Na 50. sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Związku Białorusi i Rosji, która odbyła się w Mińsku, deputowani podsumowali 20-letnią działalność legislatury i omówili perspektywy rozwoju Państwa Związkowego. Otwierając pracę sesji, przewodniczący Dumy Państwowej, Przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Związku Białorusi i Rosji Siergiej Naryszkin powiedział:
— Przez 20 lat wiele zostało zrobione dla wsparcia legislacyjnego budowy sjouszniczej. Baza umowna ma około 200 porozumień. Skutecznie rozwija się współpraca w dziedzinie wojskowo-technicznej i obronnej, zapewnia się równość praw obywateli Białorusi i Rosji w dziedzinie zatrudnienia. Wysoki poziom integracji sojuszniczej utorował drogę do utworzenia i działalności Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej...
Rzeczywiście, wiele już zostało zrobione. Legalizację otrzymały setki najważniejszych inicjatyw integracyjnych, zwłaszcza w najważniejszej znaczącej i wrażliwej sferze społeczno-ekonomicznej. Rosjanie i Białorusini nie czują sibie cudzoziemcami na wzajemnych terytoriach. Faktycznie zniesiono granicę międzypaństwową i stworzono wspólną przestrzeń celną, do której następnie dołączyły się Kazachstan i inne byłe republiki radzieckie. Na tej podstawie ustalono równe prawa obywateli Białorusi i Rosji w różnych dziedzinach: przy wyborze miejsca zamieszkania, pracy i nauki, świadczeniu emerytalnym, opieki zdrowotnej.
Rzeczywiste osiągnięcia odnotował w swoim przemówieniu do parlamentarzystów prezydent Białorusi, przewodniczący Najwyższej Rady Państwowej Aleksander Łukaszenka, który wyraził przekonanie, że w znacznym stopniu przyczynią się do zapewnienia ustawodawczego budowy związku. Powitanie przeczytał przewodniczący Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Białorusi, pierwszy zastępca przewodniczącego Zgromadzenia Parlamentarnego Władimir Andrejczenko.
Parlamentarzyści zasadniczo podeszli do omówienia wyników wspólnych działań, skierowanych na realizację priorytetowych kierunków dla rozwoju Państwa Związkowego. Odpowiedni dokument w tej sprawie został wcześniej przyjęty przez Radę Ministrów Państwa Związkowego i stał się podstawą pracy wszystkich jego organów i struktur. Więc za wieloma specyficznych zadań, które udało się rozwiązać w całości lub na razie w części, stoi duża wspólna praca Stałego Komitetu Państwa Związkowego, białoruskich i rosyjskich ekspertów, rządów, parlamentów.
Ale życie stawi nowe pytania i określa cele. I tu musi być wyraźna wizja pracy na przyszłość, taktyki i strategii działań praktycznych. Ton ożywionej dyskusji na ten aktualny temat zadał sekretarz stanu Państwa Związkowego Grigorij Rapota. W swoim koncepcyjnym raporcie przedstawił konkretny i uzasadniony program rozwoju Państwa Związkowego w dającej się przewidzieć przyszłości. Zawiera 10 punktów — dziesięć kroków do przodu:
— To jest tworzenie i wdrażanie jedynej strukturalnej polityki przemysłowej. Rozwój stosunków handlowo-gospodarczych, co wymaga stworzenia nowych warunków. Rozwój małego i średniego biznesu. Rozszerzenie współpracy naukowo-technicznej, stworzenie wspólnej przestrzeni naukowo-technologicznej. Utworzenie jedynej przestrzeni transportowej i zakończenie tworzenia wspólnej przestrzeni energetycznej, a także wspólnego pola informacyjnego. Nadal trwa stworzenie wspólnej przestrzeni migracyjnej i wizowej. Ważnym zadaniem — aby zapewnić ewidencję własności Państwa Związkowego, stworzonej w szczególności przy wykonywaniu związkowych programów naukowo-technicznych, finansowanych z budżetu związku. Wreszcie nadal trwa doskonalenie współpracy w sferze wojskowo-politycznej.
Jakie są możliwości dla rozwiązania tych globalnych wyzwań?
