Konkurs uczniów Państwa Związkowego “Talenty XXI wieku” — bilet do wielkiej nauki
W 2009 roku konkurs twórczości naukowo-technicznej uczniów Państwa Związkowego “Talenty XXI wieku” rozpoczął się jako przegląd twórczości dziecięcej bez pretensji do wysokiego statusu. Ale dzisiaj stał się solidnym wydarzeniem, dającym uczestnikom realną szansę, aby wykazać się i przyjść do wielkiej nauki. Co dwa lata młodzi wynalazcy, laureaci międzynarodowych i regionalnych konkursów, konferencji prezentują swoje projekty w ośmiu sekcjach badawczych. Ponadto są prace, do których już jest dołączony zarejestrowany patent. Zgodnie z tradycją, w finale uczestniczą 15 zespołów z Rosji i 8 z Białorusi, w każdym —12 dzieci w wieku 14-18 lat. Kolejny konkurs związkowy niedawno zebrał młode talenty w Petersburgu.
Utalentowanych dzieci w Rosji i na Białorusi jest wiele. To odznaczył również sekretarz stanu Państwa Związkowego Grigorij Rapota, oceniając prace uczestników konkursu:
— Bardzo cieszy tak poważna pasja uczniów naszych krajów do nauki i techniki. Są to ludzie, którzy mogą wnikać w głąb problemu. Wśród zaprezentowanych projektów wiele ciekawych wniosków, są takie, które dzięki swojemu znaczeniu mogą przyjść do wysokiej nauki, a niektóre z nich zostały już opatentowane. Co do perspektyw, naszych zwycięzców czekają na wszystkich uczelniach, dla tych dzieci zazwyczaj nie bywa problemów ze wstąpieniem. Nawiasem mówiąc, to miłe, że wielu chłopców i dziewczyn są już profesjonalnie zorientowani, wiedzą, czym będą zajmować się w dorosłym życiu. Jednak martwi to, że nie w każdym regionie są warunki dla tego, aby dzieci mogły wykazać się. A to bardzo ważne. Na przykład, uczestnicy konkursu z Kabardyno-Bałkarii co roku wychodzą do finału “Talentów XXI wieku”, jak mińszczanie i inni. I w dużej mierze dzięki temu, że praca jest dobrze zorganizowana na miejscach, są dorośli, którzy zaszczepiają zamiłowanie do nauki i techniki. Jest to bardzo ważna sprawa. I jestem przekonany, że takie fora powinny być promowane. Naszą misją jest pomoc młodym wynalazcom, aby nie zgubili się i w przyszłości przynosili korzyść dla państwa.
“Talenty XXI wieku” — projekt Państwa Związkowego, jednak Grigorij Rapota nie wyklucza, że w przyszłości w nim będą uczestniczyć inne kraje Unii Euroazjatyckiej:
— Konkurs tylko na tym skorzysta. Ale dopiero staramy się objąć jak najwięcej przedstawicieli z Rosji i Białorusi, ponieważ rezerwy tutaj są dalekie od wyczerpania. Przy okazji, od 2009 roku liczba finalistów osiągnęła dwa tysiące i ich geografia powinna się rozszerzać.
Na wystawie finalistów-2015 w Petersburgu został przedstawiony zwycięzca w sekcji “Modelowanie techniczne” — makieta kutera pogranicznego Romana Knyrewa z Orszy: “Uczę się od swojego ojca, również jest modelarzem okrętowym. Zwycięstwo to da mi dużo, ponieważ mam zamiar wstępować do Wydziału Inżynierii. Już zaczynam budować nowy model — okrętu podwodnego”. Polina Pomogajewa z Kabardyno-Bałkarii zwyciężyła w kategorii “Film”: “W jury byli zaskoczeni, że udało mi się zebrać tak dużo materiałów o moim rodaku, akademiku, laureacie wielu nagród Cimurze Enejewie. Zrobił dużo dla przełomu kosmicznego. Na przykład, uczestniczył w projektowaniu legendarnej rakiety R-7. Na cześć Cimura Magometowicza nazwano małą planetę».
Mile zaskoczył jury i robot-odkurzacz, który nie tylko pomaga w sprzątaniu pokoju, ale również skanuje go na obecność niebezpiecznych gazów, par rtęci, dymu, ognia, dzwoni do służby ratowniczej i swojego właściciela, opowiada o pogodzie, przypomina przepis ulubionego dania. Jak żartuje twórca cudownego robota, uczeń dziesiątej klasy z Mińska Aleksander Dubowicki, jego marzenie się spełniło: aby ktoś mógł odłączyć od gniazdka elektrycznego zapomniane żelazko i przynosił kapcie. Z tym również robot świetnie radzi sobie. Nie mniej interesujący wynalazek — pod rozwagę cukiernikom — zaprezentował Ilja Szubin z Mohylewa: 3D-drukarkę, która drukuje czekoladą od prostych napisów do portretów. Siergiej Łappo z Petersburga przywiózł do konkursu urządzenie, które pozwala na bezpieczne wysyłanie wiadomości tekstowych, a Jegor Żumikow z Krymu — program, który zmusza maszyny do spowolnienia przed wchodzącym w paradę człowiekiem. Również wśród projektów — makiety rakiet balistycznych, mobilny kompleks przemysłowy do wydobycia helu-3 na Księżycu, alternatywne źródła energii i inne.
