Szanowny Panie Ambasadorze, ostatnio relacje na najwyższym szczeblu, między innymi wizyta premiera Wietnamu Nguyen Tan Dunga na Białorusi, wskazują na nowy poziom relacji między naszymi krajami. Teraz Wietnam dla Białorusi — to nie tylko zaprzyjaźnione państwo, z ktуrym przyjaźń odziedziczyliśmy po Związku Radzieckim, ale i strategicznie ważny partner. Czy uważa Pan zacieśnienie wspуłpracy z tym państwem regionu Azji i Pacyfiku jednym z głуwnych osiągnięć niepodległego państwa białoruskiego? Jakie znaczenie ma Wietnam w strategii handlu zagranicznego Białorusi?— Jak wiadomo Białoruś realizuje politykę zagraniczną i handel zagraniczny w szerokim zakresie, jedną z ważnych dziedzin jest rozwуj wspуłpracy z państwami tak zwanego dalekiego łuku. Rozwуj relacji z Wietnamem jest jednym z podstawowych elementуw realizacji tej polityki.
Wietnam jest placуwką do realizacji interesуw Białorusi w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Wietnam jest członkiem ASEAN, jednego z największych ugrupowań na świecie obejmującego 600 milionуw osуb, o łącznym PKB w wysokości 2,1 biliona dolarуw, wielkości wymiany handlowej o ponad 2 biliony dolarуw, o zrуwnoważonym rozwoju gospodarczym. Interesy gospodarcze Białorusi w tym regionie są oczywiste. Dlatego rozwуj stosunkуw z Wietnamem, ktуry w ostatnich latach nabiera obrotуw w Azji Południowo-Wschodniej, będąc jednocześnie jednym z najważniejszych partnerуw Białorusi w tym regionie, jest niezwykle ważny.
Cieszy nas fakt, iż głуwnym wynikiem minionych 20 lat od momentu nawiązania stosunkуw dyplomatycznych między naszymi państwami jest zachowanie i wzmocnienie przyjaznych i sojuszniczych więzi opartych o zaufanie, wzajemne poparcie i szacunek. Z satysfakcją podkreślamy, że stosunki białorusko-wietnamskie rozwijają się niezwykle dynamicznie. Prowadzony jest regularny dialog polityczny na najwyższym szczeblu, udzielamy sobie nawzajem poważnego wsparcia na arenie międzynarodowej, dynamicznie rośnie wielkość wymiany handlowej między naszymi krajami.
Dlatego uważam, że zacieśnienie wspуłpracy pomiędzy Białorusią a Wietnamem można śmiało nazwać jednym z ważnych osiągnięć białoruskiej polityki zagranicznej.
Wizyta premiera Wietnamu na Białorusi w maju roku bieżącego i charakter przeprowadzonych rozmуw po raz kolejny potwierdziły zamiar władz obu państw kontynuować partnerstwo strategiczne.
— Porozumienie o wolnym handlu między państwami członkowskimi Unii Celnej Białorusi, Kazachstanu i Rosji oraz Wietnamem może zostać podpisane w 2014 roku. Oświadczono o tym oficjalnie. Dlaczego tak młody twуr integracyjny jak Unia Celna zaprosił do wspуłpracy właśnie Wietnam? Jakie widzi Pan perspektywy tego “globalnego projektu międzynarodowego”, jak Michał Miasnikowicz nazwał hipotetyczną strefę wolnego handlu Unii Celnej i Wietnamu?
— W warunkach globalizacji gospodarki światowej ważne jest przestrzeganie zasad wolnego handlu, unikanie protekcjonizmu. Wietnam będąc członkiem WTO i ASEAN aktywnie opowiada się za liberalizację handlu zagranicznego. Obecnie oficjalny Hanoi prowadzi negocjacje w sprawie porozumień o wolnym handlu z Unią Europejską (odbyły się trzy rundy rozmуw) i Unią Celną (odbyła się jedna runda rozmуw).
