Materializacja intelektu

Białoruś staje się dużym eksporterem IT i innych innowacji

W czasach radzieckich obok Mińskiej Obwodnicy powstało miasteczko akademickie — jeden po drugim pojawiały się budynki najbardziej obiecujących ośrodkуw naukowych z własnymi biurami konstruktorskimi i produkcją doświadczalną. Od pięciu lat właśnie tu prowadzi działalność pierwsza na Białorusi oraz w Europie Wschodniej i Środkowej technopolia specjalizująca się na produkcji oprogramowań.
— Dla Białorusi to bardzo perspektywiczna dziedzina, ponieważ nie potrzebuje ani metalu, ani ropy naftowej, ani innych surowcуw, ktуrych złoży nie ma w naszym kraju albo są bardzo małe — tłumaczy inicjator założenia technopolii, obecny szef zarządu Walery Cepkało. — Głуwną siłą napędową jest intelekt. Technopolia liczy ponad 90 firm zatrudniających około 9500 programistуw. Mniej więcej tylu pracownikуw zatrudnia Białoruski Zakład Samochodowy BELAZ. Skala działalności gospodarczej z roku na rok rośnie o pуłtora — dwa razy i w 2010 roku osiągnęliśmy kwotę w wysokości 200 milionуw dolarуw USA, pięć lat temu Białoruś eksportowała softu czterokrotnie mniej. Około 40 procent zleceń wpływa od firm USA i Kanady, 33 — od państw Unii Europejskiej. Naszymi partnerami są duże korporacje i banki, między innymi Coca Cola.
Państwo udzieliło nowej jednostce innowacyjnej minimalnej pomocy, przede wszystkim w zakresie rozwoju infrastruktury. Zrobiono stawkę na inwestorуw zagranicznych. By zapewnić im dogodny mikroklimat, założyciele technopolii wykorzystali doświadczenie Irlandii, Singapuru, Indii, Chin i innych państw. Zachętą stały się preferencje podatkowe. Dla firm technopolii istotnie obniżono podatek VAT i co najważniejsze dla branży IT — podatek dochodowy. Poza tym zarząd technopolii pełni dodatkowe funkcje, takie jak rola zleceniodawcy przy budowie nowych obiektуw. Dla względnie małych firm bardzo ważne są konsultacje finansowe oraz w zakresie księgowości.
Ważną zasadą działalności technopolii jest eksterytorialność działalności jej uczestnikуw. Firmy mogą mieścić się prawie w dowolnym miejscu kraju, ale będą korzystać z ulg i ogуłu informacji potrzebnych do adaptacji w nowych warunkach gospodarczych, poszukiwaniu klientуw i specjalistуw. Kolejne nowum — wsparcie działalności młodych firm. Na początku działalności udziela się im ulgowej stawki opłaty dzierżawnej, specjaliści jeżdżą za granicę, gdzie odbywają się spotkania z potencjalnymi zleceniodawcami. Technopolii aktywnie pomagają białoruskie ambasady.
— Szczegуlną wagę przywiązujemy do kadry — mуwi Walery Cepkało. — W czołowych uczelniach Białorusi działa około 30 pracowni, gdzie studenci pracują nad konkretnymi zadaniami. Prawie każdy zdolny student przed ukończeniem uniwersytetu dostaje kilka ofert pracy. Pamiętamy czasy, gdy absolwenci wydziałуw w dziedzinie technologii IT wyjeżdżali za granicę. Teraz to nie ma sensu. Technopolia oferuje ciekawą pracę, wysokie wynagrodzenie, możliwość doskonalenia znajomości językуw obcych. Około jednej dziesiątej godzin pracy programiści spędzają za granicą. Sami zleceniodawcy rуwnież przestali zwabiać najlepszych pracownikуw. Średni wiek pracownikуw technopolii wynosi 30 lat.
Obok siedziby technopolii trwa budowa nowych obiektуw. Pozwoli to nawiązać wspуłpracę z nowymi białoruskimi i zagranicznymi firmami.
Przykład technopolii jest pod wieloma względami typowy. Białoruś konsekwentnie trzyma się kursu innowacyjnego rozwoju gospodarki. W latach 2011 — 2015 piorytetowe będą takie dziedziny jak technologie kosmiczne, informatyczne i komunikacyjne, technologie biologiczne, energetyka jądrowa, poinformował wiceprezes Komitetu Państwowego ds. Nauki i Technologii Włodzimierz Niedzilko.
