Удзельнікі агітпрабегу з беларускімі ветэранамі ў Мінску, ля стэлы “Мінск — горад-герой”
Пра аўтапрабег ужо расказвалі расійскія і беларускія СМІ, прывітанне ўдзельнікам накіраваў старшыня Урада Расіі Дзмітрый Мядзведзеў. Калона стартавала з плошчы імя Куйбышава ў Самары 9 Мая, акцыю мы прысвячалі 70-й гадавіне Вялікай Перамогі і 71-й гадавіне Вызвалення Беларусі. “Ваша экспедыцыя па праве з’яўляецца адным з самых значных праектаў у праграме святкавання 70-гадовага юбілею Перамогі, — чытаем у прывітанні Дзмітрыя Мядзведзева. — Яна дэманструе пераемнасць пакаленняў, служыць умацаванню дружбы паміж народамі Расіі ды Беларусі і пацвярджае, што ў нашых краінах заўсёды будуць памятаць пра тых, хто прынёс нам пераможную вясну”.
У экспедыцыі, дзе членам 4-га экіпажа была і я, рухаліся тры групы: каманда “Navigator 63” на пяці квадрацыклах, каманда на аўтамабілях часоў Вялікай Айчыннай — іх аднавілі актывісты клуба “Яны змагаліся за Радзіму”, і каманда на новых ВАЗаўскіх мадэлях. Усяго — 90 чалавек, 35 адзінак тэхнікі. Былі ў дарозе 9 дзён, рабілі прыпынкі ў месцах воінскай славы, ускладвалі кветкі на мемарыялах.
У аўтапрабег мяне запрасіў дэпутат тальяцінскай гардумы Аляксандр Радзівонаў, ён жа дырэктар 93-й школы, адной з лепшых у Тальяці. Са школай наша мясцовая грамадская арганізацыя “Беларуская нацыянальна-культурная аўтаномія “Нёман” сябруе, праводзіць сумесныя мерапрыемсты. Ідэю пра аўтапрабег падаў Радзівонаў, яго падтрымалі дэпутаты, кіраўнікі арганізацый горада. Я пагадзілася зрабіць марш-кідок ад Волгі да Брэста. Мой дзед пайшоў на фронт 23 чэрвеня і прапаў без вестак на пачатку вайны. Бабуля, мама і яе сястра цудам выжылі ў акупаваным Бабруйску. Дарэчы, за аснову маршрута ўзялі прапановы майго намесніка Сяргея Шылкіна, сустрэчы ўзгадняліся з мясцовымі ўладамі. Маршрут падкарацілі, ды засталіся на ім Масква, Паклонная гара — там сустракаліся з дэпутатамі Дзярждумы, членамі фракцыі “Единая Россия” Аляксандрам Хінштэйнам і Кацярынай Кузьмічовай — яна з Тальяці. Спачатку давалі канцэрт дэсантнікі, і мы, госці, у ім актыўна паўдзельнічалі. Прыйшлі маскоўскія школьнікі, ім цікава было паглядзець прывезеную на аўтавозаах тэхніку часоў вайны і квадрацыклы. Пасля ўрачыстага мітынгу ўсе разам усклалі кветкі да Вечнага агню.
Далей — Смаленск. Нас сустрэлі кіраўнікі горада і школьнікі з 23-й школы. Пяцікласнік Аляксей мне асабліва запомніўся: кантактны, цікаўны, спяваў з намі песні ваенных гадоў. Казаў, што ён — экскурсавод у школьным музеі, шмат ведае пра часы вайны. Там жа пазнаёміліся з лётчыкамі-ўдзельнікамі вайны, яны расказвалі пра яе. Хоць узросту шаноўнага, але бадзёрыя духам. Незабыўная экскурсія была ў музей і да помніка Васілію Цёркіну. У экспедыцыі быў Уладзімір Коласаў, які доўгі час у Тальяці адпрацаваў у культуры. Дык ён на памяць чытаў радкі са знакамітай паэмы Аляксандра Твардоўскага “Васілій Цёркін” (другая назва: “Кніга пра байца”). А ці ведаеце вы, дарэчы, што бацька знакамітага паэта меў радаводныя карані ў Беларусі? Пра тое ёсць цікавыя тэксты ў інтэрнэце. “Аляксандр Твардоўскі цікавы мне таксама ўсведамленнем сваіх беларускіх каранёў і свядомым ці падсвядомым дэманстраваннем гэтай беларускасці ў творах, — піша, у прыватнасці, Анатоль Сідарэвіч. — Помніцца, Ніл Гілевіч пісаў пра беларускі сінтаксіс Твардоўскага. Але ж і лексіка беларуская ў яго таксама. На ўсю кнігу пра байца раз ці два сустракаецца слова “парни”, затое куды часцей — нашае “хлопцы”. Так што ўсе беларусы такой роднасцю з паэтам могуць ганарыцца! А мы і Уладзіміра Коласава, за яго цытаванне класіка, празвалі “Цёркін”, і былі мы з ім галоўнымі ў агітбрыгадзе: спявалі песні для ўдзельнікаў вайны. На кожным з нашых прывалаў быў канцэрт, былі і ўскладанні кветак. У Смаленску начавалі на турбазе “Смена”: палову ночы спявалі, танцавалі — і ўсё “у палявых умовах”, пад дзве гітары ды баян. Такое не забыць!
