Апошнім часам мы сутыкнуліся з новай з’явай: за розныя парушэнні закрываюцца крамы. Раней такого маштабнага наступлення на нядобрасумленных гандляроў не было. Парадзелі шэрагі інтэрнэт-магазінаў, што не вельмі лічыліся з правамі спажыўцоў. За рэалізацыю пратэрмінаваных тавараў або прада-стаўленне аб іх няпоўнай ці недакладнай інфармацыі Міні-стэрства гандлю таксама спыніла работу звычайных крам у Мінску, Віцебску, Гомелі, Магі-лёве… І побач з маім домам зачынілі прадуктовы магазін, ажно на дзевяноста дзён. Канкурэнты, зразумела, радаваліся, што да іх паваліў народ. І з ахвотай распавядалі, што суседзі перад праверкай вывезлі цэлую машыну сапсаванай каўбасы і вяндліны, а ў падсобных памяшканнях было шмат пацукоў і прусакоў. Гаспадар у выніку страціў немалы пераднавагодні прыбытак.
Пасля такіх недахопаў, думала, давядзецца рабіць капітальны рамонт з дэзінфекцыяй. Але праз два тыдні крама адчыніла дзверы, і туды рынуліся пакупнікі. Значыць, змаглі ўладальнікі выправіць хібы. І, ведаеце, не толькі чысцей стала ў зале, але і персанал зрабіўся больш прыветлівым. Работнікі ўжо не адмахваюцца ад назой-лівых бабуль, якія дрэнна арыентуюцца ў цэнніках, а задавальняюць іх цікаўнасць і падводзяць да патрэбнай паліцы.
А вось у тых магазінах, якія пакуль не трапілі ў чорны спіс, часцяком сустракаеш такіх абыякавых прадстаўнікоў айчыннага гандлю, якіх высмейвалі ў савецкіх камедыях. Завітала я нядаўна ў адзін з універмагаў, каб набыць для мужа скураны рэмень. І пытанне прадаўца «Вам загарнуць?» літаральна ўвяло мяне ў ступар. Ужо кожны ведае, што ў тым выпадку, калі тавар прыйшоў без фабрычнай упакоўкі, яго абавязаны запакаваць прадавец. А адмовіцца ад такой паслугі ўжо справа пакупніка. Словам, я павінна выказаць сваё меркаванне пра ўпакоўку, а не прадавец рабіць усё, каб лішні раз не перанапружвацца.
Калі пазіраеш на вітрыны магазінаў, дык проста дыханне сцінае, такое ўсё прыгожае, зіхоткае. Аднак і рухавік гандлю не толькі рэклама, але і ветлівае абслугоўванне пакупнікоў. Я лічу, што да любой прафесіі, у тым ліку да прафесіі прадаўца, павінна ляжаць душа. Бо гэта нялёгка — стаяць усю змену за прылаўкам, паказваць тавар, адказваць на бясконцыя пытаннi. А пакупнікі бываюць розныя, і трэба ўмець знайсці падыход да кожнага. Што ўжо тут зробіш — «кліент заўсёды мае рацыю». На жаль, сёння на работу прадаўцамі бяруць практычна ўсіх, хто адгукнецца на аб’яву аб вакансіі, нават без спецыяльнай адукацыі. Вось і стаіць такое дзяўчо за прылаўкам, нават не задумваючыся, што кваліфікаваны прадавец — гэта добрая рэпутацыя крамы, якая ў сваю чаргу ўплывае і на кантынгент пакупнікоў, і на зарплату.
Так, можна знайсці мноства апраўданняў абыякавасці работнікаў гандлю: дрэнны настрой, нейкія непрыемнасці, стомленасць. Але ўсе свае праблемы трэба пакідаць дома, і ўжо тым больш не зрывацца на навакольных.
Валянціна ШТОКАЛАВА, Мінск
