W tym roku Organizacja Narodów Zjednoczonych obchodzi 70-lecie istnienia

W tym roku Organizacja Narodów Zjednoczonych obchodzi 70-lecie istnienia. Białoruś jest ściśle związana z działalnością organizacji. Spróbujemy o tym opowiedzieć w serii publikacji w następnych numerach czasopisma. W tym numerze zamieściliśmy naszą pierwszą publikację.

ОNZ zrzesza 193 kraje i ponad trzydzieści wchodzi do jej organizacji. Cele Organizacji Narodów Zjednoczonych ujęte zostały w Statucie po II wojnie światowej. Do dziś są niezmienne: pokój na świecie, rozwój przyjaznych stosunków między narodami, współpraca międzynarodowa na rzecz polepszenia warunków ubogich, walki z głodem, chorobami i analfabetyzmem, poszanowanie praw i swobód człowieka. ONZ prowadzi działalność w pięciu podstawowych dziedzinach: pokój i bezpieczeństwo, rozwój, prawa człowieka, prawo międzynarodowe i pomoc humanitarna. Tak się składa, że misja organizacji często odbierana jest jako zmierzająca do zapewnienia bezpieczeństwa na świecie. Działalność w zakresie rozwoju jednak jest nie mniej ważna. Nie przypadkiem ma dziś globalny charakter. Liczne organizacje w ponad 170 krajach świata w naszych dniach prowadzą działalność w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju i polepszenia jakości życia ludzi.


Białoruś aktywnie uczestniczyła w działalności Organizacji Narodów Zjednoczonych od momentu jej założenia, będąc wśród 50 państw, które podpisały Statut ONZ w San Francisco w 1945 roku. Kraj był pierwszą republiką byłego Związku Radzieckiego, w którym otwarto przedstawicielstwo Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1992 roku. W chwili obecnej do struktury ONZ na Białorusi należy 13 podmiotów — Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP), Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF), Fundusz Ludnościowy Narodów Zjednoczonych (UNFPA), Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), Wspólny Program Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS (UNAIDS), Departament Informacji Publicznej (DPI), Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP), Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), Bank Światowy, Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC), Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) i współpracująca z ONZ Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM). Te agencje połączone są w ramach systemu Stałego Koordynatora ONZ w celu osiągnięcia najlepszych wyników.

Współpraca między ONZ i Białorusią bez wątpienia jest obopólnie korzystna. Wtenczas gdy Organizacja Narodów Zjednoczonych udziela państwu pomocy finansowej, humanitarnej, pomocy ekspertów, Białoruś stara się pokazać światu swoje osiągnięcia i dążenia.

Współpraca między ONZ i Białorusią bez wątpienia jest obopólnie korzystna. Wtenczas gdy Organizacja Narodów Zjednoczonych udziela państwu pomocy finansowej, humanitarnej, pomocy ekspertów, Białoruś stara się pokazać światu swoje osiągnięcia i dążenia

W ciągu ponad dwudziestu lat Organizacja Narodów Zjednoczonych prowadziła działalność w białoruskim społeczeństwie. Ważny jest ten fakt, iż działalność oparta jest na partnerstwie, tworzonym przez długi okres. Minsk jest przekonany, że podstawą partnerstwa jest obiektywność, wzajemne zaufanie, przejrzystość, efektywność i sprawozdawczość. Współpracując z partnerami krajowymi — rządem, społeczeństwem obywatelskim i wspólnotą naukową, sektorem prywatnym i Kościołem oraz z partnerami międzynarodowymi, organizacja zbliża je w celu zmiany życia na lepsze.

Szeroki zakres współpracy ONZ i Białorusi obejmuje między innymi rozstrzygnięcie kwestii w takich dziedzinach jak energetyka, ochrona środowiska, migracja, opieka zdrowotna, zrównoważony rozwój gospodarczy, sektor prywatny i partnerstwo państwowo-prywatne, zarządzanie, rozwój lokalny i regionalny, rozwój turystyki, równość kobiet i mężczyzn, ochrona dzieci, pomoc osobom niepełnosprawnym, skutki awarii w elektrowni jądrowej w Czarnobylu i wiele innych.


Na Białorusi mieszka ponad pół miliona osób niepełnosprawnych. Organizacja Narodów Zjednoczonych pomaga w sprawie dołączenia do Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, którą ratyfikowały 152 państwa.

W listopadzie ubiegłego roku na Białorusi zorganizowano i przeprowadzono konferencję międzynarodową dotyczącą usprawnienia mechanizmów narodowych w zakresie ochrony dzieci przed przemocą i eksploatacją, brakiem należytej opieki. Szczególnie poważny w kraju jest problem urazów, odnoszonych przez dzieci, ONZ ściśle współpracuje z rządem i społeczeństwem obywatelskim na poziomie podjęcia decyzji na rzecz realizacji środków w tym zakresie.

