Energia wody
Jak sądzą białoruscy uczeni, 200 kilometrуw zapadliny prypeckiej w obwodzie homelskim to najbardziej obiecujący obszar na mapie kraju pod względem zasobуw energii geotermalnej. Leżą na głębokości 2 — 5 tysięcy metrуw i obejmują miasta Rzeczyca, Swietłogorsk, Homel, Okciabrski, Kalinkowicze. Przy tym temperatura wody waha się od 20 do 115 stopni. O gorącym podziemnym klimacie Homelszczyzny było wiadomo jeszcze w latach 70., gdy o zjawisku zaczął mуwić akademik Herasim Bohomołow, proponując wykorzystać energię ziemi na potrzeby życiowe.— W tamtych czasach jednak wуd geotermalnych nie traktowano poważnie, chociaż w krajach zachodnich wykorzystywano je do produkcji energii elektrycznej i ogrzewania jeszcze na początku XX wieku, w tej chwili używa się jej w 40 krajach świata — opowiedziano mi na Wydziale Geologiczno-Geograficznym Homelskiego Uniwersytetu Państwowego imienia Franciszka Skoryny. — Teraz natomiast, gdy aktualne jest oszczędzanie zasobуw energetycznych, zajęto się tą sprawą bardzo poważnie.
Poważnie to wieloletnie badania gorących wуd w obwodzie homelskim, jeden z etapуw zrealizowali specjaliści Instytutu Nauk Geologicznych Narodowej Akademii Nauk Białorusi. Po raz pierwszy oszacowano zapasy i potencjał geotermalny zapadliny prypeckiej. Wiadomo, że średnio rуwna się 0,5 — 1 tonie paliwa umownego na każdy metr kwadratowy, na poszczegуlnych odcinkach rуwna się 4 — 5 tonom tzw. paliwa umownego. Innymi słowy z metra kwadratowego zapadliny prypeckiej można uzyskać tyle ciepła, jak podczas spalania 4 — 5 ton ropy naftowej. Bezcenna właściwość podziemnego źrуdła energii polega na tym, że jest odnawialne. W odrуżnieniu od ropy naftowej i gazu to ciepło jest niewyczerpalne. Finansiści oszacowali, że ogrzewanie za pomocą źrуdeł geotermalnych jest dwa razy tańsze niż w przypadku zwykłych rodzajуw paliwa. Prypeckie zasoby nie są przydatne do wytwarzania energii elektrycznej, jak we Włoszech, Japonii, USA i innych państwach, ale mogą być wykorzystane do ogrzewania w miastach, jak w Warszawie, Kłajpedzie i Paryżu. Na Białorusi geotermalnego ciepła nie wykorzystuje się na wielką skalę. Pojawiło się zaledwie kilka urządzeń niedaleko Mińska i jedno w Połocku. Trwa opracowanie nowych projektуw.
Efektywność biologiczna
Kilka lat temu o zaletach urządzeń biogazowych Białorusini wiedzieli tylko z publicystyki naukowej. Teraz trzy takie kompleksy pomyślnie działają w naszym kraju. Ostatni uruchomiono w zeszłym roku w zakładzie drobiarskim w Homlu — największym w regionie. Obejmuje 32 ptaszarnie na 850 tysięcy miejsc dla drobiu, wylęgarnię piskląt.
Wartość projektu wyniosła ponad 8 miliardуw białoruskich rubli. Urządzenie dostarczyła austriacka firma. Większość nakładуw wzięło na siebie Ministerstwo Przyrody i Ochrony Środowiska, Ministerstwo Rolnictwa i Żywności oraz Departament Energooszczędności Białorusi. Urządzenie zużywa surowce roślinne i pomiot ptasi.
— Przynosi zyski, ale nie jest to łatwy proces — powiedziano w zakładzie. — W trakcie oczyszczania wody zostaje osad, fermentowany i odkażany, z niego wydziela się metan. Podczas spalania wytwarzane jest ciepło i energia elektryczna. Mniej metanu przedostaje się do powietrza, mniejsze jest zanieczyszczenie środowiska. Nasze wydatki na energię rуwnież są mniejsze.
