O nowej Bibliotece Narodowej napisano wiele. Wydaje siк, їe juї dokіadnie wiemy, jak maj± wygl±daж jej sale, korytarze, magazyny biblioteczne. Ale tak tylko siк wydaje. Przecieї budownictwo biblioteki to їywy proces twуrczy, podczas ktуrego powstaj± i urzeczywistniaj± siк nowe pomysіy. I tak, zgodnie z Protokoіem poleceс Prezydenta kraju Aleksandra Јukaszenki z dnia 17 maja 2005 roku na bazie Biblioteki Narodowej rozpoczкto tworzenie Republikaсskiego Centrum Informacyjnego i Socjalno-kulturowego. To wіa¶nie stanowiіo gіуwny temat naszego wywiadu z dyrektorem Biblioteki Narodowej Panem Romanem MATULSKIM. — Proszк powiedzieж, o co wzbogaci siк Biblioteka Narodowa w wyniku stworzenia Republikaсskiego Centrum Informacyjnego i Socjalno-kulturowego? W jaki sposуb realizacja tego pomysіu wywrze wpіyw na jej funkcjonowanie?
— Zaznaczк, їe jednocze¶nie z budownictwem biblioteki ma miejsce u¶wiadomienie roli przyszіej Biblioteki Narodowej w їyciu naszego spoіeczeсstwa. Prezydent wydaі polecenia dotycz±ce stworzenia w budynku Biblioteki Narodowej miкdzynarodowego centrum prasowego, sali do przeprowadzenia spotkaс i negocjacji na wyїszym szczeblu, wielofunkcyjnej sali konferencyjnej na 550 miejsc.
Koncepcjк stworzenia na bazie budynku Biblioteki Narodowej Republikaсskiego Centrum Informacyjnego i Socjalno-kulturowego zatwierdzono postanowieniem Rady Ministrуw. Gіуwn± ideк Koncepcji stanowi tak zwany “intelektualny budynek”, w ktуrym wszystkie systemy zostan± poі±czone w jednolity zespуі i bкd± sterowane ze wspуlnej centrali.
Drug± ideк koncepcji stanowi to, aby budynek biblioteki, wyposaїony w “m±dre systemy”, sіuїyі jako podstawa rozwoju nowoczesnych technologii ksztaіtowania zasobуw informacyjnych. Chcк podkre¶liж, їe automatyzacja nie jest celem samym w sobie, lecz ¶rodkiem zapewnienia operatywnego udostкpniania czytelnikowi niezbкdnych mu informacji, niezaleїnie od tego, czy znajduj± siк one w naszej bibliotece, czy na innym kontynencie, czy czytelnik przyszedі bezpo¶rednio do biblioteki, czy jest on wiejskim nauczycielem gdzie¶ na Polesiu i zіoїyі zamуwienie przez Internet.
— W jaki sposуb zamierza siк to osi±gn±ж?
— Biblioteka Narodowa bкdzie w pierwszej kolejno¶ci zbieraж i gromadziж niezbкdne zasoby informacyjne, tworzyж systemy poszukiwawcze, peіniж funkcje nawigatora i centrum koordynacyjnego w ¶wiatowej przestrzeni informacyjnej. Kupujemy i bкdziemy kupowaж elektroniczne bazy danych w rуїnej postaci. I tak, w ci±gu czwartego kwartaіu 2005 roku oraz pierwszego kwartaіu 2006 roku planuje siк nabyж okoіo 15 baz danych, ktуre wedіug przeprowadzonych badaс i sondaїy s± najbardziej zapotrzebowane przez naszych czytelnikуw. Tego roku praktycznie stworzyli¶my wirtualn± czytelniк dysertacji Rosyjskiej Biblioteki Paсstwowej, ktуra cieszy siк ogromnym popytem w¶rуd naszych czytelnikуw.
— Jednak funkcje Republikaсskiego Centrum Informacyjnego i Socjalno-kulturowego nie ograniczaj± siк do optymalnego zaspokojenia popytu na tк lub inn± wiedzк?