Być może, ktoś będzie traktował wynalazki dzieci sceptycznie, niby to nie jest podobne na rewolucję technologiczną. W odpowiedzi można przytoczyć klasyczny przykład: taksamo z ironią było uważane przez wielu w latach 1970-tych hobby Steva Wozniaka i Steva Jobsa, gdy w garażu stwarzali swój pierwszy komputer osobisty, który później stał się prawdziwym cudem inżynierii w rodzinie komputerów. Dociekliwy umysł i chęć zrobienia więcej, niż możliwe, rozwijały naukę we wszystkie czasy.
— Zawsze mówiłem, że takie konkursy — to inwestycje tak zwanych długoterminowych pieniędzy — powiedział kierownik katedry Technologii Budowy Maszyn Białoruskiego Narodowego Uniwersytetu Technicznego, członek-korespondent Narodowej Akademii Nauk Walery Szeleg. — Oddanie otrzymamy za 10-20 lat. Wiele z tych dzieci wychodzą do finału nie po raz pierwszy, i co roku poziom zgłoszonych projektów rośnie, pojawia się więcej inteligentnych rzeczy. I ważne jest, że te dzieci nie mają czasu do złych uczynków. Poza tym, to wkrótce gotowi, utalentowani studenci. To jest nasza przyszłość. Tak, może, nie wszyscy z nich pójdą do nauki, ale jeśli to się otrzyma co najmniej u jednego-dwóch procent, to jest ogromny sukces naszego forum. Nawiasem mówiąc, na Białorusi trójka najlepszych automatycznie trafia do Funduszu Uzdolnionej Młodzieży i uzuskuje dobrą premię za swój wynik, a zwycięzcy mogą wstępować do białoruskich uczelni bez konkursu. Prawdopodobnie taka decyzja będzie kiedykolwiek podjęta w Rosji.
Akademik Narodowej Akademii Nauk Białorusi Piotr Witiaź jest przekonany, że przeprowadzenie takich imprez pomoże wychować patriotów Państwa Związkowego:
— Z jakim entuzjazmem te dzieci mówią o tym, co zrobiły. Żyją swoją pasją. I to jest bardzo ważne, aby jutro im pomogli w osiągnięciu ich celów. Na przykład, jeden chłopiec z Petersburga powiedział mi, że chce być kosmonautą, ale zdrowie nie pozwala, i postanowił zostać inżynierem w kosmonautyce. I takich utalentowanych dzieci dużo.
Czy są wśród prac uczestników konkursu te, które przedsiębiorstwa naukowo-produkcyjne mogłyby doprowadzić do praktycznego zastosowania? Dyrektor generalny i projektant generalny koncernu Morinformsistema-Agat Rosji Georgij Ancew nie wątpię:
— Po wystawie finalistów nabrałem pełne kieszenie wizytówek. Ostatnio, na przykład, podchodziłem do chłopca z Homla, który opracował poduszkę powietrzną. Nawiasem mówiąc, ciekawy schemat aerodynamiczny dystrybucji strumieni powietrza. Zaproponowałem chłopcu na wakacjach odwiedzić jedno z czołowych rosyjskich przedsiębiorstw, które jest zaangażowane w aerohydrodynamice. Bardzo ciekawa praca również uczennicy dziesiątej klasy z obwodu rostowskiego Darji Berejczuk. W jej dzielnicy nie ma nauczyciela fizyki, i dziewczyna wymyśliła podręczniki elektroniczne z tego przedmiotu i model wahadła do wizualizacji procesów wahadłowych. W tym roku na rosyjskim konkursie projekt Daszy zajął pierwsze miejsce. Chłopiec z obwodu penzieńskiego wynalazł urządzenie pomiarowe, które umożliwia w laboratoriach uniwersytetów, szkół zawodowych, małych pracowniach mierzyć wytrzymałość opornika układu, częstotliwość pracy generatora... Uważam, że przedsiębiorstwa powinny być zainteresowane we wspieraniu badań i zbierać wokół siebie wynalazców, którzy jednoznacznie będą korzystne dla nich i państwa.
Ludmiła Gładkaja