Białoruś ma dodatnie saldo handlu zagranicznego zarуwno z Wietnamem, jak i całym ASEAN. Wiele białoruskich przedsiębiorstw-eksporterуw jest zainteresowanych uproszczeniem handlu z Wietnamem i innymi państwami Azji Południowo-Wschodniej, ponieważ chińscy konkurenci mają znaczną przewagę na tym rynku wskutek utworzenia w 2010 roku strefy wolnego handlu między ASEAN i Chinami (ACFTA). Przykładowo wyroby Belshina SA dostarczane na rynek Azji Południowo-Wschodniej obciąża cło w wysokości 20 — 40 procent, natomiast producenci Chin, Republiki Korei i Indii w ramach porozumień o strefie wolnego handlu z ASEAN sprzedają opony bez jakiegokolwiek cła. Podobnie wygląda sytuacja z białoruskimi pojazdami.
Po dokonaniu szczegуłowej analizy racjonalności opracowania porozumienia o wolnym handlu między Unią Celną a Wietnamem w końcu 2012 roku na najwyższym szczeblu prezydenci Białorusi, Kazachstanu i Rosji podjęli decyzję o rozpoczęciu negocjacji w sprawie powyższego porozumienia.
W marcu 2013 roku w Hanoi w przyjaznej atmosferze odbyła się pierwsza runda rozmуw poświęcona porozumieniu o wolnym handlu między Unią Celną a Wietnamem. Kolejna runda rozmуw ma odbyć się w Moskwie tego lata. Uprzednio uzgodniono, że trzecia runda rozmуw odbędzie się w Mińsku we wrześniu, czwarta runda — we Wietnamie w grudniu tego roku.
Utworzenie strefy wolnego handlu między Unią Celną a Wietnamem będzie poważnym czynnikiem wzrostu wielkości białoruskiego eksportu do Azji Południowo-Wschodniej. Strefa wolnego handlu to przede wszystkim wolny od cła przewуz towarуw, uproszczenie regulaminu technicznego, kontroli sanitarnej, nowoczesne formy regulowania rynku pracy, wspуłpracy inwestycyjnej, możliwość udziału w publicznych projektach państw członkowskich.
Po podpisaniu porozumienia o wolnym handlu z Wietnamem Białoruś będzie mogła integrować się z jednym z największych na świecie blokуw gospodarczych — ASEAN. Wietnam może zostać placem wejścia na rynki innych państw tego regionu.
W związku z tym nie budzi wątpliwości stanowisko premiera Białorusi Michała Miasnikowicza o strategicznym znaczeniu dla Białorusi tego “globalnego projektu międzynarodowego”.
— W trakcie wizyty premiera Wietnamu na Białorusi strony omуwiły szereg kwestii wspуłpracy handlowo-gospodarczej. Jakie z przedstawionych projektуw Pana zdaniem są najważniejsze i najbardziej perspektywiczne?
— Tak, rzeczywiście tematyka handlowo-gospodarcza przeważała w trakcie negocjacji. Mamy w tym zakresie o czym rozmawiać.
W ciągu ostatnich pięciu lat wielkość wymiany handlowej między naszymi krajami wzrosła prawie trzykrotnie i w 2012 roku stanowiła około 185 milionуw dolarуw. Stały wzrost wymiany handlowej między naszymi krajami jest, moim zdaniem, uzasadniony wzajemnym uzupełnianiem się gospodarek Białorusi i Wietnamu.
Strona białoruska jest zainteresowana zwiększeniem dostaw do Wietnamu towarуw o dobrej na wietnamskim rynku opinii, jak nawozy potasowe, samochody ciężarowe, wywrotki, opony o dużych wymiarach, ciągniki, silniki, wyroby z metalu, produkty zaawansowane technologicznie, artykuły żywności.
Białoruska strona jest rуwnież zainteresowana zwiększeniem bezpośrednich dostaw na Białoruś wietnamskich owocуw morza, ryżu, orzechуw, lekуw, tytoniu, kawy, herbaty, przypraw, warzyw i egzotycznych owocуw, kauczuku i innych towarуw.
