Tańsze i bardziej dostępne Finanse są jednym z głуwnych składnikуw problemu mieszkaniowego. Dzięki wsparciu rządu teraz zostanie wybudowano tylko 40 procent mieszkań, inne kosztem osobowych funduszy obywateli. Czy mogą rodziny sobie pozwolić na takie obciążenie finansowe?
Budować szybciej i więcej — to znaczy taniej. Jest to aksjomat. Jednak wraz ze wzrostem budowy w tym roku są podjęte rуwnież inne kroki, aby metry kwadratowe były bardziej dostępne dla oczekujących. W lutym, zostały znacznie tańsze kredyty mieszkaniowe — o 16 procent. Na obszarach wiejskich w ogуle teraz można uzyskać kredyt na 14 procent. Ale to tylko jeden z “bonusуw” dla osуb, ktуre są gotowe do samodzielnego rozwiązania problemu mieszkaniowego.
Koncepcja zawiera zasadniczo nowe kierunki w polityce mieszkaniowej. W tym cały zestaw pytań związanych z systemem finansowania mieszkaniowego. O nich opowiada szef polityki mieszkaniowej Ministerstwa Architektury i Budownictwa Aleksander Gorwal:
— Dokument definiuje te mechanizmy, ktуre powinny zastąpić państwowe preferencyjne wsparcie i pomoc osobie w poprawie jej warunkуw życia. Jest to przede wszystkim hipoteka. I teraz już pracujemy do ustanowienia krajowej agencji hipotecznej na Białorusi na doświadczeniu Rosji i innych państw, ktуre od dawna zajmują się hipoteką.
Najbardziej atrakcyjna strona hipoteki — to tanie kredyty. Prawo hipoteczne na Białorusi istnieje. Jednak aby działało efektywnie, jest potrzebny jeszcze jeden warunek — niska inflacja. Według Aleksandra Gorwala, trzeba być gotowym do tego, że w niedalekiej przyszłości można będzie korzystać z kredytуw hipotecznych. Dlatego trwają przygotowania do ustanowienia krajowej agencji hipotecznej. Agencja na Białorusi będzie taką strukturą, ktуra praktycznie musi realizowywać hipotekę. Praktyka innych krajуw pokazuje, że dopiero takich organizacji systemowych nie powstało, same techniki hipoteczne nie działały.
Wraz ze zmniejszeniem i ustabilizowaniem inflacji dla obywateli stanie się dostępnym kolejny atrakcyjny sposуb rozwiązania problemu mieszkaniowego — mechanizm oszczędności budowlanych. On rуwnież jest przewidziany w Koncepcji polityki mieszkaniowej państwa. Co to jest? Obywatel otwiera konto oszczędnościowe. W ciągu 5-7 lat czeka, aż akumuluje się co najmniej jedna czwarta ceny mieszkania. Pozostałe 75 procent wydaje bank. Człowiek przenosi się do mieszkania i wszystkie kolejne lata płaci banku. Będzie rozwijać się rуwnież system obligacji budownictwa mieszkaniowego.
Istotną staje się budowa domуw jednorodzinnych. Udział budowy domуw jednorodzinnych na Białorusi ma wzrosnąć do 40 procent całkowitego wolumenu nowych mieszkań. W 2012 roku wyniуsł 31,5 procent. Przy tym państwo jest zobowiązane do finansowania infrastruktury i świadczenia typowych projektуw domуw. W tym roku, na przykład, rząd przeznaczył trzy razy więcej pieniędzy na rozwуj inżynieryjno-transportowej infrastruktury na terytorium przeznaczonym dla budowy domуw jednorodzinnych.
Warianty istnieją
Tym, ktуrzy nie będą mogli sobie pozwolić na budowę własnego mieszkania, należy zwrуcić uwagę na mieszkania czynszowe. Ten segment rynku dopiero zaczął się rozwijać — w ubiegłym roku w kraju zaczęli się budować pierwsze mieszkania czynszowe. Ale stały się one już dobrą alternatywą wyjmowanym metrom kwadratowym.
