Egzamin nie dla wszystkich
Ale na początku absolwent szkoły musi wybrać uczelnię wyższą, dokąd on ma zamiar wstępić. Od tego zależy, z jakich podstawowych przedmiotów on będzie miał dwa testy. Trzeci test jest obowiązkowy — to język rosyjski lub białoruski.
Przygotowuje zadania, prowadzi testowanie i wydaje certyfikaty Republikański Instytut Kontroli Wiedzy.Wszystkie testy są tajnymi. Istnieje specjalnie utworzona Komisja Państwowa Kontroli Prób Wstępczych do uczelni wyższych i średnio-specjalnych.
TS na Białorusi jest płatne. Za testy z każdego przedmiotu trzeba zapłacić 0,1 kwoty bazowej — 2,1 rubli.
Tegoroczne testowanie scentralizowane zaczeło się za dwa dni po studniówkach i przeszło bez szczególnych ekscesów. Uczestniczyło w nim więcej niż sto tysięcy absolwentów. Wyłączono z procesu 14 osób — spróbowały skorzystać z opcji “pomoc przyjaciela” lub poprzez komórkę czy wyciągnąć ściągawkę. Powtórzyć próbę one będą mogły dopiero za rok.
Bezspornych plusów TS ma kilka. Ocena wiedzy abiturientów jest ogradzona od “faktoru ludzkiego” — członków komisji rekrutacyjnej. Kryteria selekcji studentów i uczniów są zrozumiałe i przejrzyste: suma punktów TS i świadectwa maturalnego wyjaśnia, czy można wstąpić na studia bezpłatne czy warto odrazu iść na nauczanie płatne. Praktycznie do zera jest zredukowana korupcja. W ostatnich latach nie było wypadków nadużyć podczas kampanii wstępczej.
Im większa suma, tym lepszy wydział
Procedura wstępu jest uproszczona do granicy: abiturient, mając w ręku świadectwo maturalne, trzy certyfikaty z wynikami TS i zaświadczenie lekarskie, składa wniosek do komisji rekrutacyjnej i czeka na decyzję.
Testowanie — to narzędzie, pozwalające postawić abiturientów w kolejności według stopnia wiedzy. Dla każdego przedmiotu Ministerstwo Edukacji wystawiło niższą kwotę: 10 punktów z języka rosyjskiego i białoruskiego, 15 — z matematyki, fizyki, chemii i biologii. Według pozostałych dyscyplin na wykształcenie wyższe można pretendować, mając więcej, niż 20 otrzymanych punktów z pierwszego egzaminu podstawowego. Abiturienci, którzy nie mieli szczęścia “liczbę przejsciową”, mogą wstępić do uczelni wyższej z niedoborem lub odnieść dokumenty do uczelni profesjonalno-technicznej.
Suma 360-370 gwaranuje przyjęcie do najlepszych uczelni w kraju. Najbardziej prestiżowa — to Białoruski Uniwersytet Państwowy z jego Wydziałem Prawa, gdzie na kierunek “Prawo gospodarcze” “przejściem” zostały 396 (!) punktów. Maksymalny wynik TS razem z świadectwem maturalnym — to 400 punktów. Ale je jeszcze nikt nie uzyskał, chociaż rekord jest — 399 punktów. Jednak do uczelni wyższyej można wstąpić również bez TS. Bez egzaminów przyjmowano laureatów Specjalnego Funduszu Prezydenta Republiki Białoruś wspierania utalentowanej młodziezy, zwycięzców międzynarodowych a republikańskich olimpiad z różnych przedmiotów, międzynarodowych przeglądów twórczych i zawodów sportowych.
Koszt wiedzy
Tylko trzecia część abiturientów może trafić na studia bezpłatne. Pozostali będą musieć myśleć, gdzie dostać środki, aby opłacić studia. Koszty na Białorusi są, oczywiście, skromniejsze, niż w Rosji. Rok studiów na Wydziale Prawa Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego wynosi 2616 rubli. Stypendia na studiach płatnych nie dają. We wszystkim innym studia płatne od studiów bezpłatnych się nie różnią. Do jakości kształcenia, podręczniki i nawet miejsca w akademiku — całe studenckie braterstwo ma równe prawa.
Giennadij Małachitow
