Co najważniejsze, razem z delegacją rządową RPA do Mińska przyjechali rуwnież południowoafrykańscy biznesmeni. Wzięli udział w organizowanym przez Białoruską Izbę Handlowo-Przemysłową forum biznesowym z udziałem białoruskich firm, po ktуrym podpisano memorandum wspуłpracy pomiędzy Radą Czarnoskуrych Biznesmenуw RPA i Białoruską Izbą Handlowo-Przemysłową.
Jest to ważna wizyta, świadcząca o intensyfikacji wspуłpracy Białorusi z jednym z czołowych państw afrykańskich.
Ambasador Białorusi w Republice Południowej Afryki Andrzej Mołczan porozmawiał z analitykiem czasopisma “Belarus” o realizacji białoruskich interesуw w Afryce.
— Panie ambasadorze, reprezentuje pan Białoruś nie tylko w RPA, ale i w kilku innych państwach afrykańskich. Zanim zaczniemy rozmawiać o rozwoju konkretnej wspуłpracy, warto ocenić ten region pod względem geopolitycznym. Raport ONZ dotyczący rozwoju społecznego zatytułowano “Wzrost Południa” — w ten sposуb zanotowano nową tendencję światowego rozwoju. W poszczegуlnych państwach Afryki wzrost gospodarczy stanowi 10 procent, co jest wprost niewyobrażalne. Jakie potencjalne możliwości Afryki mogą zainteresować Białoruś?— Słusznie zwrуciła pani uwagę na to, że w ostatnim czasie Afryka i zwłaszcza ta jej część, co leży na południu Sahary (inaczej nazywana “czarną Afryką”), demonstruje tendencje stabilnego rozwoju społecznego i gospodarczego. Potwierdzają to nie tylko eksperci ONZ we wspomnianym raporcie, ale i szereg solidnych niezależnych centrуw analitycznych. Według prognoz McKinsey Global Institute w razie zachowania obecnych tendencji do 2020 roku w Afryce sprzedanych zostanie towarуw na kwotę w wysokości 1,4 biliona dolarуw USA, wartość artykułуw rolnych wzrośnie do 600 miliardуw dolarуw USA do 2030 roku, a produkcja zasobуw mineralnych — do 540 miliardуw dolarуw USA do 2020 roku.
Business Monitor International oszacował, że w ciągu kolejnych dziesięciu lat na przykład Mozambik (ktуry zawsze należał do najmniej rozwiniętych państw świata) do 2022 roku będzie na pierwszym miejscu na świecie według kumulatywnego wzrostu PKB realnego i PKB na jednego mieszkańca (158,8 procent, 1840 dolarуw USA odpowiednio). W pierwszej dziesiątce według tych wskaźnikуw znalazły się rуwnież takie państwa afrykańskie jak Tanzania, Uganda, Cфte d’Ivoire, Rwanda, Nigeria.
Głуwnym potencjałem Afryki bez wątpienia są jej bogactwa mineralne oraz wielkie perspektywy w zakresie rozwoju rolnictwa (60 procent nie użytkowanych gruntуw na świecie znajduje się w Afryce).
Całkiem optymistyczna jest sytuacja demograficzna, ktуra pozwoli państwom afrykańskim do 2050 roku dysponować największą liczbą pracownikуw — 1,2 miliarda osуb, to jest co czwarty pracownik na świecie będzie Afrykańczykiem. Wysokie tempo urbanizacji, prowadzące do rozwoju klasy średniej, oraz rozpowszechnienie na kontynencie zaawansowanych technologii i Internetu rуwnież kształtują korzystne środowisko do dalszego rozwoju kontynentu.
Obserwujemy w tym regionie gwałtowny spadek w ostatnich latach liczby wojen i konfliktуw, umocnienie ustroju państwowego i instytucji państwowych. W większości państw afrykańskich ukształtowały się względnie trwałe ustroje polityczne i władzę objęły elity, zmierzające do konsekwentnego rozwoju narodowego.
Na świecie kształtowany jest pozytywny wizerunek Afryki jako perspektywicznego i atrakcyjnego gracza na arenie międzynarodowej. Przychodzi mi na myśl wypowiedź prezydenta RPA J. Zumy, ktуry powiedział, że “w chwili obecnej można z pewnością mуwić o afrykańskim odrodzeniu w dosłownym znaczeniu tego wyrazu”, o afrykańskim renesansie.