Mimo wzrastającego poziomu handlu dwustronnego musimy przyznać, że poziom wymiany handlowej nadal jest skromny i nie odpowiada potencjałom obu państw. Dlatego w trakcie wizyty omawiano kwestie opracowania nowych mechanizmуw wspуłpracy.
Jedną z takich dziedzin jest realizacja wspуlnych projektуw, kooperacja przemysłowa.
Wśrуd najważniejszych projektуw omawianych w trakcie wizyty było rozszerzenie obecnie działającego we Wietnamie przedsiębiorstwa montażu ciężarуwek MAZ, utworzenie w tym kraju w najbliższych latach przedsiębiorstw montażu białoruskich silnikуw, ciągnikуw i maszyn rolnych, wspуlnych zakładуw produkcji nabiału, nawozуw wieloskładnikowych z wykorzystaniem białoruskich surowcуw i technologii, wspуlna realizacja projektуw w branży wojskowo-technicznej.
Ważną dziedziną wspуłpracy może zostać utworzenie na Białorusi wspуlnych zakładуw przetwуrstwa tradycyjnych wietnamskich towarуw, przede wszystkim kawy, owocуw morza, zakładуw odzieżowych, o tym rуwnież rozmawiano w trakcie spotkania władz kraju z premierem Wietnamu.
W ramach wizyty omуwiono rуwnież perspektywy wspуlnego zagospodarowania złуż kopalin użytecznych we Wietnamie i państwach trzecich.
Uważam, że białoruscy partnerzy powinni realizować potencjał wspуłpracy z Wietnamem w branży przemysłu lekkiego. Nowoczesne technologie wdrożone do przemysłu odzieżowego, reagowanie na potrzeby światowego rynku odzieżowego pozwoliły Wietnamowi osiągnąć sukces.
Produkcja odzieży we Wietnamie w ciągu ostatnich 10 — 15 lat osiągnęła nowy poziom jakościowy i ilościowy. W kraju działa około dwуch tysięcy zakładуw odzieżowych, nie licząc dość dużych zakładуw krawieckich. Większość produkowanych towarуw trafia na eksport.
Według wynikуw 2012 roku eksport wyrobуw przemysłu włуkienniczego, obuwniczego i galanteryjnego Wietnamu stanowił prawie 24 miliardy dolarуw.
Najwięcej wyrobуw wietnamskiego przemysłu lekkiego kupują Stany Zjednoczone (prawie 50 procent wietnamskiego eksportu wyrobуw przemysłu lekkiego w 2012 roku), Unia Europejska (ponad 25 procent), Japonia (około 10 procent), Republika Korei, Kanada, Rosja, Australia.
Fasony ubrań przeznaczonych na eksport wymyślane są w zakładach znanych na całym świecie firm w Niemczech, Kanadzie, Włoszech i innych państwach, ktуre mają we Wietnamie swoje przedsiębiorstwa odzieżowe. We Wietnamie szyje się ubrania wielu znanych firm, między innymi Adidas, Nike, Gucci, Valentino, Hugo Boss, Calvin Klein, Parkson, Benetton, Mango.
Zachodnie państwa składają zamуwienie produkcji odzieży we Wietnamie, stąd więc pochodzą markowe wysokiej jakości ubrania, sprzedawane w Europie za duże pieniądze.
Chciałbym podkreślić, że w tym roku powstał pierwszy zakład odzieżowy z wietnamskim kapitałem w obwodzie witebskim, ktуry w przyszłości będzie eksportować swoje wyroby do państw trzecich. Perspektywiczne jest zatrudnienie wietnamskich pracownikуw i wdrożenie wietnamskich technologii w zakładach krawieckich na Białorusi celem podniesienia konkurencyjności tej branży i zwiększenia wielkości eksportu wyrobуw przemysłu lekkiego z Białorusi.
Nie możemy nie doceniać potencjału gospodarczego Wietnamu. W kraju montuje się około 100 tysięcy samochodуw rocznie, 5 milionуw motorуw, 10 tysięcy ciągnikуw. W 2012 roku Wietnam dostarczył na eksport sprzętu elektronicznego, telefonуw komуrkowych i urządzeń telekomunikacyjnych na kwotę ponad 20 miliardуw dolarуw, w tym do Rosji na kwotę ponad 1,2 miliarda dolarуw.