Głównym Grigorij Rapota nazwał utworzenie jednolitej polityki przemysłowej. Dość pilna potrzeba w niej została wyznaczona kilka lat temu. Nie raz podejmowano próby wprowadzenia dla branży Państwa Związkowego jednej platformy. Na przykład, utworzyć na bazie wiodących przedsiębiorstw międzynarodowe spółki przemysłowe. Takie jak MAZ — KAMAZ, na przykład. I choć praktyczna realizacja nie została jeszcze osiągnięta, idea konsolidacji potencjału zasobów obu krajów w celu rozwoju produkcji okazała się owocna. Tak, ministerstwa przemysłu Białorusi i Rosji zatwierdziły utworzenie wspólnego centrum inżynieryjnego budowy obrabiarek. “Konieczne jest, aby to kontynuować. Obecnie ważne jest, aby uruchomić mechanizm realizacji takich pomysłów” — powiedział Grigorij Rapota.
Rozwój stosunków handlowo-gospodarczych zależy od usunięcia pozostałych barier dla swobodnego przepływu towarów i usług oraz stworzenia równych warunków działalności dla podmiotów gospodarczych na wspólnej przestrzeni gospodarczej unii. W szczególności ważne jest zapewnienie równego dostępu do zamówień państwowych. Bo nie ma nic do ukrycia, że czasem na poziomie regionów zajmują się lobbingiem interesów na rzez lokalnych producentów i są ograniczone możliwości “obcych”. Problem pomogłoby rozwiązać nadanie przedsiębiorstwom obu krajów statusu “producent krajowy”. To pytanie nie tylko prawne i gospodarcze, odznaczył sekretarz stanu. Uznanie za krajowego producenta innego kraju wymaga przemyślenia wielu stereotypów. W szczególności konieczne jest, aby nauczyć się sprzedawać produkty wspólnej produkcji jako towar Państwa Związkowego.
W nowoczesnym społeczeństwie socjalny dobrobyt i konkurencyjność kraju w wymiarze globalnym zależy od innowacji. Państwo Związkowe ma potężne narzędzie do wdrażania priorytetowych opracowań naukowo-technicznych — programy związkowe. Teraz pod auspicjami Stałego Komitetu przeprowadzono 10 takich projektów białorusko-rosyjskich, tyle samo przechodzą etap uzgodnienia i zatwierdzenia. Na programy związkowe co roku wydaje się około 3 miliardów rosyjskich rubli — około połowy budżetu Państwa Związkowego. Co ważne, większy nacisk kładzie się na skuteczne komercyjne wykorzystanie wyników. Okresy zwrotu projektu i ewentualny skutek gospodarczy są najważniejszymi argumentami na etapie opracowywania i przyjmowania nowych programów, podsumowania wyników ich realizacji.
Ciężkiej pracy wymagają i pozostałe punkty rozwoju perspektywicznego Państwa Związkowego. Tak, koordynacja warunków zniesienia systemu zezwoleń na dostawę towarów przez podmioty gospodarcze Białorusi i Rosji do państw trzecich oraz w przeciwnym kierunku jest niezbędna do tworzenia jednolitej przestrzeni transportowej. A realizacja największego integracyjnego projektu inwestycyjnego — budowy według rosyjskich technologii pierwszej białoruskiej elektrowni jądrowej — poważnie wzmocni wspólną przestrzeń energetyczną. Jednak, powiedział Grigorij Rapota, resorty dopiero nie spieszą dokładnie formułować kryteria, według których zostaną połączone sfery działalności. A to spowalnia proces. Do jego przyspieszenia mogliby przyczynić się parlamentarzyści związku.
W zgodzie z tą propozycją wystąpili wielu uczestników dyskusji, zachęcając kolegów-deputowanych do podjęcia większych wysiłków na rzecz wzmocnienia gospodarki Państwa Związkowego. Wiceprzewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Władimir Andrejczenko w szczególności uważa:
— Efekt Państwa Związkowego byłby znacznie silniejszy. Należy zwracać większą uwagę na wdrożenie spójnej polityki przemysłowej, stworzenie równych warunków dla podmiotów gospodarczych, rozwój jednolitych taryf dla nośników energii. I doświadczenie współpracy międzyregionalnej powinno być wykorzystywane w większym stopniu. O jego wielkim potencjale świadczą wyniki trzeciego Forum Regionów Białorusi i Rosji, które zakończyło się w przeddzień sesji Zgromadzenia Parlamentarnego.
Swoje decyzje parlamentarzyści przedstawili w dokumencie końcowym sesji, który jest przekazywany do rozpatrzenia w organach ustawodawczych Białorusi i Rosji, Radzie Ministrów Państwa Związkowego i innych instytucjach.
Władimir Bibikow
