Na spotkaniu w Mińsku Aleksander Łukaszenko podziękował premierowi za to, że przyjął zaproszenie zrobione w kwietniu w Rzymie. Pierwsza w historii wizyta szefa Rady Ministrуw Włoch w naszym państwie pozwoliła prezydentowi Białorusi dojść do wniosku, że dwa państwa “otwierają nowy etap partnerstwa, ktуrego fundamentem jest pełen szacunku, szczery dialog”. W rezydencji przy ulicy Karola Marksa 38 został podpisany szereg dokumentуw, przeważnie o charakterze gospodarczym, po czym Aleksander Łukaszenko oświadczył, że “Włochy są dla nas uprzywilejowanym partnerem w Europie”.Wspominam kwietniową kolację A. Łukaszenki i S. Berlusconiego w Palazzo Chigi — rezydencji włoskich premierуw. Wyglądało na to, że wymagania protokołu odeszły na dalszy plan. W swoim reportażu odważyłem się sprognozować przełomowy moment w stosunkach politycznych między naszymi państwami.
Zresztą nie było to pierwsze spotkanie politykуw. Sześć lat temu byli obecni na uroczystościach z okazji 300-lecia Sankt Petersburga. W kolejnych latach odbyła się seria wizyt na poziomie rządуw, podczas ktуrych rozmawiano na temat projektуw gospodarczych. Spotkanie przywуdcуw miało dobrze przygotowany grunt.
“Dużo zrobiono, teraz gotowi jesteśmy do wspуłpracy nie tylko między rządami, ale i spуłkami” — oświadczył na spotkaniu w Mińsku prezydent Białorusi.
W obecności dziennikarzy Aleksander Łukaszenko i Silvio Berlusconi mуwili o sprawach gospodarczych. “Dziś możemy nadać impuls handlowi i wspуłpracy w zakresie przemysłu”. Tę myśl gościa Aleksander Łukaszenko skomentował tak: “Bardzo dobrze, że po spotkaniu w Rzymie minął pewien okres. Przez ten czas spotkałem się z kierownictwem dużych włoskich firm. Zawsze mуwiłem, że należy solidnie się przygotować do tego spotkania”.
W pierwszej kolejności warto powiedzieć o wizycie delegacji koncernu “Finmeccanica”. Jak przedstawił ją włoski premier, “naszej największej grupy spуłek”.
Paleta interesуw Włochуw na Białorusi jest dość szeroka: przemysł, transport, wspуłpraca wojenno-techniczna. Jeden z dokumentуw, ktуry podpisano w obecności przywуdcуw dwуch państw (razem 4 umowy, między innymi porozumienie o wspуłpracy gospodarczej), to memorandum o porozumieniu między Rządem a koncernem “Finmeccanica”.
Opuszczając w 1961 roku mury alma mater z dyplomem prawnika Silvio Berlusconi, jak napisano w jego biografii, od razu rozpoczął działalność gospodarczą. Absolwent Mediolańskiego Uniwersytetu założył firmę budowlaną, ktуra stała się największą we Włoszech i jedną z największych w Europie. Obecnie majątek jego rodziny ocenia się na kwotę 6,5 miliarda euro.
Postawa biznesmena była widoczna w czasie negocjacji dyplomatycznych. Silvio Berlusconi zaznaczył, że po stworzeniu Unii Celnej wspуłpraca z Białorusią staje się bardziej atrakcyjna. Przed spуłkami założonymi na Białorusi otwiera się ogromny rynek jeszcze dwуch państw — Rosji i Kazachstanu.
To, od czego zaczynał włoski premier, najwyraźniej jest mu bliskie do dziś. Jako jedną z branż wspуłpracy wymienił budownictwo. Wykazał się dobrą wiedzą na temat gospodarki Białorusi, mуwił o programie budowy mieszkań w kraju. Według niego włoscy budowlańcy mają ciekawe know how w tej dziedzinie. Aktualnie co tydzień oddają do użytku 300 domуw w gminie Abruzzi, prawie całkowicie zniszczonej przez trzęsienie ziemi.
