Жывыя цацкi
Усё больш аднатыпным робiцца гарадскi i вясковы лад жыцця. Па вопратцы, мове, iнтэр’еры. Радавацца гэтаму цi засмучацца?
Яшчэ зусiм нядаўна вясковыя дзецi арганiчна зрасталiся з жывой прыродай. А сёння яны, як кажуць, па самыя вушы ўлезлi ў камп’ютэры з iх вiртуальнымi джунглямi. З непрадказальнымi ўздзеяннямi на псiхiку многiх жорсткiх гульняў i праграм. Цi не губляецца тут нешта, так бы мовячы, адвечнае i чалавечнае?
Для параўнання хочацца з нядаўняй мiнуўшчыны вывесцi зусiм iншую, духоўна чыстую i здаровую праграму. Пачнём, як у добрай казцы.
Жылi-былi ў адной вёсцы брат з малодшай сястрычкай. Беднавата жылi, дапамагалi аўдавелай мацi па гаспадарцы. Работу дзялiлi мiж сабой па сiлах i ўзросце. Каму свiнню пакармiць, каму цялушку з поля сустрэць, каму ў гародзе парадак навесцi, а каму ў хаце…
Цацак амаль што нiякiх у дзетак не было. Таму самай лепшай была ў iх забава з кураняткамi. Брацiк мецiў «сваiх» чарнiламi i гучна клiкаў:
— Куцю-куцю-куцю…
На магiчны клiч кумельгам з усiх канцоў двара неслiся пярэстыя кураняткi. У прадчуваннi жаданага пачастунку, бо хлопчык з рукi кармiў немаўлятак хлебнымi крошкамi цi зярняткамi.
Але якi гэта быў бясплатны спектакль! Атрымаць свой пачастунак кожная курачка цi пеўнiк маглi толькi па строгай чарзе. Хлопчык так выдрэсiраваў сваiх «артыстаў», што яны станавiлiся адзiн за адным — усё роўна, як людзi за пакупкамi ў магазiне. Праўда, больш нахабныя маладыя пеўнiкi часам старалiся ўсiх абхiтрыць. Яны працiскалiся да «кармiцеля» без чаргi. Але той браў «хулiгана» за шкiрку i ў якасцi пакарання ставiў у самы канец жывой чаргi. Пасля некалькiх сеансаў такога перавыхавання нават самыя непакорлiвыя пеўнiкi рабiлiся як шаўковыя.
Немагчыма зразумець, якiм чынам дзесяткi знешне падобных куранятак ведалi i сваё месца, i свой парадак атрымання пачастунку. Не менш дзiўна, як iх юны гаспадар вызначаў у гэтай чарадзе «сацыяльную справядлiвасць». Хаця ўсе кураняткi i былi мечаныя чарнiламi, аднак…
Узгадалася тая бывалiца зусiм невыпадкова. Цяпер процьма цацак ва ўсiх дзетак. Як у гарадскiх, так i ў вясковых. Жыццё таксама ва ўсiх цёплае i сытае. А можа, у нечым i абдзеленае? Нават самы шчодры цацачны цi камп’ютэрны свет не заменiць таго жывога «спектакля»: «Куцю-куцю-куцю…»
------------------------
Спагадлiвы «кум»
Стаiць у старым вясковым садзе крывая дуплiстая яблыня. Для сямейства сiнiчак глыбокае дупло ў ствале ператварылася ў своеасаблiвую птушыную кватэру. Нават у персанальны асабняк, калi хочаце. Жвавыя сiнiчкi звiлi там гняздо i вывелi птушанятак. I толькi паспявалi кармiць свой вывадак. А можа, i не паспявалi?
Ва ўсялякiм выпадку, чатырохгадовая дзяўчынка, якая жыла ўлетку ў бабулi, назiраючы за птушыным жыццём, заўважыла, што часта да дупла ў дрэве стаў падлятаць з кормам у дзюбе спрытны верабей. То чарвяка, то гусенiцу, то нейкага мятлiка пачаргова падносiць i скiдвае ў гняздо сiнiцы.
Дзiва дый годзе! З чаго б гэта вераб’ю яшчэ сiнiцын вывадак падкормлiваць? Нават дарослыя не змаглi разгадаць такi рэбус. Затое разумная чатырохгадовая дзяўчынка аказалася больш здагадлiвай, чым дарослыя.
— Дык гэта ж кум сiнiцыным дзеткам дапамагае! — рашуча абвясцiла дзiцятка.
Такi рашучы вывад малая зрабiла з уласнага вопыту. Яе хросны бацька часцяком нешта ёй дорыць: то цацкi, то ласункi, то дзiцячы мабiльны тэлефон… А да дня нараджэння дык увогуле прыносiць нешта асаблiва памятнае. Вось i вырашыла дзяўчынка, што верабей з’яўляецца кумам у сiнiчак, i таму з ахвотай дапамагае хутчэй вырасцiць сваiх «хрэснiкаў».
Якi рогат стаяў сярод дарослых пасля такога дыягназу малой — цяжка перадаць словамi. А што? Нездарма кажуць, што вуснамi немаўляцi «глаголет» сама iсцiна! I няхай бы такiя адкрыццi рабiлi наша жыццё больш светлым, багатым на глыбокiя пачуццi i добрыя ўчынкi!
