Не трапіў у ВНУ? Азірніся навокал, там шмат іншых прафесій

"Уяўляеш, а Валянціна мая ў майстры па манікюры сабралася! А ў яе ж сярэдні бал атэстата — дзявятка, марыць, ды і толькі! Ёй бы на педагагічную спецыяльнасць, у крайнім выпадку ў IT. А тут — што гэта, пазногці цэлымі днямі мазаць?" — паскардзілася сяброўка. Паддаўшыся эмоцыям, іду на размову да вялікаўзроставай дзяўчыны, якая не прыслухоўваецца да слоў маці. Іду і думаю: стоп, а што ў гэтым дрэннага? Хоча чалавек рэалізаваць сябе, так бы мовіць, у прыгожым, чаму б і не? Добра, што разнастайных курсаў па майстэрстве нейл-дызайнера больш чым дастаткова.

«Быть можно дельным человеком и думать о красе ногтей», — гаварыў калісьці Пушкін. І сапраўды, чым праца манікюршы ў яе сучаснай інтэрпрэтацыі горшая за любую іншую? І тут можна бясконца самаўдасканальвацца, наведваючы незлічоныя майстар-класы. Як гаворыцца, хочаш вучыцца — вучыся. Можна ўдзельнічаць у конкурсах, знаёміцца з новымі людзьмі, павышаць свой рэйтынг і кваліфікацыю. І той, хто думае, што ўсё гэта занадта проста, глыбока памыляецца — матэрыялы і нават метады таго, што сёння завецца нейл-дызайнам, мяняюцца вельмі хутка. Хочаш быць на хвалі — мяняйся разам з імі. Будзеш працаваць па-старому, ніхто да цябе не прыйдзе.


Мабыць, тыя, хто працуе па прынцыпе «сёння крэслы і сёння ж грошы», нашмат хутчэй бачаць вынікі сваёй дзейнасці, а дакладней, наколькі яна запатрабавана. Калі да цябе запіс на год наперад, павышаеш цэны, а людзі ўсё роўна хочуць прыйсці менавіта да цябе, тады ўжо дакладна — ты ўсё робіш правільна. А кліент, кліент сёння ой які пераборлівы! Ды і выбар майстроў, дзякуй богу, далёка не маленькі.

Усе работы добрыя — вучылі нас па Маякоўскаму ў савецкія часы. Зрэшты, і тады яны, калі шчыра, дзяліліся на прэстыжныя і не вельмі. Тады, напрыклад, прэстыжна было быць заўмагам — усе дэфіцыты ў цябе. Заўмагам і сёння быць нядрэнна, напэўна, але ўжо не так папулярна. А вось страсці па вышэйшай адукацыі кіпяць па-ранейшаму. Ці толькі на маіх вачах дзясяткі людзей з дыпломамі сыходзілі працаваць на рынкі і ў цырульні. І не толькі тады, але і цяпер ведаю многіх, каму дыплом так і не спатрэбіўся. Хіба што дзеля агульнага развіцця. Адна знаёмая дзяўчына працуе манікюршай, другая нарошчвае валасы, трэцяя дрэсіруе сабак. Але ж у іх шафах пыляцца дыпломы вельмі прэстыжных ВНУ!

Што ж у выніку атрымліваецца? З аднаго боку, мы наракаем на дрэнную прафарыентацыю і пытаемся, чаму ж абітурыенты не ідуць у ПТВ і ССНУ, з другога — кожны паважаючы сябе бацька ці маці гоняць сваё дзіця менавіта ў ВНУ. Каб, як гаворыцца, як ва ўсіх. А меркаванне маладога чалавека часцяком так і застаецца толькі яго меркаваннем. Як мінімум, на бліжэйшыя чатыры-пяць гадоў. Гэта далей ён, магчыма, разверне сваё жыццё на ўсе 180 градусаў. Калі хопіць сіл, а галоўнае, смеласці. Бо цяжка рэалізаваць сябе, калі над тваім выбарам пасмейваюцца нават бацькі.

Вядома, бывае і інакш. Бо, чаго граху таіць, інтарэсы маладых людзей мяняюцца досыць імкліва. Ды і ў тых жа цэнтрах прафарыентацыі часта прызнаюць: вялікі працэнт моладзі не ведае, кім будзе ў будучыні, нават у выпускным класе. У выніку сёння ён хоча быць плітачнікам, заўтра — праграмістам, а паслязаўтра — дрэсіроўшчыкам тыграў. Вось бацькі і дастаюць з «кішэні», так бы мовіць, «хатнюю нарыхтоўку». Тут галоўнае, каб размова не ішла пра ўласныя нерэалізаваныя мары.

Да завяршэння прыёму дакументаў у ВНУ краіны засталіся лічаныя дні. Што рабіць тым, хто па нейкіх прычынах не стаў шчаслівым уладальнікам студэнцкага білета? Можа, падумаць пра білет слухача каледжа або ліцэя? Бо з іх сцен зусім не абавязкова выходзяць тыя, каго ў мінулыя часы называлі «пэтэушнікамі». А ВНУ, яна нікуды не дзенецца. І падобныя навучальныя ўстановы для многіх дзяцей становяцца зусім не абрывам, а ўзлётнай паласой. Адкуль хоць на вытворчасць, хоць у прыватны бізнес, хоць у ВНУ. Абы па закліку сэрца.

arteaga@sb.by