, Iran, Irak, Chiny, Izrael. W różnych latach na uczelni studiowały gwiazdy białoruskiego sportu: Alaksandr Miadźwiedź, Alena Białowa, Wital Szczerba, Maryna Łobacz, Kaciaryna Karstan, Alaksandr i Andrej Bahdanowiczowie, Alaksiej Hryszyn, Dzmitryj Daszczynski, Wiktoryja Azaranka, Alaksandra Hierasimienia, Luboŭ Czarkaszyna, Alaksandra Narkiewicz i wielu innych znanych sportowców.
Białoruski Państwowy Uniwersytet Wychowania Fizycznego prowadzi badania w zakresie optymalizacji treningów przed Igrzyskami Olimpijskimi, mistrzostwami świata i Europy. Specjaliści szukają najbardziej skutecznych środków szkolenia fizycznego, technicznego, taktycznego, psychologicznego i teoretycznego sportowców. Wiele uwagi poświęca się kwestiom sportu młodzieżowego, problemom regeneracji i zwiększenia wydajności.
Uczelnia nie ma problemów z miejscem do prowadzenia treningów. Ma do dyspozycji ośrodek sportowy, w którym są sale dla koszykówki i piłki ręcznej, siatkówki i tenisa, zapasów, piłki nożnej, podnoszenia ciężarów, boksu, szermierki, gimnastyki, sala tańca, schronisko narciarskie, strzelnica oraz ośrodek medyczny.
Do uniwersytetu należy również Instytut Turystyki. Część sportowa uczelni obejmuje kilka wydziałów. Wydział Gier Sportowych i Zapasów założono w 1972 roku. Absolwenci wydziału mogą pracować jako trenerzy w różnych dyscyplinach sportowych w szkołach sportowych dla dzieci i młodzieży, klubach sportowych, szkołach rezerw olimpijskich, reprezentacjach, szkołach mistrzów. Mogą być nauczycielami wychowania fizycznego w szkołach ogólnokształcących, gimnazjach, liceach. Wydział liczy osiem katedr: kolarstwa, łyżwiarstwa szybkiego i sportu hipicznego; gier sportowych; zapasów; piłki nożnej i hokeja; szermierki, boksu i ciężkiej atletyki; filozofii i historii; biomechaniki; teorii i metodyki wychowania fizycznego i sportu.
Wydział Sportu Masowego założono na bazie Wydziału Sportowego w 1959 roku. Na wydziale jest dziewięć katedr: dwie teoretyczne — pedagogiki i medycyny sportowej oraz siedem katedr wydających dyplomy: pływania, lekkoatletyki, gimnastyki, narciarstwa, sportu strzeleckiego, sportów wodnych, zapasów oraz psychologii. Absolwenci wydziału pracują trenerami w takich dyscyplinach sportowych jak gimnastyka, aerobik, taniec sportowy, lekkoatletyka, pływanie, walka wręcz, karate, taekwondo, wyścigi narciarskie, dwubój narciarski, orientacja sportowa, strzelanie kulowe, biathlon, wioślarstwo, żeglarstwo, wspinaczka, sport samochodowy oraz psychologia sportowa i reżyseria sportowa.
Na Wydziale Gimnastyki Zdrowotnej i Turystyki założonej na bazie Wydziału Pedagogicznego kształci się kadrę do promowania zdrowego trybu życia wśród ludności. Dziś na wydziale jest dziesięć katedr, z nich sześć wydaje dyplomy. Podstawowy zawód to nauczyciel wychowania fizycznego. Poza tym absolwenci zdobywają dodatkowe kwalifikacje zgodnie ze specjalizacją katedr: gimnastyki zdrowotnej, fizjologii i biochemii, anatomii, języków obcych, rehabilitacji fizycznej, gimnastyki leczniczej, zarządzania sportem i turystyką, wychowania fizycznego przedszkolaków, języka białoruskiego i rosyjskiego, turystyki sportowej i rekreacyjnej. Absolwenci wydziału pracują w systemie Ministerstwa Sportu i Turystyki i podległych mu instytucjach, w instytucjach oświatowych, w ośrodkach wychowania fizycznego i kuracji, klinikach, firmach turystycznych, w zakładach opieki zdrowotnej i innych.
Jan Żur