Szerzą się i pogłębiają się tendencje integracyjne na całym kontynencie.
Na tym tle szczegуlnie wyrуżnia się Wspуlnota Rozwoju Afryki Południowej — SADC, zrzeszająca 15 krajуw — jest to region, za ktуry odpowiada nasza ambasada. SADC dynamicznie się rozwija i w przeciągu 10-15 lat, uwzględniając zasoby ludzkie, terytorialne i przyrodnicze, zostanie poważnym blokiem gospodarczym i będzie stanowić godną konkurencję globalną.
Odpowiadając na pani pytanie, powiem, że Afryka bez wątpienia jest podatnym gruntem do wspуłpracy dla całego świata, w tym dla Białorusi. Jednak ze względu na ogromną liczbę problemуw, ktуre nadal tu istnieją, myślę, że na razie za wcześnie mуwić o tym, że dominowanie Pуłnocy zmieni się na dominowanie Południa. Na razie możemy obserwować zaledwie prуby większości państw afrykańskich osłabić takie dominowanie, budowania polityki wewnętrznej i gospodarki nie w imię interesуw rządуw zachodnich i korporacji transnarodowych, a na rzecz własnych narodуw.
Dodam tylko, że jako oficjalny przedstawiciel Republiki Białoruś ciekaw jestem, co się dzieje w chwili obecnej w tym regionie, obserwuję zachodzące procesy, określam i rekomenduję naszemu rządowi i firmom najciekawsze dziedziny realizacji interesуw naszego państwa, staram się sprzyjać nawiązaniu korzystnych kontaktуw gospodarczych i politycznych pomiędzy naszymi państwami.
— Proszę opowiedzieć o podstawowych zasadach naszej strategii w gospodarce zagranicznej w najważniejszym dla nas kraju w Afryce — RPA. Jakie miejsce zajmuje Republika Południowej Afryki w tak zwanym “dalekim łuku” sojusznikуw i partnerуw Białorusi? Dlaczego ten region świata jest szczegуlnie ważny dla rozszerzenia kontaktуw handlowo-gospodarczych Białorusi?
— RPA jest bez wątpienia lokomotywą rozwoju gospodarczego Afryki. Przy tym RPA jest naturalnym liderem całego kontynentu afrykańskiego. Republika Południowej Afryki ma nie tylko najbardziej rozwiniętą gospodarkę (PKB stanowi ponad 550 miliardуw dolarуw USA), infrastrukturę transportowo-logistyczną, ale i najbardziej stabilny ustrуj polityczny, społeczny i największe wpływy w rozwiązaniu szerokiej palety problemуw panafrykańskich.
Dawniej RPA określała politykę kontynentalną obok bogatych państw Afryki Pуłnocnej i w pierwszej kolejności Libii. Jednak po znanych wszystkim wydarzeniach Pуłnoc Afryki teraz leży w ruinach i nie odgrywa szczegуlnej roli w sprawach panafrykańskich.
Konkurentami RPA w chwili obecnej prуbują zostać Nigeria i Angola. Jednak RPA według rуżnych kryteriуw pozostaje najpotężniejszym i najbardziej rozwiniętym państwem w Afryce.
Właśnie dlatego realizując swoje plany w Afryce Białoruś po prostu musi nawiązywać ścisłe stosunki partnerskie w szerokim zakresie z jej liderem — Republiką Południowej Afryki.
Wchodząc do RPA i państw SADC Białoruś może mieć nie tylko dodatkowy rynek dla swoich wyrobуw, ale i otrzymać dostęp do wszystkich rynkуw państw Afryki w miarę ich rozwoju.
Muszę się przyznać, że dotychczas RPA i Afrykę Południową deklarowano, lecz nie włączano do priorytetowych stref działalności. Winny jest temu cały szereg przyczyn i okoliczności, zarуwno o charakterze obiektywnym, jak i subiektywnym.
Gdy przyjechałem do Pretorii w grudniu 2011 roku, nawiązanie stosunkуw w rуżnych dziedzinach należało budować właściwie od zera: nie było żadnego dialogu politycznego, ani trwałych więzi handlowo-gospodarczych.
Wуwczas RPA jako partner handlowy Białorusi znajdowała się na 86. miejscu według wielkości wymiany handlowej i na 79. miejscu spośrуd państw, z ktуrymi handlował nasz kraj. W tym roku (w ciągu pierwszych 10 miesięcy) Pretoria objęła 62. miejsce według wymiany handlowej i na 49. miejsce według białoruskiego eksportu.
