Ці можна насіць сёння бранзалеты, фібулы, калье, вырабленыя па тэхналогіях былых стагоддзяў? Можна, сцвярджае Аляксей Вярбіцкі, народны майстар Беларусі, член Беларускага саюза народных майстроў. Больш таго: ён і ёсць аўтар незвычайных упрыгажэнняў, прадстаўленых на выставе ў Музеі беларускага народнага мастацтва ў Раўбічах, філіяле Нацыянальнага мастацкага музея.Яшчэ падчас вучобы ў Астроміцкай сярэдняй школе Кобрынскага раёна Аляксею падабалася майстраваць штосьці з дроту. “Спачатку “нараджаліся” розныя бірулькі, ланцужкі, выкананыя на дылетанцкім узроўні, — распавёў майстар. — На ўсё жыццё мне запоўніўся адкрыты ўрок пра крыж Ефрасінні Полацкай, бо за некалькі гадоў да таго брэсцкі мастак і майстар-ювелір Мікалай Кузьміч узнавіў згублены падчас Вялікай Айчыннай вайны сімвал Беларусі”.
Асабліва ўразіла хлопца, што брастаўчанін навучыўся рабіць візантыйскую эмаль: тэхналогія ж лічылася страчанай. І ў школьніка нарадзілася мара: стаць майстрам, які стварае, узнаўляе і пазнае прыгажосць. Але спачатку ў яго жыцці быў каледж зусім не звязаны з ювелірнай справай. Толькі ў 2004-м пачаўся ягоны шлях у мастацтва ў маленькай майстэрні па перапрацоўцы серабра. Спачатку проста дапамагаў майстру і вучыўся, стоячы ў яго за спінай. Праз паўтары гады ступіў на самастойны шлях, і тады ж выпадкова пазнаёміўся з Мікалаем Кузьмічом. І ў майстэрню прыйшоў да яго: пачаткоўцу шмат хацелася даведацца пра сакрэты эмальернай справы. Майстар не адмовіўся, перадаваў веды пра старажытную тэхналогію перагародкавай візантыйскай эмалі, а таксама тонкасці мастацтва дробнай пластыкі.
Сёння Аляксея Вярбіцкага смела можна назваць вучнем Мікалая Пятровіча. Дарэчы, адзіным. “Даўнія тэхналогіі — гэта для мяне вельмі цікава! — дзеліцца Аляксей. — Неяк у рукі трапіў бранзалет, які знайшлі археолагі падчас раскопак. Вельмі ўразілі прастата яго формаў і прыгажосць, якую яны ствараюць. Пачаў шмат чытаць пра ювелірныя вырабы ХІ стагоддзя, больш позняга часу і прыйшоў да высновы: трэба паказваць людзям гэтыя дзіўныя рэчы ва ўзноўленым выглядзе. А чаму б некаторыя з іх, тыя ж скроневыя кольцы, фібулы – гэта металічныя зашчапкі для адзення, якія адначасова служаць і ўпрыгажэннем – не выкарыстоўваць і сёння? Некаторыя інтэрпрэтацыі фібул і бранзалетаў цікавыя і цяпер найперш забытай навізной. А яшчэ праз такія вырабы мы можам спазнаваць сваю гісторыю”.
Мастацтвазнаўца Святлана Крэль лічыць, што творы Аляксея Вярбіцкага – гэта майстарскія паўторы рарытэтаў плюс аўтарская інтэрпрэтацыя: “Майстар робіць бранзалет і разумее, што тут “просіцца” менавіта такі элемент. Дабаўляе яго і мае вельмі цікавы вынік. Гэта не выстаўка гістарычных рэчаў, а дэманстрацыя мастацкіх твораў, дробнай пластыкі. Па гэты час ніхто ў нас такога не рабіў”.
Людзі адыходзяць, а рэчы застаюцца і могуць “гаварыць” з нашчадкамі. Навучыцца б слухаць…
Раіса Марчук
На здымку:
Скарбы Аляксея Вярбіцкага