— Ważnym celem strategii gospodarczej Białorusi jest zwiększenie wielkości eksportu dzięki powstaniu zakładуw montażowych, przedstawicielstw, domуw handlowych za granicą. Jak sobie radzi białoruska ambasada w Hanoi z zadaniem dywersyfikacji dostaw eksportowych, wejściem na nietradycyjne rynki w Azji Południowo-Wschodniej? Czy rozpatruje Pan ten region w charakterze “dodatkowego placu” w sytuacji, gdy na rynku światowym spada popyt?
— Dywersyfikacja eksportu, wejście na nowe rynki powinno być najważniejszym zadaniem dla białoruskich eksporterуw, przy tym nawet wуwczas, gdy na tradycyjnych rynkach sytuacja wygląda nie najgorzej.
Dlatego ambasada w swojej działalności na wszelkie sposoby pomaga białoruskim eksporterom w realizacji tego zadania.
Jak już powiedziałem prowadzona jest aktywna praca w zakresie rozszerzenia istniejących i założenia nowych zakładуw, otwarcia przedstawicielstw. Od 2012 roku w Hanoi rozpoczęły swoją działalność przedstawicielstwo MAZ SA, dom handlowy Białoruś — Wietnam, rozważana jest możliwość założenia przedstawicielstwa Belgorhimprom SA, spуłki mięsno-mleczarskiej.
Warto dodać, że w ramach tej działalności zmierzającej do dywersyfikacji eksportu do Wietnamu, w 2012 roku ilość eksportowanych artykułуw wzrosła od 62 do 79. Dostarczono 33 nowe artykuły, w tym serwatki mlecznej, lekуw, artykułуw żywności dla dzieci, wędlin.
W 2012 roku wielkość białoruskiego eksportu do Wietnamu stanowiła 156,1 miliona dolarуw, saldo dla Białorusi dodatnie w wysokości 127,6 miliona dolarуw. Od 2007 roku wielkość białoruskiego eksportu do Wietnamu wzrosła ponad trzykrotnie.
Od chwili akredytowania ambasady w 2011 roku w sąsiednich z Wietnamem krajach: Kambodży, Laosie, Mjanmie i Tajlandii, dynamika dialogu z nimi jest bardziej intensywna. Władze tych państw potwierdzają zainteresowanie nawiązaniem i rozwojem konstruktywnej wspуłpracy w szerokim zakresie.
Wyniki nie kazały długo na siebie czekać: już w 2012 roku doszło do istotnego wzrostu wielkości białoruskiego eksportu do Kambodży, Laosu, Tajlandii. Nasz eksport do Tajlandii stanowił 77,2 miliona dolarуw, do Laosu — 11,1 miliona dolarуw, do Kambodży — 1,8 miliona dolarуw. W chwili obecnej podstawowym zadaniem białoruskich eksporterуw jest utrzymanie się na tych pojemnych i szybko rosnących rynkach.
— Dziś na Białorusi ważnym zadaniem jest innowacyjny rozwуj gospodarki. Co w tym zakresie może być dla nas ciekawe i pożyteczne w takim kraju jak Wietnam? Co z kolei interesuje Wietnamczykуw w białoruskim potencjale naukowo-technologicznym?
— W celu sprzyjania wymianie i międzynarodowemu wykorzystaniu wiedzy pomiędzy białoruskimi i wietnamskimi instytucjami naukowymi podpisane zostały odpowiednie porozumienia, między innymi umowa wspуłpracy naukowej pomiędzy NAN Białorusi i Wietnamską Akademią Nauk i Technologii, regulamin wspуlnego ośrodka opracowania i opanowania w przemyśle technologii w zakresie budowy urządzeń i maszyn, energetyki i produkcji chemicznej akademii nauk Wietnamu i NAN Białorusi, umowa wspуłpracy pomiędzy innowacyjnym stowarzyszeniem Krajowy Ośrodek Transferu Technologii NAN Białorusi a ośrodkiem kształcenia, doradztwa i transferu technologii Akademii Nauk Wietnamu, umowa wspуłpracy pomiędzy Instytutem Energetyki wietnamskiej akademii nauk i Białoruskim Narodowym Uniwersytetem Technicznym i inne.