W 2011 roku eksportowaliśmy do RPA wyroby na kwotę w wysokości 14,7 miliona dolarуw USA, natomiast w okresie od stycznia do września bieżącego roku sprzedaliśmy swoje wyroby na kwotę w wysokości 26,8 miliona dolarуw USA. Przy tym nasz eksport prawie całkowicie stanowią wyroby zaawansowane technologicznie: pojazdy, wywrotki, urządzenia itp. (około 50 artykułуw). I to bez asa naszego eksportu — nawozуw potasowych i produktуw ropopochodnych. Przy tym uwzględniając potencjał obu państw osiągnięty poziom wspуłpracy w dziedzinie gospodarki jest dość skromny i może być rozpatrywany zaledwie jako początek długiej drogi.
W ciągu dwуch lat udało się nam nie tylko nawiązać dialog polityczny z władzami RPA, ale i osiągnąć nowy szczebel. Możliwości korzystnej wspуłpracy z naszym krajem zaczęto analizować w środowisku biznesowym w tym zakątku świata, o czym świadczą liczne wizyty afrykańskich biznesmenуw na Białorusi. Ważnym jest ten fakt, iż nasze przedsiębiorstwa rуwnież coraz uważniej zaczynają przyglądać się RPA i Afryce Południowej.
Rosnące zainteresowanie wzajemną wspуłpracą widoczne stało się podczas trzeciego posiedzenia Wspуlnego Komitetu Białorusko-Południowoafrykańskiego ds. wspуłpracy handlowo-gospodarczej, ktуre odbyło się w Mińsku 21-22 listopada bieżącego roku. Na Białoruś przyjechała oficjalna delegacja RPA na czele z wiceministrem handlu i przemysłu RPA Elizabeth Thabethe. Rozmawiano między innymi o perspektywicznych dziedzinach wspуłpracy, w pierwszej kolejności o przemyśle, rolnictwie, branży budowy maszyn zarуwno w ramach dwustronnej wspуłpracy, jak i w ramach regionalnych jednostek Wspуlnej Przestrzeni Gospodarczej (Unii Celnej) Rosji, Białorusi i Kazachstanu i Wspуlnoty Rozwoju Afryki Południowej (Południowoafrykańskiej Unii Celnej). Podpisany został protokуł posiedzenia, w ktуrym ujęto konkretne działania dwуch krajуw, zmierzające do osiągnięcia zamierzonych celуw. E. Thabethe nazwała Białoruś strategicznym partnerem handlowo-gospodarczym RPA na kontynencie europejskim.
Co najważniejsze, razem z delegacją rządową RPA do Mińska przyjechali rуwnież południowoafrykańscy biznesmeni. Wzięli udział w organizowanym przez Białoruską Izbę Handlowo-Przemysłową forum biznesowym z udziałem białoruskich firm, po ktуrym podpisano memorandum wspуłpracy pomiędzy Radą Czarnoskуrych Biznesmenуw RPA i Białoruską Izbą Handlowo-Przemysłową.
Przedstawiciele ponad 40 białoruskich firm i RPA przedyskutowali perspektywy wspуłpracy między biznesmenami naszych krajуw, wyznaczyli konkretne kroki, by sprzedawać swoje wyroby na rynkach dwуch krajуw, osiągnęli pewne porozumienia handlowe.
Południowoafrykańscy goście zapoznali się z działalnością zakładu MTZ, byli w białoruskich agromiasteczkach oraz przeprowadzili dwustronne rozmowy z białoruskimi firmami o realizacji wspуlnych projektуw dotyczących montażu w RPA białoruskich pojazdуw.
Po to, by osiągnięte porozumienia, stworzone warunki do wspуłpracy i atmosfera zaufania między naszymi krajami transformowały się w realne wyniki, powinniśmy wybudować przemyślaną i elastyczną strategię wejścia na te, powiem wprost, trudne rynki. Wуwczas dla Białorusi Afryka, między innymi południowa, będzie dobrym dodatkiem do naszych tradycyjnych rynkуw.
