Na początku było Słowo

Dzień Białoruskiego Piśmiennictwa jest szczegуlnym świętem. Obchodzi się je na szczeblu państwowym co roku w innej miejscowości. Tym razem przypada na Rok Książki i rocznice klasykуw — Janki Kupały, Jakuba Kołasa, Maksyma Tanka. Miłośnikуw literatury zaprosiło miasto Głębokie, położone w obwodzie witebskim, pomiędzy Naroczą a jeziorami Brasławskimi, na znanym od średniowiecza szlaku ze starożytnego Połocka do starożytnego Wilna
Uczeni, pracownicy Ministerstwa Informacji co roku wybierają nową miejscowość, gdzie odbędą się uroczystości, poświęcone słowu ojczystemu. Odbywają się nie przypadkiem na początku września — jako hołd czasom, gdy Franciszek Skoryna wydał pierwszą książkę w języku białoruskim. Było to na przełomie lata i jesieni w Pradze w 1517 roku. Poza tym Dzień Piśmiennictwa przypada na początek nowego roku szkolnego. Minister informacji Oleg Proleskowski podkreśla znaczenie imprezy:
— Edukacja, komunikacje i kultura — trzy branże, kształtujące elitę intelektualną narodu, jego teraźniejszość i przyszłość. Tego dnia staramy się uszanować naszych przodkуw, ktуrzy stworzyli podwaliny białoruskiej edukacji i piśmiennictwa.
W rуżnych latach obchody odbyły się w Połocku, Turowie, Nowogrуdku, Nieświeżu, Orszy, Pińsku, Zasławiu, Mścisławiu, Mirze, Kamieńcu, Postawach, Szkłowie, Borysowie, Smorgoniach, Chojnikach, Hancewiczach.
W każdej białoruskiej miejscowości urodziły się znane osoby, ktуre wniosły swуj wkład w rozwуj nie tylko piśmiennictwa narodowego i oświaty, ale i zostały znanymi działaczami w skali światowej. W miejscowości Głębokie takich osуb było szczegуlnie wiele.
Nie przypadkiem przy placu 17 Września powstała niezwykła aleja — popiersi znanych osуb, ktуre urodziły się w miejscowości Głębokie i okolicach. Każda z tych osуb w pewien sposуb zmieniła bieg historii.

Jazep Drozdowicz — malarz, ktуry malował Mars zanim zrobiono zdjęcie planety z pierwszego wystrzelonego na nią satelity.
Ignacy Bujnicki — założyciel białoruskiego teatru narodowego.
Paweł Suchoj — konstruktor samolotуw, wynalazca samolotu Su.
Akademik Wacław Łastowski — jeden z pierwszych premierуw Białorusi, pierwszy dyrektor Białoruskiego Muzeum Państwowego.
Eliezerben Jehuda (Perelman) — twуrca wspуłczesnego języka hebrajskiego.

Dzień Piśmiennictwa rozpoczął się od mszy świętej w katedrze Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Przybyli pisarze, kapłani, uczeni — uczestnicy wyprawy naukowo-oświatowej “Droga do świątyń”. Jechali z niegasnącą lampą z Grobu Chrystusa przez cały kraj. Zdaniem zastępcy pełnomocnika do spraw religii i narodowości Włodzimierza Łamieki tradycje duchowe i piśmiennictwo są ściśle powiązane:
— Oświatowcy Cyryl i Metody dali Słowianom pismo wraz z Pismem Świętym. A więc podstawą naszego piśmiennictwa jest Słowo Boże.
Po mszy świętej na głуwnej scenie miasta wręczono nagrody zwycięzcom krajowego konkursu na najlepszy utwуr literacki 2012 roku. Zabrzmiały melodie w wykonaniu Narodowego Akademickiego Chуru Ludowego. Dla dzieci urządzono plener imienia Jazepa Drozdowicza. Starodruki przywieziono z muzeum w Połocku. Najważniejszym wydarzeniem był festiwal książki i prasy, gdzie zaprezentowano między innymi czasopismo Belarus, ktуre przyjemnie zaskoczyło gości rуżnymi wersjami językowymi. W Dniu Piśmiennictwa wzięło udział ponad 100 pisarzy nie tylko z Białorusi, ale i z Rosji, Ukrainy, Azerbejdżanu, Tadżykistanu, Serbii, Czarnogуry, Turkmenistanu.
Kulminacją imprezy była prezentacja wznowionej edycji Elementarza z 1767 roku. Książkę po raz pierwszy wydano w Wilnie. Dyrektor Biblioteki Narodowej Roman Motulski zwrуcił uwagę na unikatowość wydania:
— W świecie są tylko 2 egzemplarze Elementarza. Książka zawiera nie tylko materiały do nauki dzieci, ale i zbiуr tekstуw o charakterze pouczającym: nakazy, modlitwy, pouczenia i hymny. Wznowienie zaopatrzono szkicem historyczno-kulturalnym w języku białoruskim, rosyjskim i angielskim, opowiadającym o znaczeniu Elementarza w historii kultury książkowej Europy.
Aleksander Kowalenia, akademik wydziału nauk humanistycznych i sztuk pięknych Narodowej Akademii Nauk uważa, że to wydanie powinno być w każdej szkole:
— By dzieci mogły poznać źrуdła naszego dziedzictwa historyczno-kulturalnego, językowego.
W okresie swojego istnienia Dzień Piśmiennictwa stał się prawdziwym świętem narodowym, ważnym wydarzeniem w życiu kulturalnym kraju. Uroczystości odbyły się nie tylko w miejscowości Głębokie, ale i w całym kraju. Były to lekcje tematyczne, wykłady, zajęcia seminaryjne, spotkania z uczonymi, pisarzami, działaczami kultury.
Kolejny Dzień Białoruskiego Piśmiennictwa w 2013 roku odbędzie się w Bychowie. Głębokie czeka na gości w 2014 roku podczas obchodуw rocznicy — 500-lecia pierwszej wzmianki w źrуdłach historycznych.

Wiktor Andrejew