Небеса обетованные

Когда я впервые услышал "Новае Неба" и голос Каси Камоцкой, то не сразу воспринял эту музыку. Вид у меня был недоумевающий: что за странные звуки? И это - музыка? Но, заставив себя по второму кругу запустить кассету (это был альбом "Сон у трамваi"), я с тех пор стал преданнейшим слушателем Каси и даже, не побоюсь этого слова, ее фаном.Самое замечательное в творчестве Камоцкой - это ее неповторимый стиль, создаваемый не только музыкой, но и второй составляющей ее шарма - словами песен. Во многом благодаря Касе стали известными и популярными такие поэты, как Адам Глобус, Татьяна Сапач и, конечно же, Михал Анемпадистов. Впрочем, я всегда воспринимал песни Камоцкой как ее собственные и уже через призму ее творчества принимал или не принимал тех, кто "поставлял" ей тексты.Но вот уже несколько лет Кася и ее группа "Новае Неба" молчат. Камоцкая как-то неприметно, враз, без предупреждения исчезла из эфира, перестала давать интервью в газетах. Что же случилось? - решился я поинтересоваться у Каси и набрал ее номер...Встречу рок-королева назначила в центре Минска, у памятника Калинину: не на "трубе" и не на "паниковке" (имеются в виду подземный переход возле ГУМа и сквер у Театра Янки Купалы) - уже в этом было что-то интригующее. А поводом для беседы стала не только затянувшаяся "ночь" в "Новым Небе", но и выход этим летом диска с избранными песнями группы. Значит, есть надежда,что вскоре появится нечто новое? - Кася, у чым жа прычыны дасюлешнега доугага маучання? - Не проста так адразу даць адказ на гэтае пытанне. Рок-музыка у нашай краiне перайшла у сферу бiзнесу i страцiла такiм чынам для мяне цiкавасць. Пакуль музыка была жыцц„вай i сацыяльнай з`явай - было цiкава... Я не асуджаю таго, што рок-н-рол прадаецца, але што да мяне, дык я не папсовая выканауца. Мне нiколi не рупiла трымаць пэуны iмiдж, фарбаваць валасы, даглядацца, каб пра мяне пiсалi, успамiналi. А прыйшоу час, калi без гэтага стала нiбы i немагчыма... Калi чалавек пiша "аблегчаныя" альбомы, разлiчваючы на папулярнасць, мауляу, зараз я зраблю класную папсу i зараблю многа грошай, - дык гэта ягонае права. Але хто слухае такую музыку? Ну падлеткi векам ад 14 - 15 год. Мне ж патрэбен адмысловы слухач, якi успрыймау бы маю творчасць, прапускау яе праз сябе, не разглядаючы яе толькi як фон. Але мы не маем сва„й клубнай культуры: няма такога месца, куды мог бы прыйсцi такi чалавек, пасядзець i паслухаць, не турбуючыся, што яго затаукуць аматары дзiкiх скокау. Няма культуры канцэртау... - Але ж раней адбывалiся нейкiя бардаускiя iмпрэзы... - Бард - вельмi вузкая з`ява у беларускай культуры. Гэта КСП - клуб самадзейнай песнi. Дый iм няма дзе выступаць. - I перад кiм, мабыць? - Ведама, без "раскручвання" не абысцiся, гэтым мелiся б займацца прадусары. А я пэуная: тыя, каму патрэбна такая музыка, - есць. Гэта досыць маладыя людзi, векам 30 - 40 год... - Iнтэлектуальная публiка?.. - Нешта гэткага кшталту. Не мне ацэньваць сваю аудыторыю. - Беларуская музыка, з вашых слоу, "папсее". Гэта дрэнна? - Гэта не дрэнна, але для мяне нецiкава. - Вы маучыце, не спяваеце... Час змянiуся цi няма жадання лезцi у валтузню дзеля грошай i натоупау фанатау? - На пачатку "Новага Неба", у першай палове 90-х, рок быу той сiлай, што давала магчымасць спрычынiцца плойме людзей да беларускай нацыi, анiводная iншая сфера не давала такога плену - гэта як у 60-я, у пару "стадыенскiх" паэтау. I не важна, што тады спявалi пра любо›, або яшчэ пра якiя звычайныя рэчы. На ГЭТА хадзiлi. Цяпер колiшнiя нашыя рокеры пераступаюць праз сябе, разважаючы: я, натуральна, разумны, але буду спяваць, як хочацца народу. Стауленне да музыкi як да сродку асветы - гэта выдатна, але музыка - гэта перш за усе мастацтва. I думаючы "пра народ", не зашкодзiць разважыць, а цi трэба яму твае