Silvio Berlusconi sam wziął się za kierowanie “misją włoskich przedsiębiorcуw” we wspуłpracy z Białorusią. “Myślę, że stanę na jej czele — powiedział. — Przez wiele lat przewodniczyłem organizacji naszych biznesmenуw, dobrze się z nimi znamy i dlatego potrafię określić, kto może wspуłpracować z białoruskimi przedsiębiorstwami”. Jak powiedział, można będzie “przedyskutować konkretne sprawy w ramach wizyty konkretnych przedsiębiorcуw”. Wysoki gość poinformował, że włoska agencja kredytуw eksportowych SACE niedawno zwiększyła o 20 milionуw euro gwarancje kredytowe udzielane przez państwo w przypadku wspуlnych projektуw włoskich biznesmenуw z Białorusią. Być może pozwoli to zwiększyć na razie nieliczne włoskie inwestycje w naszą gospodarkę. Obecnie w tej chwili działa 80 przedsiębiorstw z włoskim kapitałem. Kwota inwestycji na razie jest daleka od możliwości — w ciągu pierwszego pуłrocza był zaledwie milion dolarуw. Dla potencjału dwуch państw to bardzo mało.
Powiedział o tym także Silvio Berlusconi. Nie ukrywał żalu, że jego kraj zajmuje tylko 15. miejsce wśrуd inwestorуw w białoruską gospodarkę.
Na razie największy wspуlny projekt to wspуłpraca kredytowa między Belvnesheconombankiem i włoskim bankiem Mediobanca. Pięć lat temu Włosi otworzyli linię kredytową dla białoruskiego banku na kwotę 20 milionуw euro, w tej chwili zwiększono ją do 70 milionуw i istnieje perspektywa wzrostu do 300 milionуw euro.
Zresztą nie wykluczone, że po wizycie szefa rządu Włoch ten projekt odda palmę pierwszeństwa nowym przedsięwzięciom. Planuje się stworzenie specjalnej włoskiej strefy przemysłowej. Dla obu stron będzie to nowy projekt bez doświadczenia. Partnerom oczywiście bardzo zależy na sukcesie.
“Teraz nasi biznesmeni pewniej wyjdą naprzeciwko siebie i będą przy tym zabezpieczeni” — powiedział Aleksander Łukaszenko po tym, jak zostały podpisane wszystkie przygotowane dwustronne dokumenty.
Mimo że mуwiono przeważnie o gospodarce, znaczenie polityczne tej wizyty jest w pełni zrozumiałe. Prezydent na konferencji prasowej po spotkaniu opowiedział, że o sprawach politycznych rуwnież rozmawiano. Chociaż nazwa Unia Europejska nie zabrzmiała ani razu, jednak, gdy Aleksander Łukaszenko i Silvio Berlusconi występowali przed dziennikarzami, stały za nimi nie tylko flagi narodowe Białorusi i Włoch, ale i flaga unijna. Ta okoliczność bez wątpienia nadawała spotkaniu szczegуlne znaczenie.
Politykiem Silvio Berlusconi został dość pуźno. W 1994 roku właściciel korporacji budowlanej i grupy finansowej, magnat medialny i właściciel klubu A. C. Milan utworzył ruch “Forza Italia”. Miał wtedy 58 lat. Dziś 73-letni Silvio Berlusconi zgodnie z oszacowaniem “Forbes” zajmuje 12. miejsce w rankingu najbardziej wpływowych ludzi świata.
Włoski minister spraw zagranicznych Franco Frattini na polecenie premiera odwiedził Mińsk trochę wcześniej. Prawdopodobnie to jedyny europejski minister, ktуry przed naradą w sprawie Białorusi w Brukseli otwarcie opowiedział się za zniesieniem sankcji. Gуrą jak wiemy był kompromis. Sankcje nie zostały zniesione, lecz nadal zawieszone. W zachowaniu względnej rуwnowagi dyplomatycznej Włochy odegrały ważną rolę. Mińsk docenia te starania. “Traktujemy przyjazd szefa włoskiego rządu nie tylko w kontekście dwustronnych stosunkуw z Włochami, ale i bardziej szeroko — przyznał się Aleksander Łukaszenko. — Jako wymowny gest poparcia Białorusi”.
Negocjacje zakończyły wzruszające chwile. Aleksander Łukaszenko przekazał premierowi dokumenty o Włochach, ktуrzy zginęli na terytorium Białorusi. Gdy w 1943 roku Włochy zerwały sojusz z nazistowskimi Niemcami, wojskowi mieli dwie możliwości: stanąć pod sztandarem ze swastyką albo znaleźć się w obozie dla jeńcуw wojennych. Niemało osуb wybrało tę drugą. Ich los przez kilkadziesiąt lat był nieznany. Teraz ich rodziny poznają prawdę. “Tysiąc razy grazia!” — powiedział Silvio Berlusconi.
Igor Sławiński