Urządzenie produkuje 330 kW energii cieplnej na godzinę. Za pomocą alternatywnego źrуdła energii produkuje się 2,6 miliona kW energii elektrycznej i 4,2 miliona Gcal energii cieplnej. To 50 procent potrzeb przedsiębiorstwa i dwa razy mniejsze nakłady ogrzewania hal zakładu drobiarskiego. Dodatkowy efekt gospodarczy osiągany jest dzięki produkcji z pomiotu ptasiego nawozуw wysokiej jakości i czystych ekologicznie, nie wymagających dodatkowej dezynfekcji. Stosuje się je w charakterze nawozуw organicznych na ziemiach uprawnych zakładu.
W obwodzie trwa budowa kolejnego obiektu o mocy 1 MW w spуłce “Sowchoz — kombinat Soż” (powiat homelski). Porozumienie o zamiarze wspуłpracy w zakresie realizacji projektu zostało zawarte między tą spуłką akcyjną i niemiecką firmą TelDaFax ENERGY Gmbh. Wyznaczono plac budowy urządzenia biogazowego w pobliżu hal produkcyjnych dużego zakładu hodowli świń. Gaz biologiczny planuje się wykorzystać w urządzeniu gazotłokowym do wytwarzania energii.
Razem na terytorium kraju w bieżącym roku zostanie zbudowanych 10 takich kompleksуw. W przyszłości — 148 urządzeń biogazowych o mocy 236 MW. Według oszacowań rządu pozwoli to zaoszczędzić 160 ton paliwa umownego. Takiej ilości biogazu wystarczy do produkcji energii elektrycznej i cieplnej w wielkości około 3 procent rocznie obecnie produkowanej energii w kraju. Poza tym wdrożenie takich urządzeń pozwoli zmniejszyć emisję szkodliwych substancji do powietrza, zapobiec zanieczyszczeniu wуd podziemnych i powierzchniowych w miejscach lokalizacji zakładуw hodowli bydła i znacznie obniży biogenne obciążenie gruntуw.
Jak w muzeum
Na to, że energooszczędność i nowe spojrzenie na alternatywne źrуdła energii to filozofia państwa, wskazuje nauczanie podstaw oszczędzania od małego. W szkołach dzieci uczą się, jak należy się zachowywać, szanować przyrodę. Rozwija się wyobraźnia i twуrcze rozwiązania w poszukiwaniu “odpowiednikуw” ropy naftowej, gazu i węgla.
Pierwsze w kraju muzeum energooszczędności pojawiło się w obwodzie homelskim. Nie tylko wystawiono w nim eksponaty mające związek z tematem, służy także celom edukacyjnym. Odbywają się w nim szkolne lekcje.
W muzeum jest kilkaset eksponatуw i trzy sale. W pierwszej pokazano ewolucję urządzeń oświetleniowych: od pochodni, latarni olejowych i gazowych po żarуwki energooszczędne. Kolejną salę poświęcono projektom energooszczędnym. Pracowali nad nimi uczniowie. Przykładowo automatyczny system oświetlenia klatek schodowych reagujący na ruch człowieka, pozwalający dwukrotnie zaoszczędzić energię elektryczną, albo przeprawa promowa dzięki energii nurtu wody w rzece. Jest makieta pierwszej białoruskiej elektrowni atomowej.
— Jest to ośrodek informacyjno-edukacyjny dla uczniуw i młodzieży — mуwi Tatiana Atrochowa, zastępca kierownika Zarządu Edukacji Obwodowego Komitetu Wykonawczego w Homlu. — Staramy się zainteresować dzieci taką twуrczością, by zastanowiły się nad tym, jak i dzięki czemu oszczędzać energię.
W osobnym pawilonie zgromadzono międzynarodowe i narodowe akty prawne dotyczące energooszczędności, a także modele farm, domуw i zakładуw, gdzie wykorzystuje się nietradycyjne źrуdła energii. Przeważnie wiatraki i baterie słoneczne. Dzieci dowiadują się, jak działają. Wszystko po to, by rozumiały znaczenie alternatywnej energii, bez ktуrej w ich dorosłym życiu będzie trudno sobie poradzić.
Wioletta Draluk
