У творах народнага майстра Беларусі адлюстраваны адметныя моманты сялянскага жыцця, народныя звычаі, традыцыі, святыВыстава ўнікальнага творцы, захавальніка народнай культуры Мікалая Тарасюка ў Мінску, у Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва, праходзіла ўпершыню. Ладзілася да 80-годдзя майстра і стала вельмі прыемным падарункам яму. Спадар Мікалай ніколі, пэўна, і не марыў пра славу і папулярнасць, аднак яны самі прыйшлі да яго. “З дзіцячых гадоў рабіў з гліны — коніка, кароўку, сабачку, гаспадарскія рэчы… — расказваў на выставе майстар. — А як стаў пастушком, то пачаў вырабляць фігуркі з дрэва”.
Мікалай Тарасюк зрабіў у сваёй хаце ў вёсцы Стойлы Пружанскага раёна Брэстчыны сапраўдны музей, дзе выстаўлены амаль паўтысячы работ. І назваў экспазіцыю “Успаміны Бацькаўшчыны”. Прыязджаюць туды, на ўскрай Белавежскай пушчы, турысты з усяго свету: з Германіі, Японіі, Амерыкі… А вабяць цікаўных людзей, пэўна, перш за ўсё шчырасць і адкрытасць, з якімі сустракае гаспадар гасцей і якімі поўняцца яго творы. “Я нічога не выдумляю з галавы, усе мае работы з жыцця ўзяты”, — гаворыць майстар.
На выставе “Страчаны рай” у Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва можна доўга разглядваць зробленыя ім кампазіцыі на тэмы сялянскага жыцця. Звычайна ж падзеі, важнай для чалавека, спадар Мікалай прысвячае цэлую серыю твораў. У працах увасабляе ўласны досвед, успаміны. І ў кожнай адчуваюцца ўласцівыя вяскоўцу гумар, як і глыбокае разуменне ім жыцця.
Глядзіш на гэтае рукатворнае багацце і разумееш: час у вёсцы бяжыць не так хутка, як у горадзе. Драўляныя фігуркі прадстаўляюць сцэны з сапраўднага тамтэйшага жыцця. Таго, што яшчэ не знікла ў моцнай памяці спадара Мікалая. І твары драўляных чалавечкаў твары яго аднавяскоўцаў нагадваюць. Дзед-майстар паказвае “і як мужычок нараджаецца, і як працуе, і як святы адзначае”. Цэлыя серыі твораў прысвячае Калядам, Вялікадню, вяселлю, хрэсьбінам. Дзіўна, але ж і хаты, і драўляная царква, створаныя рукамі майстра, глядзяцца як сапраўдныя. У царкве дык нават званы звоняць, а ўнутры — ідзе служба: людзі трымаюць свечкі, слухаюць святара. А вось сцэнка, як ішлі вяскоўцы на сенакос: усе разам, весела, з песняй… А побач: дружная мужчынская талака будуе новую хату.
Мастацтвазнаўцы цяпер называюць творчасць Мікалая Тарасюка “наіўным” ці “прымітыўным” мастацтвам, дзе праз абагульненні праступаюць ідэя, вобраз, падзея. Аднак як ні назаві тое, чым займаецца майстар, — гэта цікава, нова, самабытна. Нездарма і дырэктар Музея сучаснага выяўленчага мастацтва Наталля Шаранговіч разгледзела ў творчасці майстра з глыбінкі ўнікальную мастацкую з’яву. “Творы Мікалая Тарасюка маюць непаўторную выяўленчую самабытнасць і моцна звязаны з спрадвечнай народнай традыцыяй”, — упэўнена яна. На погляд Наталлі Шаранговіч, “драўляны свет” са Стойлаў — гэта самае сапраўднае сучаснае канцэптуальнае аўтарскае мастацтва.Сапраўды, творчасць вяскоўца-юбіляра прыкметная, яскравая ў сваёй непаўторнасці. Таму не выпадковая і такая ўвага да яго работ. Мікалай Тарасюк прызнаны народным майстрам Беларусі, а некалькі год таму стаў лаўрэатам спецыяльнай прэміі Прэзідэнта “За духоўнае адраджэнне” — за стварэнне ўнікальных драўляных расфарбаваных кампазіцый, асабісты ўклад у адраджэнне і развіццё народных традыцый драўлянай скульптуры. У 2008 годзе быў выдадзены і альбом-манаграфія “Сялянская энцыклапедыя ў творах Мікалая Тарасюка”. Дарэчы, гэта першае ў краіне выданне падобнага кшталту пра творчасць народнага майстра.
Нягледзячы на свой паважаны ўзрост, Мікалай Тарасюк і сёння ўдзельнічае ў шматлікіх выставах, кірмашах народнай творчасці, з задавальненнем паказвае свае шматгадовыя набыткі. Экспазіцыя яго твораў нядаўна пабывала ў Польшчы, а многія работы разьбяра знаходзяцца ў Нацыянальным музеі гісторыі і культуры Беларусі, Брэсцкім абласным краязнаўчым музеі, музеі “Пружанскі Палацык”, Брэсцкім абласным грамадска-культурным цэнтры.
З невялікай вёскі ўласнаю карпатліваю працаю прабіўся вясковец у вялікі свет мастацтва. Добры прыклад для іншых. І хто ведае, можа і ягоны музей “Успаміны Бацькаўшчыны” хутка пераедзе са Стойлаў, скажам, у Пружаны ці Брэст. А мо і ў Мінск. Бо цікавасць да творчасці самабытнага майстра вялікая, а ў гарадах з ягоным “драўляным народам” зможа бліжэй пазнаёміцца значна больш людзей.
Кацярына Мядзведская
На здымках:
Мікалай Тарасюк паказвае свае творы ў Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва
Дзякуючы майстру лёгка заглянуць у мінулае