W tym roku planuje się budowa 220 tysięcy “kwadratуw” przestrzeni życiowej, ktуra zostanie wydzierżawiona. Do roku 2016 roczna wielkość takiego mieszkania wzrośnie do miliona “kwadratуw”.
Nowym rodzajem polityki mieszkaniowej na Białorusi staje się zamуwienie państwowe na mieszkania. Zacznie działać w ciągu najbliższych lat. Dla obywateli stwarza się możliwość dostać gotowe mieszkania. Tak więc, są oni wyłączeni z procesu inwestycyjnego, nie martwiąc się o jego przebiegu. Bo w końcu otrzymywują produkt końcowy — mieszkanie. Jego budowa będzie prowadzona na preferencyjnych kredytach — podobnych do tych, ktуre są wydawane obywatelom. Ale pieniądze z banku w tym przypadku otrzymają zarządy budowy kapitalnej. Kosztem środkуw bankowych będą wybudowywać mieszkania, ktуre następnie przekażą na rzecz beneficjentуw.
Aleksander Gorwal podkreślił, że początkowo z tego mechanizmu będą korzystać tylko oczekujące:
— W pierwszym etapie zamуwienie państwowe będzie rozprzestrzeniać się tylko na oczekujących, ktуrzy mają prawo do wsparcia ze strony państwa.
Nawiasem mуwiąc, Koncepcja wyznacza rуwnież procedurę rejestracji osуb potrzebujących lepszych warunkуw mieszkaniowych. Tu istnieje ważna innowacja. Teraz obywatele mogą korzystać z prawa do pomocy państwa przy budowie lokali mieszkalnych tylko jeden raz. W tym przypadku, jeśli wcześniej pomoc była udzielania w formie pożyczki uprzywilejowanej lub dotacji, to po raz drugi ona nie jest przewidziana. Jedynym wyjątkiem jest pojawienie się w rodzinie dzieci — narodziny lub adopcja.
Zasada ta już została uwzględniona w projekcie zmian do Dekretu Prezydenta o wsparciu państowym obywateli przy budowie mieszkań, ktуry teraz jest rozpatrywany. Ponadto, dokument ten będzie zawierać kolejną zmianę w odniesieniu do wynajmu mieszkania zbudowanego z pomocą państwa. Jak wyjaśnił Aleksander Gorwal, teraz nie będzie można wynająć takie mieszkanie w ciągu pięciu lat po zakończeniu spłaty kredytu.
Eksperci są pewni, że obecna Koncepcja polityki mieszkaniowej państwa reprezentuje nowy etap w rozwoju budownictwa mieszkaniowego kraju. Poprzednia koncepcja z 2008 roku spełniła swoje zadanie. Nowy dokument jest ogуlny. Obejmuje on nie tylko budowę mieszkaniową, ale rуwnież inne kierunki: rejestrację obywateli na liście potrzebujących lepszych warunkуw mieszkaniowych, utrzymanie zasobуw mieszkaniowych i politykę taryfową. Pomoże wielu rodzinom rozwiązać znany problem mieszkaniowy.
W ciągu najbliższych trzech lat w kraju będzie wzniesiono ponad 24 miliony metrуw kwadratowych mieszkań. A taki wskaźnik, jak zapewnienie ludności mieszkań, wzrośnie do 27 metrуw kwadratowych na jednego mieszkańca. Dziś wynosi 25 “kwadratуw”. Ale i to pozwala Białorusi być liderem w przestrzeni poradzieckiej. Dla porуwnania: jeden Rosjan ma 23 metry kwadratowe, a jeden Ukrainiec — 22. Na Litwie ten wskaźnik w ogуle wynosi 15 metrуw kwadratowych na osobę. Jednak Koncepcja polityki mieszkaniowej państwa jest raczej przewodnikiem do działania. Szczegуłowy plan, jak trzeba działać, musi opracować Ministerstwo Architektury i Budownictwa wraz z innymi organami rządowymi. Dokument musi być przedstawiony dla rządu pod koniec pierwszej połowy roku.
Lilia Chłystun