Gdy mуwimy o atrakcyjności tego regionu, w pierwszej kolejności mamy na myśli kolejne czynniki:
• jest względnie niedaleko (znacznie bliżej niż powiedzmy Australia i Nowa Zelandia oraz państwa Ameryki Łacińskiej);• niewysoki poziom rozwoju technologicznego większości państw w tym regionie pozwala oferować im szeroki asortyment wyrobуw przemysłowych białoruskich producentуw;
• pozytywny stosunek do państw byłego ZSRR na tle krzywd historycznych związanych z Zachodem;
• problemy rozwoju społeczno-gospodarczego, ktуre mogą być rozwiązane między innymi dzięki możliwościom i wiedzy, zgromadzonej przez Białoruś.
Afryka interesuje nas nie tylko jako rynek, ale rуwnież jako dodatkowe źrуdło zasobуw i towarуw. Białoruś może otrzymać z państw tego kontynentu sporo artykułуw pochodzenia tropikalnego, wyroby mięsne i owoce morza, rzadkie kopaliny użyteczne oraz zdobyć doświadczenie w samodzielnym użytkowaniu złoży poszczegуlnych minerałуw, potrzebnych białoruskiemu przemysłowi.
Zważając na wszystkie te okoliczności przywуdca państwa i premier naszego kraju wyznaczyli przed dyplomatami i naszymi eksporterami konkretne zadania w zakresie wspуłpracy z tym regionem.
Głуwną zasadą, ktуrą kieruje się Białoruś w stosunkach z państwami Afryki i RPA, jest między innymi zamiar nawiązania obopуlnie korzystnego partnerstwa i wspуlnych działań w interesach obu stron. Jesteśmy partnerami, a nie konkurentami, ktуrych jedynym celem jest podbicie rynkуw. Właśnie takie podejście imponuje naszym afrykańskim kolegom, dlatego zainteresowani są umocnieniem stosunkуw z małym i dalekim dla nich krajem jak Republika Białorusi.
— Panie ambasadorze, jaki potencjał dla korzystnej wspуłpracy mają Angola, Mozambik i inne państwa, w ktуrych jest pan akredytowany?
— Białoruś z optymizmem patrzy w przyszłość wszechstronnych stosunkуw z państwami regionu afrykańskiego. Ich pogłębienie zgodne jest z naszymi interesami narodowymi, jak rуwnież interesami naszych partnerуw zagranicznych.
Potencjał i perspektywy rozwoju wspуłpracy Białorusi z Angolą, Zimbabwe, Mozambikiem i Namibią, w ktуrych jesteśmy akredytowani, są dość obiecujące.
Prawie wszystkie państwa Afryki Południowej mają takie same problemy: bezpieczeństwo żywnościowe, bezrobocie, jakość opieki zdrowotnej i szkolnictwa. Należy dywersyfikować gospodarkę narodową, ostatecznie zrezygnować z kolonialnego typu gospodarki, ktуry dostali w spadku po europejskich kolonizatorach.
Wśrуd najważniejszych zadań w tym zakresie jest rozwуj przemysłu (industrializacja), modernizacja i mechanizacja rolnictwa, budowa infrastruktury społecznej i gospodarczej (autostrad, mostуw, portуw, domуw), podniesienie kwalifikacji pracownikуw, kształcenie inżynierуw, lekarzy i inne.
Są to dziedziny, w ktуrych Białoruś osiągnęła pewny poziom. Mamy wielkie doświadczenie i tym doświadczeniem możemy podzielić się z korzyścią dla siebie.
Gotowi jesteśmy uczestniczyć w mechanizacji rolnictwa i innych branż w drodze dostaw do tego regionu maszyn rolnych, pojazdуw — MAZ, BiełAZ, ciągnikуw MTZ, rуżnego sprzętu, urządzeń, nie produkowanych w tych krajach.
Warto dodać, że istnieją realne perspektywy korzystnej wspуłpracy w takich dziedzinach jak:
• rolnictwo (dostawy białoruskich pojazdуw i wyposażenia, założenie zakładуw przerуbki artykułуw żywności, budowa agromiasteczek);
• kooperacja przemysłowa (montaż pojazdуw drogowo-budowlanych i wywrotek, budowa autostrad, mostуw);
• szkolnictwo (kształcenie studentуw z tego regionu, wymiana wykładowcуw).
Dość obiecująco wygląda rozwуj kontaktуw w zakresie turystyki i kultury, aktywizacja kontaktуw między miastami i regionami, stwarzających klimat zaufania, otwartości i partnerskiego zrozumienia.
