W najnowszych badaniach międzynarodowych zostaną uwzględnione postępowe zmiany w białoruskim prawie. Ostatni raport Doing Business (analizujący reformy w okresie od czerwca do maja 2009 roku) opublikowano przed podpisaniem Dekretu prezydenta Nr 10 o stworzeniu dodatkowych warunkуw dla działalności inwestycyjnej w Republice Białorusi. Dokument zdaniem ekspertуw jest znacznym ułatwieniem dla biznesu.“Właściwie po wejściu w życie dekretu doszło do całkowitej formalizacji stosunkуw między inwestorem i białoruskim państwem — skomentował analityk spуłki inwestycyjnej “UNITER” Oleg Andrejew. — Procedury, na ktуre wcześniej potrzeba było kilku miesięcy, zostały istotnie uproszczone”. Mуj rozmуwca dodaje: “Preferencje przewidziane w dokumencie mają ogуlny charakter. Dotychczas, by je uzyskać, potrzebne było osobne rozporządzenie prezydenta. Teraz wszystko jest przejrzyste i oferowane w pakiecie bazowym wszystkim inwestorom”.
“Jestem przekonany, że w nowych badaniach Doing Business postępowe postanowienia dekretu zostaną uwzględnione — uważa Walery Fadziejew, doradca ds. prawnych Międzynarodowej Korporacji Finansowej. — Weźmy dla przykładu normę pozwalającą inwestorowi otrzymać działkę pod dzierżawę bez przetargu. Pomoże znacznie przyśpieszyć procesy inwestycyjne. Do niedawna przydzielenie działki było procesem długotrwałym i skomplikowanym. Inwestor według moich oszacowań potrzebował co najmniej 9 miesięcy”.
“Ważne jest zwolnienie inwestorуw z opłat celnych za wwożone urządzenia — wylicza zalety dekretu Walery Fadziejew. — Warto podkreślić, że preferencją stała się możliwość jednocześnie projektować i budować obiekt. Wcześniej wielu inwestorуw marnowało czas, czekając aż zostanie przygotowany projekt”.
Kolejnym dokumentem, ktуry ma ulepszyć warunki prowadzenia działalności gospodarczej, jest obowiązujące od 1 stycznia 2010 roku rozporządzenie prezydenta o usprawnieniu działalności kontrolnej (nadzorczej) w Republice Białorusi. Wykaz organуw kontroli nie może być zwiększony. Zakres kompetencji każdego z nich został szczegуłowo opisany. To zapobiega ewentualnym nadużyciom ze strony osoby kontrolującej.
Ważna dla inwestorуw norma: wszystkie nowe przedsiębiorstwa zabroniono sprawdzać w ciągu 2 lat od dnia wpisu ich do rejestru (nie licząc przypadkуw, gdy są wiarygodne dowody łamania prawa).
Rozporządzenie zakłada większą odpowiedzialność urzędnikуw za nieuzasadnione kontrole. Ta norma bez wątpienia rуwnież służy interesom biznesu. Jak i zwolnienie firm i przedsiębiorcуw z odpowiedzialności administracyjnej “w przypadku nieistotnych nieprawidłowości i usunięcia ich na czas”.
Rząd i Komitet Kontroli Państwowej zapewniają, że rozporządzenie stwarza elastyczny, nieuciążliwy dla biznesu system kontroli i nadzoru. Jednocześnie państwo może zapewnić swoje bezpieczeństwo gospodarcze, bezpieczeństwo obywateli i środowiska.
Jakie zdanie ma biznes? Prezes Białoruskiego Związku Przedsiębiorcуw Aleksander Kalinin podzielił się ze mną swoją opinią: “Dokument bez wątpienia jest postępowy. Zakłada wyzwolenie inicjatywy biznesu i dyrektorуw. Potrzebujemy tego zwłaszcza teraz, w okresie kryzysu, gdy mogą pomуc nietypowe rozwiązania, gotowość do podjęcia ryzyka”.
Pozytywny komentarz białoruskich stowarzyszeń biznesowych dotyczy ostatnich zmian w części szczegуlnej Ordynacji podatkowej. Eksperci międzynarodowi na pewno zwrуcą na nie uwagę. Zniesienie w bieżącym roku czterech rodzajуw płatności (opłata na rzecz funduszu rozwoju producentуw rolnych, podatek od sprzedaży towarуw w handlu detalicznym, podatek od nabycia środkуw lokomocji, lokalna opłata od użytkownikуw parkingu), nie tylko korzystnie wpłynie na stan finansowy przedsiębiorstw, ale i znacznie ułatwi pracę działu księgowości.
Według informacji Ministerstwa Podatkуw i Opłat zostało 5 podstawowych opłat do budżetu: podatek VAT, podatek dochodowy, podatek od nieruchomości, podatek od gruntуw i podatek ekologiczny. Pozostałe podatki i opłaty płacą przedsiębiorstwa w pewnych sytuacjach oraz poszczegуlne kategorie podatnikуw.
Warto przypomnieć, że białoruski system podatkowy uplasował się na końcu rankingu Doing Business. To obniżyło ogуlną ocenę klimatu biznesowego. W nowych badaniach zdaniem rządu kraj zajmie bardziej atrakcyjną pozycję. Zmniejszono nie tylko ilość opłat, ale i częstotliwość ściągania podatkуw. Od bieżącego roku na przykład podatnicy, ktуrych obrуt roczny nie przekracza 3,8 miliarda rubli (około 1,32 miliona dolarуw), mogą składać deklaracje VAT raz na trzy miesiące. Kolejna nowość: podatek dochodowy płacić raz na kwartał mają prawo wszystkie przedsiębiorstwa (niezależnie od wielkości zyskуw). “Pуjdziemy dalej. W najbliższej przyszłości prawdopodobnie pewne płatności zrobimy rocznymi” — powiedziała wiceminister podatkуw i opłat Łarysa Kondratowa. Zdaniem ekspertуw, jeśli do tego dojdzie, Białoruś z outsiderуw w kategorii płacenia podatkуw może zostać jednym ze światowych liderуw.
Jak powiedział wiceminister gospodarki Andrzej Tur, postępowe zmiany w bieżącym roku odbędą się w sferach licencjonowania (między innymi zostanie zniesiona licencja w handlu detalicznym), kształtowania cen (zostanie istotnie ograniczone państwowe regulowanie). Zaplanowano poważną liberalizację rynku pracy i stosunkуw majątkowych.
“Trwa praca nad ułatwieniem i poprawą warunkуw działalności gospodarczej, rozpoczęta w 2007 roku — reasumował Andrzej Tur. — Powoli, krok po kroku realizujemy liberalizację. Liczymy na to, że zagraniczni partnerzy docenią pozytywne wyniki reform”.
Wiceminister gospodarki podkreślił: “Dla nas jest to bardzo ważne, ponieważ ten rok będzie trudny. Nie wszystkie rynki światowe poradziły sobie z kryzysem. Wyrуwnać pewne straty w polityce eksportowej możemy dzięki aktywności inwestycyjnej. W pierwszej kolejności dzięki inwestycjom zagranicznym”.
Witalij Wolaniuk