Zgodnie ze statystyką Białoruś pomyślnie osiągnęła prawie wszystkie Milenijne Cele Rozwoju. Piętnaście lat temu liczba ubogich była poważna, w chwili obecnej stanowi zaledwie 4 procent. Ponad 90 procent ludności obejmuje system szkolnictwa. W ciągu trzech lat Białoruś awansowała o 15 pozycji i znalazła się w 2014 roku na 53. pozycji w rankingu rozwoju społecznego

2015 rok ogłoszono na Białorusi Rokiem Młodzieży. ONZ również zgłasza szereg przedsięwzięć dotyczących młodzieży, w tym młodych ludzi z zagrożonych grup. Przedstawicielstwo ONZ pracuje między innymi nad formowaniem krajowej Młodzieżowej Rady Konsultacyjnej, w której skład wejdą przedstawiciele młodzieży z różnych grup społecznych. Młodzi Białorusini opowiedzą o problemach młodzieży w ramach działalności ONZ i jednocześnie mogą mieć nadzieję, że interesy i potrzeby młodzieży uwzględnione zostaną nie tylko na poziomie programowym organizacji, ale i na poziomie polityki narodowej.

Warto dodać, że w ciągu wielu lat agencje ONZ współpracowały z Białorusią w walce z handlem ludźmi. Kraj jest zwolennikiem rozstrzygania tej kwestii na skalę międzynarodową. W ubiegłym roku z inicjatywy Białorusi Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło Światowy Dzień Walki z Handlem Ludźmi. Agencje ONZ aktywnie pomagają ofiarom handlu ludźmi oraz wzmacniają potencjał miejscowych specjalistów organów ścigania i innych instytucji w takiej działalności. Historycznie wśród uchodźców, którzy ubiegają się o oficjalny status na Białorusi, są ludzie z Syrii, Afganistanu i państw Afryki, jednak w świetle ostatnich wydarzeń ponad 30 tysięcy osób przekroczyło granicę Ukrainy i przybyło na Białoruś w ciągu ostatniego roku. Ci ludzie również potrzebują pomocy. Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców jest czołową agencją, zajmującą się problemami uchodźców.


Ważne są takie dziedziny jak ochrona środowiska i rozwój gospodarczy. Agencje ONZ, między innymi UNDP, od wielu lat realizują projekty zmierzające na polepszenie sytuacji w tych dziedzinach. Republika Białorusi jest znana jako “płuca Europy”. Około połowy terytorium zajmują lasy. Również z tego powodu kraj poważnie traktuje sprawy dotyczące ochrony środowiska. Przedstawicielstwo ONZ udziela pomocy i współpracuje z różnymi resortami, w tym z Ministerstwem Przyrody i Ochrony Środowiska, Ministerstwem Rolnictwa i Wyżywienia, Departamentem ds. Efektywności Energetycznej, ekologicznymi organizacjami pozarządowymi w takich sprawach jak zmiana klimatu, zachowanie różnorodności biologicznej i zarządzanie odpadami, kształcenie ekologiczne i ochrona zasobów wodnych, polityka ekologiczna i sprawnie funkcjonujące miasta na zasadach zielonej gospodarki.

W zakresie rozwoju gospodarczego ONZ dokłada wszelkich starań, by stworzyć większe możliwości do działalności sektora prywatnego na Białorusi. W chwili obecnej państwo nadal reguluje działalność ponad 60 procent branż gospodarki. Rząd przyznaje ten fakt, że sektor prywatny powinien mieć większą strefę działalności. Przy pomocy ONZ udziela się wsparcia ekspertów, by wzmocnić potencjał narodowy i stworzyć na Białorusi sprawnie funkcjonujący mechanizm partnerstwa państwowo-prywatnego.

Poruszając temat ochrony środowiska i rozwoju gospodarczego, nie możemy zapominać o problemach, związanych ze skutkami awarii w elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Białoruś jest krajem, który najbardziej ucierpiał wskutek tej katastrofy. Do awarii doszło bardzo blisko granicy, dziś ponad 400 kilometrów kwadratowych znajduje się w strefie wykluczenia. Negatywne oddziaływanie przejawia się nie tylko w tej strefie, ale i w pobliskich powiatach. Po upływie 29 lat nadal istnieje potrzeba prowadzenia działalności zapewniającej bezpieczeństwo ludności. Zadania związane z likwidacją skutków awarii w Czarnobylu ujęto między innymi w programie ramowym Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczącym udzielenia pomocy w celu rozwoju.


Opieka zdrowotna bez wątpienia jest wśród priorytetowych dziedzin w Republice Białorusi. Agencje ONZ prowadzą działalność w zakresie zwalczania chorób zakaźnych, między innymi gruźlicy i HIV/AIDS oraz chorób niezakaźnych. Kilkaset osób odbywa kurs terapii antywirusowej, co pozwala zapobiec nowym przypadkom zakażenia HIV. Gruźlica jest zagrożeniem, z którym wspólnota międzynarodowa walczy od dłuższego czasu. Dzięki wspólnym staraniom na Białorusi w ciągu ostatnich pięciu lat liczba chorych spadła o tysiąc, dwukrotnie mniej osób umiera na gruźlicę. Mimo wszystko nadal aktualny jest problem leczenia lekoopornych form gruźlicy, na co wskazuje statystyka. Istnieje również problem rozpowszechnienia chorób układu krążenia i raka. Problemy wynikające z nadużywania alkoholu i palenia oraz z niewystarczającej popularyzacji zdrowego trybu życia wywołują coraz większe zaniepokojenie w kraju.

