Беларуская сенсацыя на міжнароднай сцэне: наваполацкі хор зачараваў англічан і аўстрыйцаў, а сёння рыхтуецца скарыць Амерыку.
Алімп для хору
Узорны хор сярэдняй школы № 3 Наваполацка вярнуўся на радзіму ў канцы ліпеня з “сусветнай” перамогай. Сваімі галасамі дзяўчаты скарылі Еўропу на першым чэмпіянаце свету сярод хароў розных краін у Грацы (Аўстрыя). І журы ўручыла ім залатыя медалі ў дзвюх намінацыях: “Духоўная музыка” і “Маладзёжныя аднародныя хары”. Гэта дало навапалачанам пропуск на конкурс Гран-пры, дзе ўжо спаборнічалі мацнейшыя каманды. І зноў — сенсацыйная перамога!
— Пачуццё радасці і гордасці перапаўняла, калі нас прызналі лепшымі, а беларускі гімн упершыню загучаў на аўстрыйскай сцэне. Прыемна і тое, што золата атрымалі за выкананне менавіта духоўнай музыкі, паколькі ўпершыню выступілі з ёй на конкурсе, хоць на радзіме спяваем праваслаўныя творы ўжо даўно. Кампліментам стала ацэнка англічан і аўстрыйцаў: яны адзначылі хор за добры, на іх думку, фантастычны гук, — з захапленнем расказвае пра новую перамогу хору яго кіраўнік Альберт Кажушкевіч.
Так з’явіўся яшчэ адзін трафей з-за мяжы, які ўпрыгожыў сціплы кабінет Альберта Іосіфавіча. Прычым гэта ўжо другая ўзнагарода з Граца: у 2008 годзе прывезлі серабро пятых Сусветных Алімпійскіх харавых гульняў. А яшчэ раней — з Вялікабрытаніі, за першае месца ў Міжнародным конкурсе “Айстэдфрод”. Будзем спадзявацца, што ў будучым тут з’явіцца яшчэ і золата з Амерыкі — з чарговых Алімпійскіх і харавых гульняў 2012 года, куды навапалачане ўжо атрымалі запрашэнне.
Заўважым, што галерэю славы школьнага хору папоўнілі і перамогі Альберта Кажушкевіча ў “асабістым заліку”: ганаровыя граматы Міністэрства адукацыі, культуры, Наваполацкага гарвыканкама, значок “Выдатнік адукацыі”, медалі “За заслугі” і “2000 гадоў хрысціянству”.
Ужо на працягу сарака гадоў Альберт Кажушкевіч далучае школьнікаў да цудоўнага, сапраўдных жыццёвых каштоўнасцей, выстрайвае ноткі дзіцячай душы ў роўную мелодыю. Ён упэўнены: чуць музыку, адрозніваць усе яе тонкасці, спяваць і іграць на інструментах можна і трэба вучыць кожнага.
— У мяне ў жыцці былі два захапленні , — расказвае субяседнік. — Гэта спорт і музыка. Дзесяць гадоў быў фанатам боксу, выканаў па ім нарматыў у майстры спорту, пасля арміі трэніраваў наваполацкіх хлопчыкаў. Але з цягам часу верх узяла ўсё ж музыка, якая ў маім жыцці — ад мамы. Менавіта яна калісьці прымусіла мяне вучыцца іграць на фартэпіяна, баяне і іншых інструментах. На канчатковы выбар, напэўна, паўплывала і тое, што дзяцінства правёў у сваякоў маці ў Тартуры (Эстонія), дзе даволі моцная харавая культура і традыцыі. Потым я паступіў у Гродзенскі каледж мастацтваў, прыйшоў у наваполацкую школу, арганізаваў дзіцячы хор, стажыраваўся ў кансерваторыях Таліна і Масквы.
Духоўны стрыжань
Апошнія гады Альберт Кажушкевіч пагрузіўся ў праваслаўе, у рэпертуары калектыву паяўлялася ўсё больш духоўна-хрысціянскай музыкі. Як кажуць, у кожнага свой шлях да храма, а вось дзяцей да яго прывёў настаўнік.
— У час рэстаўрацыі Крыжа-Уздзвіжанскага сабора Полацкага Спаса-Еўфрасіньеўскага манастыра некалькіх музыкантаў, у тым ліку і мяне, папрасілі спяваць там царкоўную музыку, — узгадвае Альберт Іосіфавіч. — Мы яе ніколі не выконвалі — ні ў вучылішчы, ні ў кансерваторыі, бо яна доўга заставалася пад забаронай. Мне вельмі хацелася паказаць гэтую музыку і дзецям. Паколькі ноты немагчыма было дастаць, запісваў усё ўручную на службе, а затым перакладаў на музыку і развучваў з дзецьмі для спеваў. Потым мы сталі першым дзіцячым хорам, які спяваў у адноўленым Сафійскім саборы ў Полацку.
Выхаванцы Кажушкевіча выступалі ў старажытнейшых сусветна вядомых залах, у тым ліку ў кафедральным саборы Святога Паўла, дзе вянчалася Дыяна з прынцам Чарльзам, у саборы Святога Давіда, пад купаламі якога за ўсю яго тысячагадовую гісторыю спявалі лічаныя хары.
Далучэнне дзяцей да хрысціянскіх ісцін у многім забяспечыла хору перамогу ў намінацыі “Духоўная музыка”. Не менш бліскучым аказалася выкананне патрыятычнай песні ў раздзеле “Аднародныя маладзёжныя хары”. Уразіла і зачаравала замежнае журы “Балада пра маці”. Не ведаючы беларускай мовы, суддзі пранікліся ваеннай трагедыяй маці, жанчыны, усяго савецкага народа. У гэтым і ёсць выканаўчы талент — спяваць не словамі, а душой. Менавіта за нацыянальны твор англічанін і паставіў, не раздумваючы, нашым землякам вышэйшы бал.
Услед за перамогай у Аўстрыі калектыву паступіў шэраг спакуслівых прапаноў. Так, вядомы ў музычных колах расійскі прафесар і кіраўнік некалькіх хароў Аляксандр Салаўёў паабяцаў дапамагчы навапалачанам арганізаваць вялікі канцэрт у маскоўскай кансерваторыі, а англічане жадаюць яшчэ раз пачуць іх дзіўныя галасы ў сябе на радзіме. Але ўжо ў рамках турнэ хору па Еўропе і ўсім свеце. Але Альберт Кажушкевіч адкладна вызначыў: гастролямі не захапляцца, усё ж галоўнае для яго выхаванцаў — вучоба. Яшчэ ў студэнцтве педагогі вучылі яго: “Першае — без цара ў галаве добрай музыкі не праспяваць, другое — няма межаў дасканаласці”. Гэтыя словы ён запомніў як святую ісціну, гэтаму вучыць і сваіх выхаванцаў. Каб тыя мелі духоўны стрыжань, які абапіраецца на любоў да роднай зямлі, маці, хрысціянскую мараль, не пераставалі працаваць над сабой і цягнуцца да новых вышынь.