Раніцай былі ў горадзе Рудня. Урачыстасць, ускладанне кветак, наведалі храма у Катыні.
Тальяцінец Уладзімір Коласаў і яго сябры па агітпрабегу ў Брэсцкай крэпасці-героі
Мінск сустрэў нас уранні сонцам, чысцінёй і свежасцю. Размясцілі нас сябры на гарналыжным комплексе ў Лагойскім раёне: побач возера, птушачкі спяваюць... Прыгажосць! Там да нас далучылася калона з тэхнікай часоў вайны. Наведалі Мемарыяльны комплекс “Хатынь”. Калі слухалі экскурсавода, у многіх на вачах блішчэлі слёзы... 15 мая наведалі Курган Cлавы: там быў мітынг, ускладанне кветак. І там, дарэчы, я сустрэлася з сябрамі са Смалявіч. З дырэктарам Дома культуры Алегам Сёміным пазнаёміліся на фэсце “Вянок дружбы-2014” у Бабруйску. Запрасіла сяброў з выдатным ансамблем “Пліса” на фэст нацыянальных культур, які ладзіць 4 лістапада наша суполка “Нёман”. Мне ўдалося заехаць у офіс Упаўнаважанага па справах рэлігій і нацыянальнасцяў: атрымала дыпломы пераможцы конкурсу “Адміністрацыйны рэгіён Беларусі — арганізацыя суайчыннікаў за мяжой”. Праўда, кіраўнікі ўсе былі ў камандзіроўках. Сустрэлася з дырэктарам Рэспубліканскага цэнтра нацыянальных культур Міхаілам Рыбаковым ды яго калегамі. Яны ўручылі тальяцінцам граматы і дыпломы: наша аўтаномія не першы год становіцца лаўрэатам конкурсу “Культура”. Падарылі шмат кампакт-дыскаў. Прыемна было ў падоранай кнізе “Сузор’е беларускага памежжа” ўбачыць і тэкст пра сябе. Сустрэлі нас вельмі душэўна. Мне заўсёды прыемна бываць у Цэнтры: там працуюць людзі з адкрытымі душамі.
Шмат уражанняў ва ўдзельнікаў аўтапрабегу было ад наведвання комплексу “Лінія Сталіна”, спадабалася экскурсія. Сустракалі ўсюды вельмі шмат школьнікаў — па ўсіх памятных месцах у Беларусі. 16 мая наведалі Дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны — і таксама шмат уражанняў, узрушэнняў. Прыемна было чуць, як мае сябры па экспедыцыі гавораць: усё так здорава, з такой любоўю зроблена! Быў мітынг, на якім прысутнічалі ўдзельнікі Вялікай Айчыннай вайны, мы разам усклалі кветкі да стэлы “Мінск— горад-герой”.
І вось апошні рывок — дарога на Брэст. Размясціліся ў гатэлі, раніцай былі мітынг, экскурсія ў Брэсцкую крэпасць. У 2012-м я разам з сынам і ўнукам была ўжо там, ды зноў не магла стрымліваць слёз. Якія ж гэта былі смелыя і адважныя людзі, абаронцы крэпасці!
Праз газету хачу падзякаваць усім, хто арганізоўваў у Беларусі наш побыт, экскурсіі, сустрэчы з моладдзю і ветэранамі.У ходзе экспедыцыі ўсе яе удзельнікі пасябравалі — думаем прадоўжыць супрацоўніцтва. У тым ліку і з беларускімі энтузіястамі, якія шануюць памяць пра Перамогу. Ну а дарога дадому была ўжо больш хуткаю. Вярнуліся на Волгу, перапоўненыя ўражаннямі ды яшчэ доўга будзем імі дзяліцца з сябрамі. І будзем яшчэ больш ганарыцца, што мы — нашчадкі Вялікай Перамогі.
Людміла Дзёміна, старшыня праўлення суполкі “Нёман”, г. Тальяці
