Okoіo piкciu dziesiкcioleci temu, gdy w okolicach dzisiejszego Soligorska w obwodzie miсskim uczeni odkryli bogate zіoїa rud potasu, znaczenia tego wydarzenia dla gospodarki kraju raczej nikt nie potrafiі naleїycie doceniж. Obecnie “Belaruskalij” to drugi co do wielko¶ci producent nawozуw potasowych na ¶wiecie, najwiкkszy eksporter i przedsiкbiorstwo przynosz±ce duїe zyski.
“Udowodnili¶my, їe Biaіorusini nie tylko umiej± wydobywaж i produkowaж nawozy mineralne, nauczyli siк sprzedawaж tк produkcjк na rynku ¶wiatowym” — mуwi dyrektor generalny Przedsiкbiorstwa Andrzej Baszura. Jednak kaїde zasoby, jak wiadomo, kiedy¶ siк koсcz±, i w wielu przypadkach od rozs±dnego zagospodarowania zaleїy, jak dіugo bкdziemy mogli korzystaж z darуw natury. Obecnie “Belaruskalij” aktywnie inwestuje w budownictwo nowych mocy wydobywczych. Przewiduje siк, їe juї w maju przyszіego roku ruszy Krasnosіobodzka kopalnia. A za 3 lata w 2012 roku rozpocznie siк wydobycie w Berezowskiej kopalni. Moc kaїdej z nich — co najmniej 6 milionуw ton rudy rocznie, a perspektywy wydobycia, wedіug oceny zarz±du przedsiкbiorstwa, s± “dіugoterminowe”. Przed 2015 rokiem “Belaruskalij” liczy na zwiкkszenie corocznej produkcji nawozуw mineralnych do 9,56 miliona ton. Dla porуwnania: w bieї±cym roku planuje siк wyprodukowaж 8,3 miliona ton produkcji, w tym 7,1 miliona bкdzie dostarczonych zagranicznym nabywcom.
Obecnie deficyt nawozуw potasowych na rynku ¶wiatowym szacuje siк na 1,5–2 miliony ton. Konsumenci nie s± zadowoleni, ale producentуw cieszy sprzyjaj±ca koniunktura cenowa. W ubiegіym roku cena tony nawozуw potasowych wysіanych przez “Belaruskalij” siкgaіa zaledwie 200 dolarуw, teraz zawierane s± kontrakty po tysi±c dolarуw za tonк. Sprzedaї towaru mineralnego po maksymalnej cenie to podstawowe zadanie biaіoruskiej spуіki potasowej, z ktуrym dobrze sobie radzi. Problem wykorzystania zyskуw w przedsiкbiorstwie “Belaruskalij” juї jest rozwi±zany. Wedіug oceny Andrzeja Baszury, їadne przedsiкbiorstwo na Biaіorusi nie zainwestowaіo w proces produkcyjny tyle, ile soligorska spуіka. “Їeby nad±їaж za postкpem technicznym, wspieraж produkcjк, przeznaczamy na realizacjк tych celуw duїe ¶rodki i ich wysoko¶ж stale ro¶nie”. Okoіo 400 milionуw dolarуw rocznie — to punkt odniesienia wyznaczony przez dyrektora generalnego w zakresie corocznych inwestycji.
Tak siк zіoїyіo, їe duїe dochody przedsiкbiorstw o wysokiej rentowno¶ci przynosz± im rуwnieї duїe wydatki. “Belaruskalij”, jak wiadomo, to gіуwny dawca fundacji rozwoju narodowego, ktуrego ¶rodki wykorzystuje siк dla realizacji waїnych projektуw spoіeczno-gospodarczych w kraju. Swego rodzaju “dywidendy” od dziaіalno¶ci “Belaruskalija” otrzymuj± w istocie wszyscy mieszkaсcy Soligorska: kosztem zysku przedsiкbiorstwa remontuje siк i buduje drogi, obsіuguje obiekty strefy socjalnej, zwіaszcza przedszkola i domy dziecka. Przedsiкbiorstwo braіo udziaі w budowie w mie¶cie gуrnikуw Paіacu Lodowego, ktуrego otwarcie powinno siк wkrуtce odbyж.
Zaledwie 6 paсstw dostarcza obecnie nawozy potasowe na rynek ¶wiatowy: oprуcz Biaіorusi to Kanada, Rosja, Niemcy, Izrael, Jordania. Zasoby rudy posiada 30 paсstw, ale wiкkszo¶ж z nich nie potrafi zaspokoiж nawet wіasnych potrzeb. W ubiegіym roku spoїycie nawozуw potasowych na rynku ¶wiatowym wzrosіo o 13 procent, jednak eksperci nie radz± odbieraж tego faktu jako pocz±tku tendencji. Nie jest wykluczone, їe juї po 2010 roku podaї moїe przekroczyж popyt, tym bardziej, їe zaledwie kilka krajуw naleїy do gіуwnych konsumentуw produkcji i mog± sprуbowaж obniїyж ceny. Jeszcze їywe s± w pamiкci wspomnienia o tym, jak Chiny w 2006 roku opујniaіy negocjacje z dostawcami, wskutek czego sprzedaї znacznie siк zmniejszyіa. Widocznie st±d wynika znaczny wzrost spoїycia w 2007 roku (Chinom przypadіa w udziale jedna pi±ta ¶wiatowego popytu). W przyszіo¶ci duїo bкdzie zaleїaіo od polityki najwiкkszych producentуw nawozуw potasowych, miкdzy innymi od ich gotowo¶ci do regulowania objкto¶ci produkcji dla utrzymania wysokich cen. Zreszt± przez najbliїsze jeden — dwa lata popyt bкdzie przekraczaі podaї, zgodnie z prognoz± ekspertуw, chociaї oczywistych przesіanek wysokiej dynamiki wzrostu cen na razie nie ma. Jako pozytywny czynnik, ale nie najwaїniejszy, moїna odbieraж wzrost warto¶ci produktуw rolnych, co zwiкksza zdolno¶ж nabywcz± tych producentуw.
Biaіoruski producent ma waїn± zaletк konkurencyjn±: jako¶ж naszych wyrobуw jest wysoka. Zasobуw rudy, wedіug Andrzeja Baszury, starczy jeszcze co najmniej na 3 stulecia. Na razie sprzyjaj±ca sytuacja na rynku ¶wiatowym zapewnia spуіce “Belaruskalij” dodatkowe zyski, ale prognozowanie nawet na najbliїsze 2–3 lata jest do¶ж ryzykowne. Jednak przy dowolnych wahaniach koniunktury cen na nawozy potasowe obecne inwestycje w przedsiкbiorstwie “Belaruskalij” na pewno siк opіac±.
Tamara Koїemiakina