— Centrum Socjalno-kulturowe bкdzie zawieraіo duїo skіadnikуw, w szczegуlno¶ci, pojawi siк w nim galeria obrazуw, muzeum ksi±їki i biblioteki. Prowadzi siк negocjacje dotycz±ce nabycia dla muzeum specjalnych okien wystawowych, w ktуrych umieszczone zostan± rarytasowe dawne wydania drukowane, ktуre dotychczas byіy ukryte przed publiczno¶ci±. Stworzony bкdzie system czytelni po¶wiкconych literaturze i sztuce, w ktуrych osoby twуrcze otrzymaj± wszystkie warunki dla owocnej pracy, natomiast zwykli zwolennicy piкkna — dla przyjemnego spкdzania czasu.
Poszczegуlne elementy centrum socjalno- kulturowego bкd± dziaіaж na zasadzie opіacalno¶ci. Jest to punkt obserwacyjny na dachu biblioteki, z ktуrego na wysoko¶ci 72 metrуw moїna bкdzie cieszyж siк panoram± Miсska i jego okolic oraz kompleks sportowo-ozdrowieсczy, salon urody, restauracja, kawiarnia. Ale chcк zwrуciж Pani uwagк na to, їe infrastruktura ta zajmie maіe odcinki kubatury budynku. Bibliotekк codziennie bкdzie odwiedzaіo kilka tysiкcy czytelnikуw plus tysi±c osуb obsіugi, wiкc naleїy zapewniж im szybkie, smaczne, przystкpne poїywienie w komfortowych warunkach. Wieczorem natomiast kawiarnia otwarta bкdzie dla szerokiego grona klientуw, bкdzie przyjmowaж turystуw, przeprowadzaж programy rozrywkowe.
— Uwaїam, їe w centrum socjalno-kulturowym biblioteki przydaіby siк klub twуrczej inteligencji…
— Projekt przewiduje stworzenie salonu literacko-artystycznego. Tam z rado¶ci± zostan± powitani wszyscy ci, ktуrzy nie s± obojкtni wobec sztuki we wszystkich jej postaciach. Czekamy na konkretne zamуwienia i propozycje od zwi±zkуw twуrczych, klubуw. Ogуlnie rzecz bior±c, w¶rуd osуb, z ktуrymi rozmawiaіem, nie potrafiк wymieniж їadnej osoby artystycznej, ktуra nie byіaby zainteresowana i nie chciaіaby doі±czyж do їycia kulturowego Biblioteki Narodowej, do rozwoju zaіoїonych w jej projekcie pomysіуw. Ale najpierw chc± oni wst±piж do budynku nowej biblioteki, odczuж jej klimat, zobaczyж jej moїliwo¶ci.
— W jaki sposуb w nowym budynku zorganizowany bкdzie system przepustek?
— Biblioteka bкdzie miaіa gіуwne wej¶cie, skierowane do prospektu Niepodlegіo¶ci. Wszyscy czytelnicy przejd± ponown± rejestracjк i otrzymaj± nowy bilet plastikowy z chipem elektronicznym. System kontroli przy gіуwnym wej¶ciu uniemoїliwi ani wstкp do biblioteki bez biletu, ani wniesienie niebezpiecznych przedmiotуw, ani samowolne wynoszenie ksi±їek.
Ale sztuka biblioteczna posiada racjonaln± zasadк “strumienie nie powinny siк krzyїowaж”. Dlatego oddzielne strefy centrum socjalno-kulturowego bкd± posiadaіy wіasne wej¶cia, na przykіad, do punktu obserwacyjnego, do kawiarni, do salonu urody.
— Czy personel biblioteki nie bкdzie miaі kіopotуw podczas uruchomienia budynku, wyposaїonego w najnowsze systemy technologiczne?
— Powstaіy na naszych oczach gmach Biblioteki Narodowej jest unikalny, nie posiadaj±cy odpowiednikуw na caіej przestrzeni postradzieckiej. Ale mamy kadry do pracy w nowych warunkach. W ubiegіym roku Ministerstwo Kultury opracowaіo i zatwierdziіo program, zgodnie z ktуrym, po pierwsze, wysіali¶my swoich pracownikуw na szkolenie do Biaіoruskiego Paсstwowego Uniwersytetu kultury i sztuki oraz do Biaіoruskiego Uniwersytetu Paсstwowego problemуw Kultury, po drugie za¶ zatrudnili¶my ponad 80 mіodych specjalistуw, uzbrojonych w najnowsz± wiedzк. W “intelektualnym budynku” Biblioteki Narodowej, sterowanym jako jeden mechanizm, moїna ujrzeж pierwowzуr architektury przyszіo¶ci.
Rozmowк przeprowadziіa Swetіana Iszczenko.
