Мароз — персанаж казачнага фальклору і шэрагу каляндарных абрадаў — дзед з белай доўгай барадой у шубе, валёнках і рукавіцах. Ён сімвалізуе парадак, строгасць, часам жорсткасць, але шчырасць і справядлівасць.
- Да Мароза ў народзе звярталіся з пашанай, звалі Марозам Марозавічам, панам ці дзедам Марозам. Часам, каб задобрыць, ласкава звалі так: Мароз-Маразенька, Марозка, Зюзя (у некаторых беларускіх і заходнерускіх дыялектах).
- У культуры ўсходніх славян паўсюдна быў вядомы звычай, калі на Каляды, Саракі ці Вялікдзень Мароз запрашалі на святочную вячэру — на куццю, кісель, бліны, каб задобрыць яго, а ён у знак удзячнасці за пачастунак не шкодзіў пасевы злакавых культур. Пры гэтым казалі: “Мароз, Мароз, хадзі куццю есці”.
- На Беларусі, каб “задобрыць” Мароз, на Калядным тыдні варылі аўсяны кісель. Яго ставілі на вокны, выносілі на ганак, вылівалі на агарод ці на вуліцу.
- На Беларусі жартавалі: быццам бы Мароз “лопаецца” на галаве лысага чалавека, г.зн. памяншаецца, знікае. Таму ў дні самых моцных маразоў неабходна было налічыць дванаццаць знаёмых лысых людзей, апошнім назваўшы самага лысага, сказаўшы пры гэтым: “Мароз, мароз, ідзі лысых памарозь!”
