
Справа вартая
Конкурс «100 ідэй для Беларусі» ўпершыню стартаваў у краіне ў верасні 2011 года. Ідэйнаму натхняльніку, Беларускаму рэспубліканскаму саюзу моладзі, за гэтыя гады ўдалося зрабіць інтэлектуальнае спаборніцтва вельмі папулярным. Наталля Сталпінская, кіраўнік праекта, тлумачыць яго асноўную сутнасць:
— Крэатыўныя і таленавітыя маладыя людзі мараць прэзентаваць свае наватарскія ідэі, а мы даём ім унікальную пляцоўку для такіх ініцыятыў, дапамагаем рэалізаваць інавацыйныя стартапы. Удзельнікі прапануюць амбіцыйныя стартапы на экспертным савеце, а журы іх ацэньвае. Дарэчы, стаць удзельнікамі конкурсу могуць юнакі і дзяўчаты ва ўзросце ад 14 да 31 года, а таксама маладыя навукоўцы да 35 гадоў.
За дзевяць гадоў на конкурс пададзена звыш 8500 заявак, удзельнічала больш за 10 000 маладых людзей, у тым ліку беларусы, якія пражываюць у Расіі, Малдове, Башкірыі, Канадзе, Аргенціне. За гэты час іх праекты ацэньвала каля 130 розных прафесійных экспертаў. Сферы самыя розныя: энергетыка, медыцына, прамысловасць, бія— і нанаіндустрыя, авіякасмічныя тэхналогіі ды іншыя.

Час амбіцыйных рашэнняў
Шанц на рэальнае ўвасабленне сваёй ідэі ёсць у дацэнта Гродзенскага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта Аляксандра Глуткіна. Аўтар больш за 120 навуковых і вучэбна-метадычных работ перамагаў у конкурсах «100 ідэй для Беларусі» і «100 ідэй для СНД» у 2018 годзе. У гэтым сезоне ён прэзентуе праект «Інавацыйная гідрагелевая матрыца для вытворчасці ранавых павязак і касметычных сродкаў».
— Гэтае празрыстае пакрыццё служыць эфектыўнай перашкодай для бактэрый, а таксама залішняй страты агульнай вады арганізма, астуджае скуру, абараняе, рэгенерыруе яе. Матрыца вельмі спатрэбіцца пацыентам з пролежнямі або трафічнымі язвамі. Пакрыццё таксама стане неад’емнай часткай універсальнай аптэчкі першай медыцынскай дапамогі. Яно спатрэбіцца, напрыклад, пры апёках. Або ў касметычных мэтах — створаны спецыяльныя маскі і патчы, якія ўвільгатняюць і сілкуюць скуру. Матрыца лёгка накладваецца і выдаляецца, — тлумачыць Аляксандр Глуткін.
Распрацоўка працэнтаў на 80 ужо гатовая да камерцыялізацыі. Наша пакрыццё для лячэння ран на 40—50 працэнтаў таннейшае за імпартныя аналагі, якія выкарыстоўваюцца. А па якасці нават пераўзыходзіць іх. Пакрыццё на 91 працэнт складаецца з вады, а гэта добры паказчык.
Спецыялісты Гомельскага вагоннага дэпо РУП «Гомельскае аддзяленне Беларускай чыгункі» Аляксандр Атока і Аляксей Лях прапануюць новую методыку і стэнд аўтаматызаванага магнітапарашковага кантролю суцэльнакатаных колаў. Распрацоўка спатрэбіцца для бягучага і сярэдняга рамонту колавых пар. Аляксандр Атока расказвае:
— Наш праект павысіць бяспеку руху перавозкі грузаў і пасажыраў. Зараз колавыя пары правяраюць людзі, гэта вельмі цяжкая фізічная праца, пад канец дня ў спецыяліста з-за стомленасці зніжаецца ўважлівасць, ён можа дапусціць промах і не выявіць усе расколіны. Наш стэнд у 5 разоў павялічвае прадуктыўнасць працы, а таксама — адчувальнасць метаду. Чалавек у працэсе застаецца галоўным, але ўжо толькі назірае за аўтаматыкай і робіць аналіз яе працы.
Аналагаў такога стэнда ў свеце няма. Нешта падобнае існуе ў Чэхіі, але там аўтаматыка правярае колы, якія толькі што сышлі з канвеера завода. Нашы маладыя навукоўцы прапануюць укараняць інавацыйныя стэнды ў вагонныя дэпо. Каштуе аўтаматыка дорага — каля 100—120 тысяч долараў, але акупляецца вельмі хутка — усяго за тры гады.