Zgodnie ze statystyką Białoruś pomyślnie osiągnęła prawie wszystkie Milenijne Cele Rozwoju. Piętnaście lat temu liczba ubogich była poważna, w chwili obecnej stanowi zaledwie 4 procent. Ponad 90 procent ludności obejmuje system szkolnictwa. W ciągu trzech lat Białoruś awansowała o 15 pozycji i znalazła się w 2014 roku na 53. pozycji w rankingu rozwoju społecznego. Mimo że dzięki pomyślnej współpracy między Białorusią i ONZ wiele celów osiągnięto, na razie, jak w wielu krajach o średnim poziomie dochodów, pozostaje sporo problemów, które należy rozstrzygnąć.

Analizując osiągnięte wyniki i dalsze plany, możemy być pewni, że Organizacja Narodów Zjednoczonych nadal będzie pomagać Białorusi w działalności zmierzającej do zrównoważonego rozwoju kraju. Pomoc międzynarodowa organizacji nadal jest ważnym narzędziem w realizacji reform społeczno-gospodarczych w celu sprzyjania zrównoważonemu rozwojowi kraju o gospodarce przejściowej. Ważna jest nie tylko pomoc finansowa, ale i pomoc techniczna. Przekazanie wiedzy i wymiana doświadczenia mają szczególne znaczenie, zwłaszcza dla takich krajów jak Białoruś. W kontekście regionalnym i globalnym partnerstwo jest ważnym narzędziem do pomyślnej realizacji programów i zapewnienia wyników. W chwili obecnej rząd Białorusi kończy opracowanie strategii narodowej zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego w okresie do 2030 roku, w której określone zostaną priorytety narodowe kraju w ciągu kolejnych piętnastu lat.

W swoim czasie rząd zwrócił się do Organizacji Narodów Zjednoczonych o pomoc w opracowaniu strategii. Drugi program ramowy Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. udzielenia pomocy Białorusi w celach rozwoju w latach 2016-2020, który w chwili obecnej jest w stadium końcowym, orientuje się na priorytety narodowe, wyznaczone przez kraj. Wspomniany program jest ściśle związany z porządkiem dziennym ONZ w zakresie rozwoju w okresie po 2015 roku i zmierza do udzielenia wsparcia państwu w tych dziedzinach, gdzie jest najbardziej potrzebne.

Opracowanie projektu programu ramowego ONZ trwało prawie przez cały rok. Zaangażowano partnerów krajowych ze wszystkich sektorów. Kulminacją sporządzenia programu była przeprowadzona w styczniu konferencja międzynarodowa “Wzmocnienie współpracy technicznej Białorusi i ONZ w zakresie rozwoju: podsumowanie wyników, nowe perspektywy i możliwości”, zorganizowana wspólnie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Białorusi i agencje systemu ONZ. W konferencji wzięli udział przedstawiciele 22 agencji, partnerzy międzynarodowi ds. rozwoju z 39 krajów, czołowi partnerzy krajowi z pięćdziesięciu organów państwowych i trzydziestu organizacji pozarządowych oraz przedstawiciele sektora prywatnego, młodzieży, instytucji naukowych, banków krajowych i międzynarodowych. Była to unikatowa okazja zebrać razem różnych ludzi, by porozmawiać i wymienić się opinią, zaprezentować platformę partnerom międzynarodowym i krajowym, przedyskutować prawie wszystkie aspekty udzielenia pomocy państwu i rozważyć nowe formy współpracy w najbliższej przyszłości.

Stały Koordynator ONZ na Białorusi Sanaka Samarasinha podczas konferencji oświadczył: “Działalność ONZ na Białorusi opierała się i nadal będzie na wzmocnieniu partnerstwa, które pozwoli zmienić życie ludzi, zwłaszcza tych, którzy najbardziej potrzebują naszej pomocy. Kiedyś mówiłem, że ONZ jest oknem, pomagającym zobaczyć Białoruś taką, jaka jest w rzeczywistości. Dla Białorusi również oknem na świat, który może poznać lepiej. Białoruś ma wiele do zaproponowania wspólnocie międzynarodowej, mam nadzieję, że Organizacja Narodów Zjednoczonych będzie mogła jej w tym pomóc. Dziś chciałbym użyć innego porównania. Okno zakłada, że ktoś stoi na zewnątrz i zagląda przez nie lub odwrotnie ktoś od wewnątrz patrzy na dwór. Chciałbym, by organizacja była drzwiami, przez które ludzie wchodzą i wychodzą, poznając się nawzajem i zostając przyjaciółmi”.