Pod tym względem wymownym przykładem jest rozwуj wspуłpracy z Mozambikiem. W październiku 2012 roku założone zostało wspуlne przedsiębiorstwo BelAfrica Ltd. Z udziałem Promagroleasing SA i jego partnerуw z Mozambiku. Celem podstawowym założenia wspуlnego przedsiębiorstwa jest promowanie białoruskich pojazdуw na rynku Mozambiku i państw Afryki Południowej za pomocą wynajmu i leasingu.
Działalność wspуlnego przedsiębiorstwa już przynosi owoce. Dnia 20 maja 2013 roku w mieście Maputo pojawiła się stała ekspozycja pojazdуw białoruskich producentуw.
Po raz pierwszy w historii niepodległej Białorusi do Mozambiku od końca 2012 roku zaczęto dostarczać białoruskie pojazdy.
Obserwujemy istotny wzrost handlu Białorusi z Mozambikiem. Wielkość wymiany handlowej między Białorusią i Mozambikiem w okresie od stycznia do września 2013 roku osiągnęła prawie 9 milionуw dolarуw USA (ponad 6 razy więcej niż w analogicznym okresie 2012 roku), w tym eksport — 8,7 miliona dolarуw USA (ponad 8 razy więcej niż analogiczny wskaźnik w ubiegłym roku). Saldo handlu zagranicznego jest dodatnie i stanowi około 8,5 miliona dolarуw USA.
Uwzględniając pozytywne doświadczenie pracy z Mozambikiem, zamierzamy umacniać swoje pozycje rуwnież w innych państwach Afryki Południowej. Ruszyło opracowanie konkretnych projektуw z partnerami z Namibii i Zimbabwe.
— Panie ambasadorze, we wspуłczesnym świecie kraje dawno zrezygnowały z tradycyjnego handlu, wprowadzając bardziej zaawansowane i obopуlnie korzystne formy kooperacji przemysłowej. Dla Białorusi takie zmiany są bardzo ważne, zważając na to, że kraje Afryki są idealnym rynkiem dla białoruskich wyrobуw. Co robi ambasada i białoruscy eksporterzy, by zostać na tym rynku?
— W warunkach światowego kryzysu finansowo-gospodarczego i poważnych kłopotуw na głуwnych i tradycyjnych rynkach zagranicznych (w pierwszej kolejności UE), od ktуrych stanu zależy gospodarka zarуwno RPA, jak i Białorusi, nasze państwo zainteresowane jest wspуłpracą z innymi partnerami.
Białoruś może zostać dla RPA i innych państw Afryki Południowej takim partnerem, ktуry może zaoferować południowoafrykańskim kolegom na maksymalnie korzystnych warunkach szeroką paletę wyrobуw, usług, technologii i know how.
W pierwszej kolejności chodzi o wyposażenie techniczne i technologiczne rolnictwa RPA i państw regionu dzięki rуżnorodnej palecie białoruskich pojazdуw i sprzętu, dostawom lub produkcji nawozуw sztucznych, rekomendacjom w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego kraju, udostępnieniu technologii rolnych i know how, szkoleniu specjalistуw dla rolnictwa RPA.
Ma pani rację, gdy mуwi o potrzebie wdrożenia nowych form handlu.
Powiem szczerze, gotowe wyroby bardzo trudno tu sprzedać: na tym rynku, zwłaszcza rynku RPA, jest bardzo dużo importowanych towarуw. Prawie wszystkich światowych marek. Tylko ciągniki dostarcza ponad 40 producentуw z całego świata. Rządy tych krajуw zastanawiają się nad koniecznością zrуwnoważenia swoich bilansуw w handlu zagranicznym, podejmowane są działania, by ograniczyć import gotowych wyrobуw.
Dlatego Białorusini, zwłaszcza mając na uwadze odległość i drogą logistykę oraz ostrą konkurencję cenową ze strony chińskich i indyjskich producentуw, powinni wykorzystać inne metody wejścia na miejscowe rynki.
Nasza działalność dowodzi, że takie metody, by przyniosły efekty, powinny uwzględniać specyfikę i priorytety rozwoju państw południowoafrykańskich i deklarowane przez nas kluczowe podejście w stosunkach — “jesteśmy partnerami”.
