W poszukiwaniu straconego, z myślą o przyszłości

Miasto powiatowe Hancewicze w obwodzie brzeskim przez rok czekało na Dzień Piśmiennictwa Białoruskiego. Teraz można powiedzieć: święto było udane. Kolejną stolicą będzie Głubokoje w obwodzie witebskim. Hancewicze to 18. miasto na Białorusi i trzecie w obwodzie brzeskim, ktуre miało zaszczyt gościć elitę literatury narodowej i dziennikarstwa. Nie było żadnych wątpliwości co do zasług starych miast w zakresie literatury i kultury, natomiast wybуr młodych Hancewiczy na pierwszy rzut oka nie był zrozumiały. Nie wszyscy nawet wiedzieli, gdzie na mapie szukać tej miejscowości

Miasto powstało dzięki kolei, a właściwie odcinka Wilno — Rowno Poleskich Kolei. Na terenie obecnego powiatu hancewickiego w 1884 roku otworzono trzy stacje — Hancewicze, Lusino i Malkowicze. Po kilku latach, w 1902 roku, Miński Urząd Gubernialny uchwalił plan budowy w miejscu stacji Hancewicze miasteczka o takiej samej nazwie.
Wiele eksponatуw miejscowego muzeum dotyczy historii kolei. Zdjęcia naczelnikуw stacji, latarnie, ktуrych używali zawiadowcy stacji, dokumenty, mapy geograficzne. I zegar. Przyniosła go cуrka Klimentego Krupienicza, byłego majstra stacji Malkowicze. Z wyglądu zegar jak zegar, nawet bez kukułki, nie działa. Z punktu widzenia historii ma szczegуlną wartość. Na tarczy widać skrуt — Poleskie Koleje. Podarował go majstrowi cesarz. Krupienicz dzięki zegarowi stał się znany. W muzeum obok cesarskiego zegara jest zdjęcie Poleszuka.
Na wystawie starych książek, ktуrą z okazji Dnia Piśmiennictwa Białoruskiego urządziła Biblioteka Powiatowa w Hancewiczach, zobaczyłam “świadkуw” czasуw, gdy Hancewicze dopiero pojawiły się na mapie historii, między innymi magazyn “Nauka i życie” z 1892 roku, “Utwory A.S. Puszkina w jednym tomie” (1904 rok), ilustrowany poradnik medyczny “Pielęgnacja chorych” (1917 rok), foliał “Cesarz Mikołaj II i jego rodzina” (1921 rok). Rzadkie książki należą do mieszkańcуw miasta powiatowego i pobliskich wsi.

Kraina wsławiona przez wybitnych
Ciekawe, jakie byłoby Polesie, gdyby Aleksander III nie zbudował Poleskich Kolei. Jestem pewna, że wcześniej czy pуźniej kolej pojawiłaby się w okolicach. Te piękne widoki od dawna przyciągały ludzi. Pierwsze osady na terenie powiatu hancewickiego powstały w V — IV tysiącleciu przed naszą erą, o czym świadczą znaleziska archeologiczne epoki neolitu w uroczysku Kaczajka niedaleko miasta powiatowego. “Pieśniowa kraina, malownicza ziemia” — zwrуcił się do gości miasta przewodniczący Powiatowego Komitetu Wykonawczego w Hancewiczach Włodzimierz Stolar podczas uroczystości otwarcia Dnia Piśmiennictwa Białoruskiego. Hancewicze zasłużyły prawo do urządzenia imprezy. Urodzili się tu i znaleźli swoje miejsce w życiu znany folklorysta i etnograf Aleksander Sierżputowski, białoruscy pisarze i poeci Wasyl Proskurow, Michaś Rudkowski, Jan Kirejczyk, Aleś Kasko, Aleś Kożedub, Wiktor Gordziej.
Aleję Piśmiennictwa otwartą w Hancewiczach podczas obchodуw Dnia Piśmiennictwa Białoruskiego dedykowano twуrcom pochodzącym z powiatu. Szczegуlne miejsce zajmuje pomnik białoruskiego klasyka Jakuba Kołasa. Zaczynał swoją drogę życiową w tych okolicach. Pierwszą część trylogii “Na rostaniach” (“U paleskaj hłuszy”) Jakub Kołas napisał, gdy pracował nauczycielem we wsi Lusino niedaleko Hancewiczy.
Pomnik zrobiono na podstawie zdjęcia pisarza z okresu, gdy mieszkał we wsi Lusino. Autorami jest małżeństwo rzeźbiarzy z Brześcia Paweł Herasimienko i Alesia Gurszczenkowa.

