Барані сваё
Мы даўно прызвычаіліся і, здаецца, амаль перасталі заўважаць тое, як да дзяржаўных свят на вуліцах з’яўляліся нашы сцягі. Яны развяваліся над будынкамі дзяржустаноў і магазінаў, школ і ўніверсітэтаў, над буйнымі жыллёвымі комплексамі і спартыўнымі аб’ектамі. Але пасля падзей жніўня 2020-га, санкцый, праяўлення зусім не добрасуседскіх адносін з боку пэўных краін да нас мы пачалі больш трапятліва ставіцца да нашых дзяржаўных сімвалаў. І вось ужо чырвона-зялёнага ў гарадах і вёсках стала значна больш. Цяпер я часта бачу, як дзяржаўныя сцягі з’яўляюцца, напрыклад, на тэрыторыі прыватных двароў. Людзі вывешваюць іх з балконаў сваіх кватэр.У гонар дзяржаўнай сімволікі ладзяцца адмысловыя флэшмобы ў сацыяльных сетках, з ёй адбываюцца шматлікія аўтапрабегі. Ды нават сувенірнай прадукцыі з нашымі сцягам і гербам цяпер выпускаецца і прадаецца ў дзясяткі разоў больш.
З мінулага верасня ва ўсіх установах адукацыі краіны выкананне гімна і ўзняцце (вынас) сцяга адбываюцца перад пачаткам і напрыканцы кожнай чвэрці (семестра, паўгоддзя), а таксама падчас уручэння дакументаў аб адукацыі, урачыстых мерапрыемстваў, прысвечаных Дню ведаў. Што цалкам зразумела на фоне ўзмацнення грамадзянска-патрыятычнага выхавання.
Імкненне бараніць сваё — натуральная рэакцыя ўсяго беларускага грамадства на шматлікія выклікі і пагрозы, якія стаяць сёння перад нашай краінай.
Пераемнасць пакаленняў супраць фэйкаў
Член Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па адукацыі, культуры і навуцы Сяргей Клішэвіч адзначае, што да 2020 года многія аспекты падтрымкі дзяржаўных сімвалаў заставаліся без увагі.— Гэтым і скарысталіся прыхільнікі няўдалага дзяржаўнага перавароту — падвялі частку грамадства да альтэрнатыўнай сімволікі. Успомніце, як спачатку яны выкарыстоўвалі белы колер, затым у ход пайшоў і бчб-сцяг. Многія людзі і самі незаўважылі, як узялі ў рукі тое, што было для іх чужым. Тое самае тычыцца песень, якія экстрэмісты прапаноўвалі выконваць натоўпу на вуліцах. Тэкст у іх быў на беларускай мове, але мала хто сёння ведае, што адна з іх — гэта марш 13-га паліцэйскага батальёна СД, — падкрэслівае дэпутат. — Гэта і запатрабавала ад дзяржавы пэўнай мабілізацыі ў пытаннях сімволікі. Узнікла неабходнасць паказаць гістарычную праўду ў адносінах да сцягаў і гімнаў, з якімі насамрэч беларусаў ужо не раз спрабавалі знішчыць як самастойную нацыю — і ў гады Вялікай Айчыннай вайны, і пасля распаду СССР.
Адначасова з гэтым, па словах Сяргея Клішэвіча, было вельмі важна папулярызаваць дзяржаўную сімволіку.
— Нашы сцяг, герб і гімн сімвалізуюць перамогу. У 2020-м яны атрымалі новае дыханне пасля няўдалай «каляровай рэвалюцыі». Як і ў 1995 годзе, яны сталі сімвалам перамогі над нацыяналізмам, сімвалам большай часткі нашага грамадства, сімвалам стабільнасці і гістарычнай пераемнасці, — упэўнены парламентарый. — На гэтай хвалі наша дзяржава пачала праводзіць шэраг праграмных мерапрыемстваў — спачатку ў рамках Года народнага адзінства, звязанага з тэмай вызвалення Заходняй Беларусі ад палякаў, затым Года гістарычнай памяці, а сёння — Года міру і стварэння. Гэтыя ж ідэалагічныя пытанні пераплецены з тэмай генацыду беларускага народа, Хатыні і ў цэлым з ваенна-патрыятычным выхаваннем, якое цяпер разгорнута ў школах і ваенна-патрыятычных клубах краіны.
