Фармат харчовых буцікаў у краіне пакуль не прыжыўся.Няпростая макраэканамічная гісторыя апошніх трох гадоў прычасала многія, калі не большасць, гандлёвыя кропкі пад адзін капыл. Асартымент, палітыка цэн у асноўных гульцоў калі і адрозніваюцца, дык толькі ў дэталях. Дробныя фарматы імкнуцца прытрымлівацца за лідарамі. Таму ўсе «маркеты» сталі падобныя на ікру ў бляшанцы: гандлёвых кропак шмат, але паспрабуй знайдзі прынцыповыя адрозненні.
Гэты трэнд бачаць і ў Асацыяцыі рознічных сетак. Тлумачыцца ён вельмі проста: падзенне пакупной здольнасці накрыла рынак у канчатковай стадыі экстэнсіўнага росту. Большасць вядучых кампаній перажылі ў 2010-х гадах інвестыцыйны бум, адкрылі мноства крам, у тым ліку і з прыцягненнем пазык. Зараз прыходзіцца думаць, як вяртаць даўгі пры не самай натхняльнай абарачальнасці тавару і вельмі сціплай рэнтабельнасці. Як сцвярджаюць у асацыяцыі, у прадуктовым рэтэйле яна ледзь-ледзь перавышае 1 працэнт. У самых удачлівых з цяжкасцю дацягвае да двух працэнтаў. Вельмі сціплая маржынальнасць, каб у бліжэйшай будучыні спадзявацца ўздыхнуць цалкам свабодна фінансава. У любым выпадку, усе стараюцца звесці рызыкі да мінімуму. Пры цяперашнім становішчы рэчаў кожны пралік можа занадта дорага скончыцца. А таму шмат хто абралі найбольш бяспройгрышную стратэгію, арыентуючыся ў сваёй маркетынгавай палітыцы на самага ўсярэдненага пакупніка. З яго патрэбамі і грашовымі магчымасцямі. Як ні парадаксальна, сегмент прэміум-прадуктаў застаўся амаль без увагі. Несумненна, у буйных універсамах сустракаюцца дарагія прадукты. У некаторых выпадках нават элітныя. Але гэта ўсяго толькі фрагменты, наўрад ці здольныя захапіць сваёй разнастайнасцю вытанчаны густ.
Несумненна, сярэдні беларус, на жаль, не вельмі багаты, каб станавіцца ў чаргу за пармскай вяндлінай або арыгінальнымі французскімі сырамі вышэйшай пробы. Тым не менш праслойка людзей з даходамі вышэй за сярэдні ёсць. І з разняволеннем дзелавой ініцыятывы яна, па ідэі, павінна толькі пашырацца. Але гандаль чамусьці іх не заўважае. У нейкай ступені нават ігнаруе. Каму ад такой пазіцыі горш — складанае пытанне. У рэшце рэшт, Беларусь размешчана на скрыжаванні ўсіх дарог. І не праблема зладзіць сабе свята гурманства ў Прыбалтыцы ці Польшчы. Бо немалая колькасць харчовых турыстаў едуць за мяжу не за таннасцю, а за асартыментам. Можна, вядома, вінаваціць іх у непатрыятызме: усё ж такі вывозяць валюту. З іншага боку, альтэрнатывы на радзіме проста адсутнічаюць. Іншае пытанне, як падштурхнуць прадпрымальнікаў да развіцця новых фарматаў гандлю: не масавых, але вельмі цікавых для ўсіх. Тым больш што ў заходніх суседзяў такі вопыт ёсць. Некаторыя беларускія вытворцы таксама здольныя ствараць дзіўныя, смачныя, але нятанныя вырабы. Аднак атрымліваюць праблему са збытам. У буйных гандлёвых кропках прынцыпова важная цана, а профільныя буцікі для гурманаў проста адсутнічаюць. А шкада. У рэшце рэшт, падобныя гандлёвыя кропкі з'яўляюцца не толькі крамамі, але і своеасаблівай рэкламай краіны. Павышаюць яе імідж: і сярод «абарыгенаў», і сярод турыстаў.
volchkovvv@mail.ru