Najbardziej perspektywiczne podejścia, ktуre mogą być korzystne dla wszystkich, przewidują kooperację przemysłową, montaż naszych pojazdуw w państwach partnerskich, dostawy naszego sprzętu (w tym do przetwуrstwa mleka, mięsa, drobiu itd.) do ich zakładуw, sprzedaż naszych technologii, wiedzy i know how w zakresie rolnictwa, budowy miast, rozwoju infrastruktury.
Białorusi zależy na rozwoju kooperacji przemysłowej z RPA i innymi państwami regionu. Jest korzystna rуwnież dla nas: chodzi o wejście na południowoafrykański rynek białoruskich marek, modernizację przemysłu, stworzenie nowych miejsc pracy, produkcję wyrobуw, na ktуrych jest popyt w regionie. Taka operacja może być realizowana poprzez założenie wspуlnych zakładуw i montażowni białoruskich zaawansowanych technologicznie wyrobуw przy bezpośrednim udziale południowoafrykańskich partnerуw.
Właśnie w tym zakresie pracujemy w chwili obecnej wspуlnie z afrykańską stroną i naszymi największymi zakładami: MTZ, MAZ, Amkodor i innymi.
Istnieją dobre perspektywy do rozszerzenia dwustronnej działalności w rolnictwie. Białoruś dysponuje rozwiniętą branżą agroprzemysłową i jest liderem na światowym rynku produkcji i eksportu szeregu artykułуw żywnościowych, maszyn rolnych i nawozуw sztucznych. Osiągnęliśmy całkowite bezpieczeństwo żywnościowe, niepodległość techniczną i technologiczną rolnictwa, zbudowaliśmy infrastrukturę społeczną na wsi dzięki sieci agromiasteczek, mamy rozwinięty system szkolenia kadry dla rolnictwa wszystkich szczebli. Wszystkie wymienione pozycje budzą duże zainteresowanie ze strony rządu RPA. Właśnie w tych konkretnych dziedzinach możemy i powinniśmy rozwijać dwustronną wspуłpracę z korzyścią dla wszystkich.
W bieżącym roku powołano do życia wspуlną grupę roboczą ds. wspуłpracy w branży rolnej.
Perspektywiczne pod względem wspуlnej realizacji jest założenie wspуlnych przedsiębiorstw przetwуrstwa mleka i drobiu, budowa agromiasteczek o pełnym cyklu produkcyjnym i infrastrukturze społecznej, stworzenie mocy produkcyjnych do wytwarzania nawozуw wieloskładnikowych.
Chociaż proces realizacji wspomnianych idei i inicjatyw na razie jest wolny, warto powiedzieć, że nawet sam fakt, iż strony osiągnęły etap przedmiotowej dyskusji nad tymi projektami świadczy o postępie. Dotychczas w naszych stosunkach dwustronnych nawet z RPA brakowało konkretуw w rozwoju wspуłpracy handlowo-gospodarczej.
— Ciekawa jestem, co pan myśli o procesach integracyjnych na kontynencie afrykańskim, czy mogą pokrywać się z podobnymi procesami, w ktуre zaangażowana jest Białoruś. Proszę opowiedzieć o potencjalnych możliwościach zbliżenia Wspуlnoty Rozwoju Afryki Południowej (SADC) i Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu. Czy jest możliwe w przyszłości zawarcie porozumienia o strefie wolnego handlu między SADC i Unią Celną na wzуr umowy między ASEAN i Unią Celną?
— Tak, ma pani rację. Procesy integracyjne na kontynencie afrykańskim aktywnie nabierają tempa. Uzasadnia to między innymi ten fakt, iż po długim okresie powszechnych kryzysуw, wojen i konfliktуw, w większości państw afrykańskich ukształtowały się względnie stabilne ustroje polityczne i władzę objęły elity, zmierzające do konsekwentnego rozwoju narodowego.
Wspуlnota Rozwoju Afryki Południowej — SADC pozytywnie wyrуżnia się na tym tle.
Utworzona jeszcze w 1992 roku unia handlowo-gospodarcza państw Afryki Południowej SADC zrzesza w chwili obecnej 15 państw: Angola, Botswana, Zambia, Zimbabwe, Demokratyczna Republika Konga, Lesotho, Mauritius, Madagaskar, Malawi, Mozambik, Namibia, Suazi, Seszele, Tanzania, RPA.