перад iм выпiнанне. Часам здаецца, яму усе абыякава. Гэта мне нагадвае ранняе беларускае адраджэнне, калi выхаваныя на французскiх раманах арыстакраты хадзiлi у народ i, як Францiшак Багушэвiч, што падпiсвауся Мацеем Бурачком, пiсалi для простага люду. Але Бурачкова творчасць - гэта не паэзiя, назваць яго паэтам я не наважуся. I не магу глядзець, як некаторыя мае сучаснiкi хочуць быць мацеямi бурачкамi. Калi ласка, хай, але чытаць i слухаць мне iх не хочацца. Я ужо прайшла гэты "ликбез": мауляу, "галоунае, каб па-беларуску", а як - не важна. - А можа, мы яшчэ не дараслi да высокiх матэрыя›? - Ну што вы, адзiн Разанау чаго варты - „н не з тых, каму "абы па-беларуску". I Разанау тут процiлегласць, скажам, Глобусу, якi кiдаецца на усе новенькае: японскае хоку - будзе i па-беларуску, эратычныя аповесцi - i гэта зробiм! Можа, досыць паутараць, толькi па-беларуску, тое, што недзе дауно створана, запауняць нiшы?.. - Беларусi i яе навачаснай культуры як такой усяго сто год, мабыць, трэба усяго пакаштаваць... - Мабыць, вы маеце рацыю. Перыяд назапашвання матэрыялу, вiдаць, яшчэ не скончыуся. Але калi я чытаю Камю, а мне падсоуваюць дэтэктывы лiтаратара Ч., узведзенага у ранг класiка, дык, прабачце, я адмоулюся каштаваць такi плод. - Як нам падняць планку для самiх сябе: у творчасцi, у ва усiм? Вось што вы для гэтага асабiста зрабiлi? - Я пераслухоуваю некаторыя свае старыя песнi i лаулю сябе на думцы, што шмат якiя з iх гучаць па-сучаснаму, яны захавалi актуальнасць. I гэта - не нешта скапiраванае з расiйскiх узорау, як у нас пераважна адбываецца: да нас усе прыходзiць праз маскоускую мясарубку, у "замечательной переработке". "Новае Неба" было цалкам незалежным праектам, без азiранняу па баках - на Расiю, або Iрландыю. - А Iрландыя да чаго тут? - Бо кожны iрландзец ад народзiнау умее граць на гiтары, як кожны негр умее танчыць - есць такое назiранне. Мо, я i памыляюся, але, здаецца, баладны рок выйшау акурат з кельцкiх народных спевау. - Цiкава... Аднак вернемся да вашага гурта. "Новае Неба" было i застанецца непауторнаю з`яваю. Мае знаемыя дагэтуль ашчадна захоуваюць касеты з вашымi запiсамi, бо адчуваюць у гэтым нешта адмысловае, чаго нiдзе няма, не было i... не будзе? - За час iснавання "Новага Неба" мы прайшлi шлях ад лiрычнай барда›скай песнi да вельмi цяжкога гучання, што выявiлася у апошнiм альбоме "Цэпелiны". Далей рухацца было немагчыма, бо наперадзе быу суцэльны метал. - Таму i маучыце?.. - Я не маю унутранай патрэбы камусь навязвацца. Прыйду i скажу: "Я буду спяваць! Не, ну вы паслухайце!" - ды гэтак далей? Такога не магу сабе нават уявiць. З другога боку, i звонку нiякiх захадау не прыкмячаецца: усе нашыя прадусары разлiчваюць на спрытнае адбiванне "бабак". Забываюцца на тое, што беларускi рок - з`ява унiкальная, бо гэта тая лакуна, у якой дарэшты спра›дзiлася нацыянальнае. Беларускамоуныя гурты усе ведаюць, а расiйскамоуныя, хiба апрача "Ляписов" ды "Леприконсов"? У лiтаратуры беларускай пуставата - яна звернутая да самой сябе, не выходзiць на грамадства, iснуюць суполкi, сайты › Iнтэрнэце - усе дзеля самiх сябе. I мастацтва усе больш кiруецца на экспарт. Музыка ж у нас свая - кепская або добрая - есць i развiваецца. - Цiкауна тады, як вы ставiцеся да нядауна уведзенай абавязковай "нормы" беларускай музыкi у радыйным эфiры? - Толькi станоуча! У цяперашнi пераходны перыяд дзяржауны пратэкцыянiзм у гэтай сферы абавязкова патрэбны. Тут я займаю радыкальную пазiцыю. Трэба дапамагчы нашым музыкам: паугода можна патрываць i "няякасную" музыку, як некаторыя жаляцца, - але ж далей пойдзе як на алеi. У нас павiнна быць нацыянальная палiтыка (не нацыяналiстычная, я маю на увазе). I хай кажуць, што мiнуу час нацыянальных дзяржавау i яны быццам саступаюць месца сацыяльным гаспадарствам, - нас гэта мала тычыцца...