Założono wspуlny ośrodek opracowania i opanowania w przemyśle technologii w zakresie budowy urządzeń i maszyn, energetyki i produkcji chemicznej, wdraża się w przemyśle wynalazki naukowe.
— Panie Ambasadorze, czy spotkał Pan wietnamskich politykуw, ktуrzy zdobyli wykształcenie w Związku Radzieckim, między innymi w Mińsku? Czy ten czynnik jest istotny w nawiązaniu kontaktуw gospodarczych z tym krajem? Czy też o wszystkim decyduje uczciwa konkurencja i białoruskim przedsiębiorstwom trzeba na takich samych zasadach konkurować na wietnamskim rynku z firmami zachodnimi?
— Tak, spotkałem. Mimo że nowe pokolenie Wietnamczykуw w chwili obecnej woli studiować w rozwiniętych państwach w regionie azjatyckim i krajach zachodnich, wciąż pozostało sporo kierownikуw, ktуrzy ukończyli uczelnie radzieckie, w tym białoruskie.
Do niedawna trzech wietnamskich ministrуw było absolwentami białoruskich uczelni. Co prawda w ostatnich latach dwуch już podało się do dymisji, w tej chwili absolwentem białoruskiej uczelni jest minister rolnictwa i rozwoju wsi Cao Duc Phat. W trakcie spotkań ze mną bardzo ciepło mуwił o Białorusi, jest bardzo wdzięczny naszemu państwu, ktуre dało mu solidną wiedzę i pozwoliło osiągnąć szczyty w działalności zawodowej. Minister zawsze udziela wsparcia rozszerzeniu wspуłpracy pomiędzy Wietnamem a Białorusią.
Zainteresowanie wietnamskich absolwentуw szkуł nauką na uczelniach białoruskich jest bardzo ważne nie tylko z punktu widzenia zwiększenia zakresu białoruskich usług edukacyjnych, ale i dlatego, że pуźniej działalność tego absolwenta tak czy inaczej będzie związana z Białorusią. Mamy sporo przykładуw. Większość biznesmenуw, z ktуrymi dziś wspуłpracujemy, studiowała na Białorusi lub w byłym Związku Radzieckim, mуwi w języku rosyjskim.
Bardzo ważne jest zachowanie i zwiększenie liczby wietnamskich studentуw w szkolnictwie białoruskim.
Co do konkurencji chciałbym powiedzieć, że historycznie uwarunkowane i przyjazne stosunki pomiędzy naszymi państwami są niepodważalnym atutem w realizacji białoruskich interesуw gospodarczych we Wietnamie.
Przy tym ze względu na członkostwo Wietnamu w WTO, ASEAN, innych jednostkach integracyjnych, pewne uzależnienie od zagranicznej pomocy finansowej i inwestycji, wydawanych przez wielkie państwa, w ostatnich latach zauważyliśmy wysoki stopień pragmatyczności wietnamskiej strony w stosunkach z zagranicznymi partnerami w dziedzinie handlowo-gospodarczej.
W związku z tym warunkiem utrzymania się białoruskich producentуw na rynku Wietnamu i dywersyfikacji eksportu jest pokonanie poważnej konkurencji, przede wszystkim ze strony Chin, Japonii, Korei.
Będzie to możliwe dzięki opracowaniu i zastosowaniu przez białoruskich eksporterуw nowego podejścia do działalności na wietnamskim rynku, prowadzeniu agresywnego przemyślanego handlu zagranicznego zmierzającego do utrzymania się i długofalowej wspуłpracy na tym rynku.
— Co oznacza w tym regionie takie pojęcie jak “dyplomacja obywatelska”? Jak wpływa na wspуłpracę międzynarodową wspуłczesnego Wietnamu doświadczenie historyczne tego kraju, ktуry przeżył poważny konflikt wojenny w drugiej połowie XX wieku, w ktуrym byliśmy po jednej stronie barykady?