Jak widać ze składu tej regionalnej organizacji, SADC jest zjednoczeniem państw, najbardziej stabilnych w porуwnaniu do państw innych regionуw Afryki. Łączna liczba ludności państw członkowskich SADC stanowi około 260 milionуw osуb, łączny PKB — 920 miliardуw dolarуw USA. Przyrost PKB tylko w 2012 roku we wszystkich państwach SADC mimo globalnego kryzysu finansowo-gospodarczego wynosił około 5 procent. Spośrуd liderуw według tego wskaźnika jest Zimbabwe (ponad 9 procent), Mozambik (ponad 7 procent), Demokratyczna Republika Konga (ponad 6 procent). Przy tym żadne państwo członkowskie nie zanotowało negatywnych tendencji.
Takie okoliczności sprzyjają temu, że rządy państw członkowskich SADC zaczęły prowadzić uzgodnioną działalność w zakresie strategicznego planowania i konsekwentnej realizacji celуw rozwoju regionu.
Nawiązanie efektywnej wspуłpracy z tą wspуlnotą, w tym w ramach Wspуlnej Przestrzeni Gospodarczej w Eurazji i SADC w Afryce Południowej jest bardzo atrakcyjne dla Białorusi i taka działalność wniesie istotny wkład w rozwуj stanu społeczno-gospodarczego wszystkich państw członkowskich.
Ważnym zadaniem na tym etapie mogłoby być inicjowanie zawarcia porozumienia pomiędzy dwoma tymi blokami o wspуłpracy handlowo-gospodarczej z utworzeniem wolnej strefy handlowej. Pozwoli to udostępnić wszystkim uczestnikom takie wielkie rynki jak Afryka Południowa i Wspуlna Przestrzeń Gospodarcza Rosji, Białorusi i Kazachstanu.
Na razie jednak nasi partnerzy południowoafrykańscy ostrożnie mуwią o utworzeniu wolnej strefy handlowej między naszymi blokami — boją się zaostrzenia konkurencji z naszej strony, lecz takie porozumienie jest możliwe w przyszłości. Interesuje ich Unia Celna z punktu widzenia dostępu towarуw na nowy rynek.
Dodam, że kwestia umocnienia wspуłpracy między naszymi państwami poprzez pryzmat jednostek regionalnych zawsze jest na porządku dziennym dwustronnych negocjacji.
— RPA nazywa się “bramą gospodarczą kontynentu afrykańskiego”. Jakie projekty uważa pan za najważniejsze i najbardziej aktualne pod względem planowania strategicznego zmierzającego do rozszerzenia zakresu wspуłpracy z tym państwem?
— Bez wątpienia lokomotywą rozwoju gospodarczego SADC jest RPA. Przy tym RPA jest naturalnym liderem całego kontynentu afrykańskiego. Republika Południowej Afryki ma nie tylko najbardziej rozwiniętą gospodarkę (PKB stanowi ponad 550 miliardуw dolarуw USA), infrastrukturę transportowo-logistyczną, ale i najbardziej stabilny ustrуj polityczny, społeczny i największe wpływy w rozwiązaniu szerokiej palety problemуw panafrykańskich.
Właśnie dlatego w planowaniu strategicznym, mającym na celu rozszerzenie rynkуw, staramy się najwięcej uwagi poświęcić właśnie RPA i temu blokowi regionalnemu.
Do rozwiązania tego zadania potrzebne jest szczegуlne podejście z uwzględnieniem specyfiki regionu.
Analiza sytuacji społeczno-gospodarczej państw członkowskich SADC świadczy o tym, że prawie wszystkie wspomniane wyżej kraje łączą podobne priorytety rozwoju narodowego, zdeterminowane przez potrzebę stworzenia sprawnie funkcjonujących bazowych sektorуw gospodarki, ktуre z kolei pozwolą rozwiązać takie ostre problemy społeczne jak biedność, bezrobocie, analfabetyzm, niska jakość życia.
Z uwzględnieniem strategicznych priorytetуw narodowych państw SADC ważne dla interesуw Białorusi w tym regionie są następujące dziedziny:
• przemysł i kooperacja przemysłowa;
• rolnictwo (cały zestaw kwestii z nim związanych);
• energetyka (budowa i modernizacja starych mocy energetycznych);
• rozwуj infrastruktury (autostrady, mosty, porty, budownictwo mieszkalne, społeczne i przemysłowe);
• wydobycie kopalin użytecznych;
• transport (zwłaszcza kolej) i inne.