Трыадзінства культурнай спадчыны
У красавіку гэтага года Прэзідэнт падпісаў Указ № 105, згодна з якім у другую нядзелю мая мы цяпер будзем адзначаць свята ўсіх трох дзяржаўных сімвалаў — герба, сцяга і гімна. Дагэтуль урачыстасць была прысвечана толькі першым двум. Чаму так?На рэферэндум 1995 года, калі былі зацверджаны сучасныя варыянты герба і сцяга, пытанне аб Дзяржаўным гімне не выносілася. Да 2002 года мы працягвалі выконваць музыку Нестара Сакалоўскага, але без слоў.
— Таму на момант узнікнення Дня Дзяржаўнага сцяга і Дзяржаўнага герба ў 1998 годзе гімн не патрапіў у тэкст прэзідэнцкага ўказа, — тлумачыць Сяргей Клішэвіч. — Але цяпер несправядлівасць выпраўлена. Пры гэтым традыцыя выканання нашага гімна не спынялася многія гады. Гэта не нейкі навадзел, а рэальная частка нашай гісторыі, такая ж, як герб і сцяг. Так, іх аснова была створана ў савецкі перыяд. Аднак сённяшнія варыянты дзяржаўнай сімволікі поўнасцю адпавядаюць духу нашага грамадства.
Нездарма падчас свайго Паслання беларускаму народу і Нацыянальнаму сходу Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што дзяржаўная сімволіка — гэта ўмова захавання гістарычнай памяці. Пытанні абароны нацыянальнай спадчыны — задача, на рашэнне якой павінна быць нацэлена ўсё наша грамадства.
У ТЭМУ
Сучасны міжнародны спорт пад націскам палітычных эліт пэўных краін не першы год спрабуе зрабіць з дзяржаўнай сімволікі інструмент шантажу. Беларускіх і расійскіх спартсменаў спачатку проста не дапускалі да ўзелу ў спаборніцтвах, а цяпер прапаноўваюць ім выступіць на стартах з пэўнай умовай — адмовіўшыся ад сваіх сцягаў, гербаў і гімнаў. Замест гэтага дадуць белую «анучку». Самі міжнародныя асацыяцыі і камітэты называюць яе нейтральным сцягам. Але гэта, зразумела, далёка не так.
Спартсменам прапаноўваюць стаць першымі, хто пераступіць праз суверэнітэт сваёй краіны.
Бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў у Токіа Максім Недасекаў выказаўся на гэтую тэму:
— Я не магу падвесці сваіх балельшчыкаў, сваю родную Беларусь. Як я ўжо казаў раней, буду выступаць са сцягам і гімнам нашай краіны. Для мяне гэта не пусты гук.
ТРЭБА ВЕДАЦЬ
Дзяржаўны сцяг Беларусі ўяўляе сабой прамавугольнае палатно. Чырвоны колер сімвалізуе подзвіг беларускага народа, сілу, мужнасць. Зялёны — гэта надзея на адраджэнне, маладосць, прыродная гармонія і працаздольнасць. Белы — чысціня, мудрасць, мір.
Беларусь была першай краінай свету, якая выкарыстала нацыянальны арнамент у якасці элемента Дзяржаўнага сцяга. Дарэчы, арнамент «Узыходзячае сонца» быў узяты з рэальнага ручніка. Яго на пачатку ХХ стагоддзя вышыла звычайная сялянка з-пад Сянна Матрона Маркевіч.
kurak@sb.by
