Капитальный ремонт стелы «Минск - город-герой» завершится к концу этой недели

У 1974 годзе Мінску прысвоілі званне «горад-герой». У 1985-м у гонар 40-годдзя Вялікай Перамогі ўрачыста адкрылі стэлу «Мінск — горад-герой». Велічны 45-метровы абеліск на праспекце Пераможцаў — гонар сталіцы, наша вялікая памяць. Безумоўна, як і любы іншы архітэктурна-будаўнічы комплекс, з часам дае слабіну і стэла. Апошні раз на ёй праводзілі рамонтна-рэстаўрацыйныя работы каля 8 гадоў таму. Са снежня мінулага года ўзяліся за яе капітальны рамонт і вось-вось скончаць. Што ўжо зроблена, даведалася на месцы карэспандэнт «Р».

Здалёк бачны пік стэлы. На ёй зорка горада-героя ў абрамленні лаўровай галіны. Калі глядзець толькі наверх, то ніякіх рамонтных работ і не заўважыць. Варта апусціць галаву ўніз, да падножжа, дзе ўсталявана скульптура жанчыны з фанфарамі ў руках, — гэта «Радзіма-маці», бачны зялёны плот. За ім ідзе праца. Сяргей Панёў, галоўны інжынер УКБ Цэнтральнага раёна Мінска, тлумачыць, што тут адбываецца:

— Рамонтныя работы на стэле — даўно актуальная тэма. Але была праблема: як абследаваць, даць практычныя рэкамендацыі па рамонце, праверыць тэхнічны стан збудавання, якому шмат гадоў, без разбуральных для яго метадаў? На вока гэта зрабіць немагчыма, неабходна было правесці вялікае па аб’ёме абследаванне. Каб не патрапіць у сезон, калі людзі наведваюць музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, парк Перамогі, у пачатку якога і стаіць стэла, мы ўзяліся за працу ў снежні.

Сяргей Паўлавіч акцэнтуе ўвагу: тут нічога не перабудоўваюць. Манумент гэты — гісторыка-культурная каштоўнасць, і ўсе касметычныя і іншыя работы па паляпшэнні яго вонкавага выгляду — выключна аднаўленчыя.

Першым этапам пасля распрацоўкі праектна-каштарыснай дакументацыі, прахо­джання экспертызы стала замена гранітнай абліцоўкі пастамента стэлы. Механічная ўборка снегу плюс выкарыстанне падлеткамі ўсёй тэрыторыі комплексу як пляцоўкі для катання на скейтах і роліках сталі разбуральнымі фактарамі для пастамента. Драпіны, удары, сколы з’явіліся не выпадкова, і пытанне аб тым, як усё ж такі выкарыстоўваецца манументальны комплекс, паўстала больш востра. Цяпер адміністрацыя Цэнтральнага раёна Мінска ініцыюе вылучэнне сродкаў на будаўніцтва скейт-парка, каб у падлеткаў, якія любяць катацца, была для спорту ўсё ж такі свая пляцоўка.

— Стан каменя пагоршыўся, таму перш за ўсё мы паднялі старыя гранітныя пліты — нешта рабілі з дапамогай пагрузчыкаў, нешта ўручную адбівалі. Пад імі, як аказалася, сцяжка ўжо стала непрыдатнай — разышліся швы, туды трапіла вільгаць, пачалося разбурэнне. Часткова і мацаванні страцілі свой функцыянал, — да размовы падключаецца Дар’я Запрудская, вядучы інжынер аддзела тэхнічнага нагляду УКБ Цэнтральнага раёна Мінска. — Усё гэта неабходна было замяніць, каб пастамент быў зноў моцны і велічны.

180 квадратных метраў граніту — столькі на пастамент і на нахільныя паверхні паклалі наноў. Дарэчы, працэдура закупкі граніту была няхуткай. Важна было знайсці менавіта такі ж колер, такую ж тэкстуру матэрыялу, якія выкарыстоўваліся пры стварэнні помніка. Цяпер засталіся ўжо апошнія штрыхі па ўкладцы граніту, усталююць на яго і антывандальнае мацаванне.

Дар’я Аляксандраўна падводзіць нас да будаўнічых рыштаванняў каля стэлы, паказвае: вось набірае трываласць раствор ля гранітнай шыльды. Хутка на ёй з’явяцца новыя адрэстаўраваныя літары, пакрытыя сусальным золатам. На гэтым тыдні іх з дапамогай дзюбеляў і клею размесцяць на шыльдзе. Так што вось-вось тэкст указа аб прысваенні Мінску ганаровага звання «горад-герой» зноў з’явіцца на стэле.

Заўважаю белы саляны налёт на самім абеліску. Сяргей Панёў:

— Мы планавалі ў сакавіку-красавіку правесці герметызацыю стыкаў на стэле, ачыстку ад высолы. Чакалі, што надвор’е будзе куды цяплей для такіх работ: для прымянення ачышчальнай тэхналогіі хімічнымі складнікамі неабходны пэўны тэмпературны рэжым. Але ў начных замаразкаў, як бачым, свае планы. Адкрываючы стыкі, мы павінны забяспечыць пранікненне вадкіх складнікаў у шчыліны, а ў выпадку замаразкаў вада можа нанесці толькі шкоду манументу.


З другога боку, ужо хутка 9 Мая, а затым і II Еўрапейскія гульні, таму майстры возьмуцца за гэтую няпростую і доўгую працу толькі пасля ўсіх афіцыйных і святочных мерапрыемстваў. Пакуль жа завяршаюцца работы па ліквідацыі дэфектаў, кладцы граніту і абнаўленні шыльды. Да канца гэтага тыдня, калі ўсё скла­дзецца як трэба, плот прыбяруць і жыхары ды госці Мінска зноў змогуць блізка падысці да манумента.

kasel@sb.by