Gdy po raz kolejny wybieram się do litewskich krewnych, nie muszę ich pytać “co przywieźć”. Ich prośbę przywieźć “coś białoruskiego” dobrze pamiętam, dlatego idę do sklepu koncernu “Belhu-dozhpromysly”. Asortyment sklepu “Kuferachak” cieszy rуżnorodnością. Drewniana szkatułka zdobiona białoruskim ornamentem ze słomki będzie pasowała do biżuterii siostry. Gospodarna ciocia ucieszy się na widok tkanej serwetki ze lnu z oryginalnym wzorem czerwonego koloru. Wujkowi przywiozę ceramiczną figurkę trochę podobnego do niego wąsala. Małej kuzynce na pewno spodoba się piękna, jak z bajki, lalka Białorusinka z włуkna lnianego. W sklepie jest mnуstwo wyrobуw ze słomki, rzeczy plecionych z łozy, zdobionego drewna, haftowanych ręcznikуw, obrusуw, koszul ludowych i pasуw. W każdym wyrobie jest cząsteczka Białorusi, tradycji ludowych przechowywanych przez stulecia.
Nie pozwolić tym tradycjom zaniknąć, odrodzić i rozwinąć istniejące na Białorusi rzemiosła ludowe — po to założono w 1993 roku koncern państwowy “Belhudozhpromysly”, głуwnego producenta upominkуw takiego rodzaju w kraju. Obejmuje 18 zakładуw w rуżnych regionach kraju, w ktуrych kilkaset malarzy i rzemieślnikуw tworzy niepowtarzalne i oryginalne wyroby.
— Wśrуd zakładуw — opowiedział dyrektor generalny koncernu Andrzej Szamszura — są między innymi o wąskiej specjalizacji jak “Belhudozhkeramika” w Radoszkowiczach produkujący tylko wyroby ceramiczne, brzeska fabryka “Słowianka” wytwarzająca wyroby z drewna: szkatułki, szachy, nardy. Są też o szerokim zakresie działalności. Przykładowo mozyrski zakład zajmuje się jednocześnie obrуbką tkaniny, łozy, ceramiki.
Większość wyrobуw koncernu “Belhudozhpromysly” to wyroby ręcznej roboty, tzw. “hand-made”, są oryginalne, żywe, wyczuwa się w nich dusza mistrza. Ponieważ nad surowcem pracuje człowiek, a nie maszyna, upominki nawet z jednej serii nie są podobne do siebie. Autorzy często wpadają na nowe pomysły, rośnie odpowiednio asortyment wyrobуw. Liczba przekroczyła już 500 tysięcy artykułуw. Zanim nowy wyrуb trafi do produkcji, ma być zatwierdzony przez radę artystyczną. Eksperci sprawdzają, czy rzeczywiście ukazuje białoruskie tradycje. W celu zachęcenia artystуw do poszukiwania nowych rozwiązań, władze koncernu i Ministerstwo Kultury organizują konkurs na najlepszy białoruski upominek.
Wyroby koncernu “Belhudozhpromysly” są bardzo popularne. Szkatułkę, wazon, obrus, koszyczek albo coś innego “białoruskiego ludowego” można zobaczyć w domu każdego Białorusina. Takie zainteresowanie jest całkiem naturalne. Nie można zapomnieć tego, co było nieodłączną częścią życia naszych babć i dziadkуw. Dużym popytem cieszą się na przykład oryginalne lalki w strojach ludowych. Nie tylko dlatego, że są ładne. To stare tradycje, dawniej chłopi robili zabawne dziecięce zabawki ze lnu, słomy i skrawkуw tkanin.
Turyści są zachwyceni białoruskimi rzemiosłami.
— Cudzoziemcy są tu częstymi gośćmi — powiedziała ekspedientka sklepu “Kuferachak” Nina Dziemiańczyk. — Nic dziwnego, zwiedzając obcy kraj, każdy chce zabrać ze sobą coś, co będzie o nim przypominało.
We Francji — wieża Eiffla, w Niemczech — katedra w Kolonii, na Białorusi — rzemiosła ludowe.
— Kupują wszystko — dodała Swietłana Borysionok — od lalek i wyrobуw ceramicznych po stroje ludowe ze lnu i lnianą pościel. Nie tylko kupują, pytają o znaczenie każdego upominku. Cudzoziemcy chcą mieć upominek, ktуry niesie w sobie pewne przesłanie. Przykładowo słomiana miotła symbolizuje dostatek w domu, bocian zapewnia szczęście rodzinne.
Bez wyrobуw koncernu “Belhudozhpromysly” nie obchodzi się żadna białoruska ekspozycja na wystawach międzynarodowych, promujących nasz kraj za granicą.
— Teraz wyroby wystawia się w Moskwie w ramach Roku Białorusi w Rosji, latem planuje się duża wystawa w Szanghaju — opowiedział Andrzej Szamszura. — Takie podrуże pomagają znaleźć hurtownikуw, zarobić dzięki wejściu na nowy rynek, a w pierwszej kolejności promować białoruską kulturę za granicą.
Białoruś kojarzy się z oryginalnymi wyrobami ze słomki, tkactwem, wyplataniem z łozy i innymi rzemiosłami ludowymi. To jeden z nielicznych krajуw, ktуry potrafił zachować tradycyjne rzemiosła. To przyciąga turystуw i interesuje krewnych za granicą, podobnie jak moich. Mam nadzieję, że moje prezenty się im spodobają, prawdziwie białoruskie, jak chcieli.
Ludmiła Minkiewicz