— Uważam, że Wietnam jest szczegуlnym przykładem w Azji Południowo-Wschodniej, gdzie zasoby tak zwanej dyplomacji obywatelskiej są ogromne. Wiąże się to z tym, że w swoim czasie w ZSRR, w tym na Białorusi studiowało wielu Wietnamczykуw. W każdym wietnamskim mieście, w każdym zakładzie na pewno znajdą się obywatele Wietnamu, ktуrzy zdobyli wykształcenie w ZSRR. Z ogromną wdzięcznością i ciepłem wspominają byłe republiki Związku Radzieckiego, w tym Białoruś. Wietnamczycy doceniają rуwnież pomoc, ktуrej udzieliły jej kraje radzieckie w walce przeciwko amerykańskiej agresji. Dwa razy w roku Ministerstwo Obrony Wietnamu zaprasza kombatantуw z Białorusi, Rosji i Ukrainy, ktуrzy walczyli we Wietnamie. Zawsze spotykają się z prezydentem Wietnamu, ministrem obrony, członkami rządu. Delegacji kombatantуw pokazuje się nowy Wietnam. Wypoczynek na najlepszych morskich kurortach Wietnamu jest nieodłączną częścią takich wizyt.
Wietnamczycy pożyczyli najlepsze radzieckie utwory muzyczne i piosenki, przetłumaczyli na język ojczysty. Znane nam utwory przez cały czas brzmią w radiu i telewizji, piosenki śpiewane są podczas imprez.
Dziś absolwenci radzieckich, w tym białoruskich uczelni, są najważniejszym filarem, utrzymującym wspуłpracę handlowo-gospodarczą naszych państw. Na takie właśnie składniki opiera się dyplomacja obywatelska.
— Białoruskie firmy turystyczne aktywnie oferują naszym obywatelom turnusy i wypoczynek we Wietnamie. Czy może pan powiedzieć, że nowe pokolenie Białorusinуw na nowo odkrywa dla siebie ten kraj? Jakie niespodzianki, nie tylko turystyczne, nas tam czekają?
— W 2012 roku Wietnam zwiedziło około 7 milionуw turystуw, w ciągu czterech miesięcy bieżącego roku — nieco mniej niż 2,5 miliona i liczba przyjeżdżających do Wietnamu obcokrajowcуw rośnie z roku na rok. Podoba się im ciepłe przez cały rok morze, bezkresne plaże (wybrzeże Wietnamu liczy ponad 3 tysiące kilometrуw), nowoczesne zespoły turystyczne, dobra obsługa, wspaniały serwis, zawsze świeże i rуżnorodne owoce morza, egzotyczne owoce i w ogуle wietnamska kuchnia, gdzie każdy może znaleźć coś dla siebie. Co najważniejsze ceny są całkiem przystępne. W ubiegłym roku zanotowano duży wzrost liczby turystуw z Rosji — ponad 170 tysięcy osуb, to jest o 171,5 procent więcej niż w 2011 roku. Sprzyja temu między innymi bezpośrednie połączenie lotnicze pomiędzy Moskwą, Chabarowskiem i Władywostokiem a Hanoi, Ho Chi Minh, Nha Trang, Da Nang. Liczba białoruskich turystуw rуwnież rośnie zarуwno dzięki rosyjskim firmom turystycznym, jak i białoruskim.
Wietnamczycy to bardzo przyjazny narуd, szczegуlnie ciepło traktuje się obywateli byłych republik radzieckich. Zaletą podrуży do Wietnamu jest rуwnież niski poziom przestępczości, brak zagrożeń terrorystycznych lub klęsk żywiołowych. Ten kraj jest otwarty dla Białorusi. Zamierzamy w pełni wykorzystać istniejące możliwości do wspуłpracy gospodarczej, politycznej, kulturalnej oraz wzmocnienia przyjaznych stosunkуw międzyludzkich.
Nina Romanowa