— Jakie są zalety konkurencyjne Białorusi, ktуre mogą i powinny być wykorzystane w trakcie działalności na rynku Afryki Południowej?
— Białoruś ma wiele zalet konkurencyjnych, ktуre wykorzystane zostaną w trakcie naszej działalności na rynku Afryki Południowej. Chodzi między innymi o przemysł, ktуry może oferować szeroką paletę zapotrzebowanych na rynku afrykańskim wyrobуw, zwłaszcza według kryterium cena — jakość; poza tym o rozwinięte rolnictwo i know how w reformowaniu sektora rolnego, osiągnięciu narodowego bezpieczeństwa żywnościowego; poważny potencjał naukowo-techniczny i edukacyjny, ktуry rуwnież jest potrzebny w państwach Afryki.
Jak pokazuje praktyka białoruskie maszyny i sprzęt w państwach afrykańskich mogą cieszyć się popytem, ponieważ są konkurencyjne pod względem ceny i jakości.
Jednocześnie tradycyjne schematy sprzedaży takich wyrobуw w Afryce nie są efektywne. W odrуżnieniu od rynkуw WNP i Europy, gdzie nasze towary są znane, w tym regionie potrzebne jest elastyczne podejście w zakresie polityki cenowej, sposobуw opłaty. Jeśli w najbardziej rozwiniętym na kontynencie afrykańskim kraju — RPA — są potrzebne środki finansowe do nabycia białoruskich ciągnikуw kołowych, traktorуw, maszyn drogowo-budowlanych i innych pojazdуw specjalistycznych na oferowanych przez białoruskich producentуw warunkach, pozostałe nie mają takiej możliwości.
Ważnym czynnikiem skutecznego promowania i sprzedaży białoruskich towarуw na rynku południowoafrykańskim jest założenie przedstawicielstw handlowych wielkich zakładуw białoruskich w krajach regionu, inwestowanie środkуw w stworzenie sieci dealerskich i serwisowych, reklamę.
Niestety konieczność zastosowania takiego podejścia często odstrasza białoruskich eksporterуw od rynkуw Afryki Południowej. Jednak jak już wspomniałem stosunek do tego regionu ze strony naszych producentуw zaczął się zmieniać na lepsze. Dopiero w tym roku MAZ otworzył swoje przedstawicielstwo w RPA. MTZ rozpatrzy taką możliwość. Widzimy zainteresowanie ze strony innych białoruskich firm, między innymi BelOMO, Amkodor.
— Niedawno na Białorusi z wizytą była minister stosunkуw międzynarodowych i wspуłpracy Republiki Południowej Afryki Nkoana-Mashabane. Jak pan ocenia osiągnięte porozumienia? Czy ta wizyta będzie stymulować dalszy rozwуj i pogłębienie dwustronnej wspуłpracy?
— Wrześniowa wizyta M. Nkoana-Mashabane na Białorusi jest logiczną kontynuacją aktywnie szerzącej się w ostatnim czasie wspуłpracy między naszymi krajami. Jest to pierwsza wizyta szefowej resortu polityki zagranicznej obecnej administracji RPA w naszym kraju. Można ją traktować jako zamiar władz południowoafrykańskich, by nawiązać bardziej ścisłe i obopуlnie korzystne stosunki z naszym krajem, przede wszystkim w zakresie kooperacji przemysłowej, rolnictwa i szkolnictwa.
Jak pani zapewne wie, Nkoana-Mashabane spotkała się z prezydentem Republiki Białoruś. Spotkanie odbyło się w bardzo przyjaznej i konstruktywnej atmosferze. Nkoana-Mashabane poinformowała o możliwości organizowania wizyty prezydenta RPA na Białorusi w drugiej połowie 2014 roku. Nadajemy szczegуlne znaczenie tej wizycie. Mogłaby ukształtować przesłanki do wprowadzenia białorusko-południowoamerykańskich stosunkуw na strategiczny poziom. Właśnie takie stosunki Białoruś utrzymuje prawie z wszystkimi państwami członkowskimi BRICS, w skład ktуrego RPA weszła w 2011 roku. RPA nie powinna być wyjątkiem.
Możemy dziś z pewnością stwierdzić, że nadchodzi aktywny okres w kontaktach między Białorusią i RPA. Z optymizmem patrzę na pogłębienie stosunkуw Białorusi z tym krajem, jak rуwnież z wieloma innymi państwami tego kontynentu.
Nina Romanowa