— Białoruskie uniwersytety co roku kończy około tysiąca wykształconych specjalistуw w ponad 70 dziedzinach technologii informatyczno-komunikacyjnych — powiedział. — W kraju istnieje dość dużo firm i instytucji opracowujących oprogramowania, а także firm i instytucji korzystających z tego produktu. Jednak najwięcej zleceń wpływa z zagranicy.
Podobne zdanie mają zagraniczni eksperci, między innymi sekretarz generalny Międzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej Hamadoun Toure. Dobrze ocenił potencjał Białorusi w zakresie rozwoju zaawansowanych technologii oraz poziom systemu wykształcenia technicznego. Jego zdaniem realizowane w kraju programy rozwoju społeczeństwa informacyjnego odpowiadają ogуlnoświatowym tendencjom, przykładem czego może być pomyślny rozwуj technopolii.
Eksperci uważają, że do 2015 roku białoruska branża IT będzie potrafiła zapewnić wpływ środkуw w wysokości co najmniej 7 miliardуw dolarуw USA rocznie. Takie prognozy zawiera projekt koncepcji Programu rządowego stworzenia na Białorusi jednego ze światowych ośrodkуw produkcji aplikacji komputerowych. Autorzy projektu liczą na wzrost liczby osуb zatrudnionych w białoruskim segmencie branży IT do 300 tysięcy. By zrealizować te plany do 2015 roku, należy dostosować system wykształcenia i szkolenia kadry do światowych standardуw edukacji i certyfikacji. Na pierwszym etapie, poinformował dyrektor generalny firmy “BelHard” Igor Mamonienko, jednej z największych na białoruskim rynku, bardziej opłaca się prowadzenie działalności w ramach pakietu outsourcing. Wartość jednej roboczogodziny białoruskiego specjalisty wynosi 15 dolarуw USA. Jeśli Białoruś będzie robić własne projekty Software’owe, wartość roboczogodziny wzrośnie do 50 dolarуw USA, wskaźnik branży IT kraju może przekroczyć 20 miliardуw dolarуw USA.
Osiągnąć tak ambitne cele białoruskim firmom pomoże doświadczenie międzynarodowe. Standardy wykształcenia specjalistуw IT Białorusi przekaże Międzynarodowy Instytut Jakości QAI Global Institute z amerykańskiego miasta Orlando. Jego kierownik Tom Ticknor niedawno rozmawiał na ten temat w trakcie spotkania z przedstawicielami białoruskich ministerstw łączności i informatyzacji oraz edukacji. Podpisano właściwe memorandum. W 2011 roku amerykański instytut zacznie kształcić specjalistуw branży IT według własnej metodyki. Dotychczas w charakterze eksperymentu przedstawiciele QAI przeszkolili 13 białoruskich wykładowcуw, ktуrzy przekażą nową wiedzę innym.
— Chcemy przekazać Białorusi nie tylko doświadczenie techniczne, ale i wiedzę w zakresie organizacji procesуw biznesowych — powiedział Tom Ticknor.
Do 2015 roku co najmniej połowę PKB Białorusi powinna kształtować produkcja zaawansowana technicznie oraz produkcja naukochłonna. Oświadczył o tym podczas sesji Narodowej Akademii Nauk premier Białorusi Michał Miaśnikowicz. Sama akademia powinna zostać katalizatorem procesуw innowacyjnych. Właśnie dlatego będzie się rozwijała jako korporacja naukowo-techniczna i produkcyjna. Powstaną nowe duże ośrodki naukowo-produkcyjne, między innymi optyki, gdzie będą kontynuowane zarуwno fundamentalne, jak i praktyczne badania. Eksport technologii innowacyjnych, urządzeń i usług NAN Białorusi do 2015 roku powinien wzrosnąć do 300 milionуw dolarуw USA. Większe będzie państwowe finansowanie fundamentalnej nauki.
Za wszystkim stoi ambitne zadanie o poziomie ogуlnopaństwowym: podnieść do 2015 roku jakość życia na Białorusi do przeciętnego wskaźnika europejskiego.

Włodzimierz Bibikow