Свята інавацый
Навучэнцы Мінскага дзяржаўнага энергетычнага каледжа Данііл Чарэй, Аляксей Самец і Уладзіслаў Махнач прадстаўляюць праект «Разумная вуліца». Хлопцы прапануюць мадэрнізаваць звыклыя нам гарадскія аб’екты, асвойваць прасторы, якія пустуюць, з дапамогай новых тэхнічна аснашчаных элементаў. Усё для таго, каб жылося больш камфортна. Уладзіслаў Махнач дзеліцца падрабязнасцямі:
— Вуліцы прапануем абсталяваць ліхтарамі з эканамічным святлодыёдным асвятленнем, узровень яго яркасці можна рэгуляваць у залежнасці ад умоў надвор’я. Лаўкі з металапрофілю і драўніны — аснашчаць USB і WI-FI. На прыпынкі можна ўсталёўваць сэнсарныя табло, якія не толькі адлюстроўваюць расклад грамадскага транспарту, але і дазваляюць рэалізоўваць квіткі на яго, выклікаць таксі, разглядаць анлайн-карту і шмат што іншае. Важная таксама наяўнасць сонечных панэляў, якія будуць эканоміць і кампенсаваць спажываную энергію. Выкарыстанне альтэрнатыўных крыніц энергіі знізіць энергазатраты і захавае здаровае навакольнае асяроддзе.
Пералічваць патэнцыяльных пераможцаў можна доўга: кожны праект заслугоўвае ўвагі. Глядзіце самі. Так, прадстаўнікі Брэсцкага дзяржаўнага тэхнічнага ўніверсітэта распрацавалі сістэму падліку пасажыраў у грамадскім транспарце. Аўтары праекта прапануюць усталёўваць у аўтобусах камеры, дзякуючы якім можна будзе праводзіць ацэнку пасажырапатоку ў залежнасці ад часу сутак, пары года і іншых фактараў. Студэнты гэтай жа ВНУ прыйдуць на фінал з мабільнай рэкламнай платформай з геймізацыяй. Сутнасць праекта «VirtualMe» ў тым, што дзеянні з рэальнага жыцця адлюстроўваюцца на аватары ў дадатку. Трэцякурсніца Аляксандра Купцова ўдакладняе:
— Усталёўваеце дадатак на тэлефон, а ён лічыць вашы крокі, колькі вы знаходзіцеся без руху, фіксуе вашы траты і падобнае. У кожнага карыстальніка ёсць свой аватар, які трэба «прапампоўваць» у гульнявой форме: выконваць заданні, за якія налічваюцца розныя бонусы — зніжкі ў магазінах і падарункі.
Ну крута ж!
Маладыя ініцыятары са Слуцка заўтра прадставяць мадэль бяспечнага ветрагенератара, які ператварае энергію ветру ў электрычнасць. Студэнты Беларускай дзяржаўнай акадэміі сувязі прэзентуюць робата, які спатрэбіцца ва ўмовах, небяспечных для жыцця. Школьнік з Асіповіч прайшоў у фінал з праектам комплекснага безадходнага выкарыстання малочнай сыравіны. Мінская навучэнка будзе змагацца за перамогу з распрацоўкай «Сістэма аўтаномнага вырошчвання раслін»…
Фінал доўжыцца два дні. Учора прайшла speech-сесія па запуску праекта на рынку, пошуку інвестараў і пабудове матывацыйнай стратэгіі ў камандзе. Сёння разгорнецца маштабная экспазіцыя інавацыйных праектаў «Навігатар ідэй», пройдзе афіцыйная цырымонія адкрыцця выстаўкі. Кульмінацыяй стане абарона праектаў перад экспертным саветам. На сцэне абвесцяць 20 пераможцаў у 10 намінацыях. Усіх іх намінуюць на гранты Беларускага інавацыйнага фонду. Кіраўнік праекта Наталля Сталпінская падсумоўвае:
— Усіх прызёраў узнагародзяць дыпломамі, статуэткамі і каштоўнымі падарункамі ад партнёраў праекта. 10 аўтараў найбольш перспектыўных работ атрымаюць ад фонду грашовыя сродкі ў памеры да 40 тарыфных ставак на распрацоўку бізнес-планаў для іх далейшага ўдзелу ў рэспубліканскім конкурсе інавацыйных праектаў.
Імёны пераможцаў і падрабязнасці аб іх распрацоўках можна будзе даведацца на афіцыйным сайце праекта 100ideas.by, а таксама на сайце БРСМ.
ypopko@sb.by