Książka to nie tylko źrуdło wiedzy
Wicepremier Białorusi Anatol Tozik, wręczając w Hancewiczach nagrody zwycięzcom konkursu krajowego za najlepsze utwory literackie 2010 roku, powiedział, że Dzień Piśmiennictwa Białoruskiego świadczy o tym, że dbamy o kulturę narodową, oświatę i drukarstwo.
Na Białorusi rzeczywiście aktywnie rozwija się drukarstwo, przy tym szczegуlną wagę przywiązuje się do wydania utworуw klasykуw. Istnieje zamiar wydania dorobku twуrczego Włodzimierza Korotkiewicza. Z okazji 120-lecia urodzin Maksyma Bogdanowicza rуwnież ukaże się kilka ciekawych książek. Poza tym wydawcy przygotowują się do obchodуw rocznicy Janki Kupały i Jakuba Kołasa w przyszłym roku.
W ramach obchodуw Dnia Piśmiennictwa Białoruskiego w Hancewiczach urządzono wystawy Biblii Franciszka Skoryny i książek Jakuba Kołasa z zasobуw Biblioteki Narodowej, wystawę oryginalnych eksponatуw z zasobуw Muzeum Jakuba Kołasa. Odbyły się imprezy tematyczne poświęcone zbliżającej się rocznicy Maksyma Bogdanowicza, prezentacja e-booka “Poeta piękna i harmonii”. Poza tym Biblioteka Narodowa przekazała do Biblioteki Powiatowej w Hancewiczach kolekcję książek białoruskich twуrcуw.
Odbyła się konferencja naukowa “Cykl hancewicki 2011”, gdzie dyskutowano na temat perspektyw uchwalenia programu narodowego rozwoju czytania. “Powinniśmy rozpocząć dyskusje i uchwalić decyzje w zakresie popularyzacji czytania na Białorusi — uważa minister kultury Paweł Łatuszko. — Analizy, ktуre na nasze zlecenie przeprowadziła Biblioteka Narodowa, wskazują na to, że młodzież — dzieci, nastolatkowie — czyta coraz mniej”.
Dzień Piśmiennictwa Białoruskiego jest udaną prуbąprzyciągnięcia uwagi do słowa ojczystego i książki. Odkrywamy zapomnianych twуrcуw, wychowujemy szacunek wobec dziedzictwa narodowego. Wracamy do swoich źrуdeł od czasуw Eufrozyny Połockiej.
Poza tym Dzień Piśmiennictwa Białoruskiego wspomaga odbudowę miast. W Hancewiczach po święcie ducha zostanie także materialny ślad.
— To właśnie ten przypadek, gdy krуj jest dobry i szycie wspaniałe — powiedział arcybiskup Lwowski i Galicki Augustyn, ktуrego zaproszono na obchody Dnia Piśmiennictwa Białoruskiego. Przedstawiciel Cerkwi Prawosławnej na Ukrainie władyka Augustyn był gościem honorowym w Hancewiczach.
Gości z zagranicy było dużo. Zachowanie tradycji narodowych, dalszy rozwуj i promowanie literatury białoruskiej zakładają przyjaźń z innymi krajami, narodami i kulturami.

Walentyna Kozłowicz