Гэты напой вядомы яшчэ з часоў Кіеўскай Русі. Ужо ў перыяд Сярэдневякоўя назіралася вялікая разнастайнасць спосабаў яго гатавання. Сустракаліся не толькі безалкагольныя варыянты, але і слабаалкагольныя. Моц напою магла дасягаць 8 градусаў. Самым распаўсюджаным быў хлебны квас. Як сцвярджаюць запісы этнографаў другой паловы XIX стагоддзя, ён таксама меў свае разнастайнасці. Просты варыянт гатаваўся наступным чынам. Спачатку рыхтавалі квасіны — печыва з вотруб’я або засохлы хлеб. Залівалі іх вадой у прапорцыі 5:1 і пакідалі на тыдзень. Квас вычэрпвалі зверху. Замест узятага напою далівалі ў бочку чыстую ваду і клалі новыя квасіны.
Квас рабілі таксама з садавіны, гародніны, ягад, кляновага і бярозавага соку. Сок злівалі ў бочку, ставілі ў цёмнае халоднае месца. Давалі крыху закіснуць, а пасля дабаўлялі хлебныя сухары, падсмажанае зерне, сушаныя яблыкі. Праз суткі працэджвалі і ўжывалі. Часам бочку з сокам закопвалі ў пясок на некалькі дзён.
Добра вядомы ў Беларусі быў і так званы грыбны квас. Праўда, гэта не напой з грыбоў, як можна падумаць адразу, а кіслы суп з грыбамі. Як піша гісторык Алесь Белы, яго варылі на падкіслым хлебным квасе, дадавалі свежыя або сушаныя грыбы, цыбулю, сельдэрэй і іншае зяленіва.
Шляхта вельмі паважала хатні квас з жытніх сухароў. Напой разлівалі па бутэльках, у кожную з якіх клалі некалькі разыначак. Калі рэцэптура была вытрымана правільна, то пры адкрыцці бутэлек квас страляў, як шампанскае. Лічылася, у кожнай добрай шляхецкай сядзібе павінен быў быць запас у некалькі дзясяткаў, а то і сотняў бутэлек квасу.
mila@sb.by
Полная перепечатка текста и фотографий запрещена. Частичное цитирование разрешено при наличии гиперссылки. Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter
