Na Białorusi od 1 lipca weszła w życie Ustawa o służbie zastępczej
W świecie są znane dwa podstawowe modele służby niewojskowej. Pierwszy polega na zawarciu umowy o pracę pomiędzy osobą, przechodzącą służbę zastępczą i organizacją. Wszystkie stosunki między nimi są zbudowane na podstawie prawa pracy. Tą drogą poszły Rosja, Ukraina, Mołdawia. Na Białorusi został wybrany drugi model. Oznacza to, że młody człowiek, przechodzący służbę zastępczą, w zależności od swojego statusu prawnego maksymalnie jest zbliżony do żołnierza. Taka praktyka jest stosowana, na przykład, w Austrii. Niedawno Rada Ministrów opublikowała listę prac dla tych, którzy wybrali służbę zastępczą. Oprócz tradycyjnych rodzajów działalności, takich jak mycie podłóg w szpitalach, opieka dla ciężko chorych i niepełnosprawnych, rekruci mogą przygotowywać warzywa, jagody i grzyby, kosić trawę lub, na przykład, paść bydło. Miesięczne wynagrodzenie wyniesie 150 procent maksymalnej wartości budżetu minimum socjalnego za dwa ostatnie kwartały (dziś średnio na mieszkańca — 169,94 rubli). Za rok utrzymanie pieniężne wzrośnie o 20 procent, a za dwa lata — o 40 procent.
Nie możesz? Udowodnij to!
Teraz młodzi ludzie, którzy twierdzą, że służba wojskowa jest sprzeczna z ich przekonaniami religijnymi, mogą oddać dług ojczyźnie, służąc w cywilu. Prawo to pierwotnie było zapisane w Konstytucji białoruskiej. Ale ustawa została przyjęta dopiero niedawno.
Powstaje pytanie: czy nie otrzyma się tak, że niektórzy rekruci, aby uniknąć służby wojskowej, będą teraz w stanie “zasłonić się” motywami religijnymi?
Prawo do służby zastępczej nie jest przyznawane automatycznie. Jeśli młoda osoba jest uznana za nadającą się do służby wojskowej, ale powiedziała, że to jest sprzeczne z jej światopoglądem, swoje oświadczenie musi uzasadnić, dlaczego komisja poborowa ma prawo zaprosić na posiedzenie przedstawicieli religijnych i innych organizacji, które mogą udzielić wyjaśnień co do istoty sprawy.
Nawet jeśli komisja da pozytywną opinię, rekrut musi jeszcze raz wszystko starannie zważyć. Bo okres służby zastępczej na Białorusi trzy lata — to dwa razy dłużej niż wojskowej. Jednak dla osób z wyższym wykształceniem wynosi dwa lata.
Wykaz tych organizacji, gdzie można będzie przejść służbę zastępczą, jest ustalany przez Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej. Z reguły są to sfery, gdzie są zawsze potrzebne ręce do pracy: szpitale opieki pielęgniarskiej, hospicja, domy opieki, przedsiębiorstwa komunalne i mieszkaniowe, rolnictwa i leśnictwa. Liczyć na wysokie zarobki podczas “służby zastępczej” również nie należy.
— Mój stosunek do tego jest negatywny — wyraził swój punkt widzenia minister obrony Republiki Białoruś Andrej Rawkow. — Służba zastępcza nie jest w żaden sposób związana z Siłami Zbrojnymi. Kwestiami ubezpieczenia ludzi, którzy mają przechodzić służbę zastępczą, będzie zajmować się Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej.
Sto osób w całym kraju
Autorom opracowania ustawy skierowano wiele krytyki. Dlaczego podstawą do służby zastępczej są tylko religijne przekonania? A co, na przykład, z pacyfizmem i innymi prądami filozoficznymi?
— Konieczne jest, aby kierować się faktem, że warunki służby zastępczej nie powinny być bardziej atrakcyjne niż warunki służby wojskowej — odpowiada kierowniczka Oddziału Urzędu Prawnego Ministerstwa Pracy i Ochrony Socjalnej Olga Lichtarowicz. — W przeciwnym razie, nie są wykluczone nadużycia i duża liczba bezzasadnych wniosków obywateli, którzy będą motywowane tylko chęcią uprościć swoje życie.
Oczywiście, służba zastępcza nie jest zjawiskiem masowym. Według przewodniczącego Stałej Komisji Izby Reprezentantów Pracy i Spraw Socjalnych Władimira Wasilenki, co roku w kraju będzie powoływane nie więcej stu osób dla służby zastępczej.
Odwrotna strona
Ulgi dla wierzących
Białoruscy ustawodawcy dla tych, którzy będą przechodzić służbę zastępczą, przewidzieli niektóre ulgi i preferencje:
• obowiązkowe ubezpieczenia państwowe kosztem budżetu;
• zwolnienie z opłaty za usługi komunalne podczas służby;
• zachowanie prawa do rejestracji potrzebujących polepszenia warunków mieszkaniowych;
• zaliczanie służby zastępczej do doświadczenia zawodowego, a tym, którzy odsłużyli — gwarancja pierwszego miejsca pracy;
• prawo do powrotu po służbie do równoważnego stanowiska w organizacjach państwowych, gdzie pracował wcześniej, lub do instytucji edukacyjnej, gdzie studiował;
• na czas służby udzielane są odroczenia spłaty kredytu, w tym preferencyjnego, na budowę lub zakup mieszkania i wypłatę odsetek za korzystanie z kredytu;
• bezpłatne świadczenie leków, wydawanych na recepty lekarzy w granicach wykazu podstawowych leków.
Konkretnie
Gdzie czekają na niezwykłych rekrutów
Mohylewszczyzna wraz z innymi obwodami już złożyła do Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej swoją listę przedsiębiorstw i organizacji, w których potrzebne są ręce do pracy.
— Ta lista zawiera ponad pięćdziesiąt struktur: szpitale rejonowe, służby komunalne, gospodarstwa mleczne i towarowe, przedsiębiorstwa produkcji leśnej — wymieniła kierowniczka Urzędu Komitetu Pracy, Zatrudnienia i Opieki Społecznej Mohylewskiego Obwodowego Komitetu Wykonawczego Jelena Jakowlewa. — Chłopaki będą mogli również przynieść korzyść osobom, przejawić się w urządzeniu terenów.
Wkrótce będziemy wiedzieć dokładnie, jakie struktury będą przyjmować takich rekrutów — ich wykaz w najbliższym czasie powinien pojawić się w otwartym dostępie.
— Taka siła będzie przydatna — mówi dyrektorka bychowskiego Neuropsychiatrycznego Domu Opieki Zinaida Prokopowicz. — Chodzi o młodych silnych mężczyznach. Im pomóc chorej osobie wstać, usiąść na wózku inwalidzkim łatwiej niż kobiecie-sanitariuszce. Mamy około dwustu pacjentów z zaburzeniami funkcji motorycznych. W opiece o chorych i osób w podeszłym wieku jest też moment edukacyjny — bez duchowości tutaj nie można. Rekruci muszą rozumieć, że przeczekać się nie otrzyma. Muszą pracować z sumieniem, z pełnym oddaniem. Będziemy śledzić za tym.
