Рэдкае каларатурнае сапрана, яркі артыстызм, філігранная тэхніка і дыяпазон Тамары Ніжнікавай уражвалі і захаплялі

Сёння краіна развітваецца з Тамарай Ніжнікавай, выдатнай опернай спявачкай і педагогам, народнай артысткай Беларусі і адной з апошніх нашых творчых дзеячаў са званнем народнага артыста СССР. Тамара Міка­лаеўна памерла 15 лютага. Ёй ішоў 93-і год.


Сцэне нашага Вялікага тэатра Тамара Ніжнікава аддана служыла больш за трыццаць гадоў. Яе рэдкае каларатурнае сапрана, яркі артыстызм, філігранная тэхніка і дыяпазон уражвалі і захаплялі. А рэпертуар налічваў з два дзясяткі шэдэўраў сусветнай класікі і цэлую галерэю адмысловых вобразаў у нацыянальнай оперы. Спецыяльна для яе стваралі нашы знакамітыя кампазітары Рыгор Пукст, Юрый Семяняка, Яўген Цікоцкі. Спявачка шмат і з поспехам гастралявала па свеце. З сярэдзіны мінулага стагоддзя імя Тамары Ніжнікавай было візітнай карткай нашай оперы.

Яна нарадзілася 9 сакавіка 1925 года ў Самары. Цудоўны голас і абсалютны слых атрымала ў спадчыну ад бацькоў, тыя спявалі ў розных саборах горада і з шасці гадоў нярэдка бралі з сабой і маленькую Тамару.

Вучылася ў музычнай школе, удзельнічала ў мастацкай самадзейнасці. У 1941 годзе павінна была выступаць на Усесаюзным аглядзе народных талентаў у Маскве, але пачалася вайна. А з ёй мара вучыцца, каб стаць артысткай, стала недасягальнай.

У 1943-м з залатым медалём закончыла сярэднюю школу і паступіла ў родным горадзе ў ваенна-медыцынскую акадэмію, у яе быў рэарганізаваны медінстытут. Дзяжурыла ў шпіталях, даглядала раненых і многа і з задавальненнем для іх спявала – лячыла, як сама казала, музыкай. А калі даведалася, што пры маскоўскім Вялікім тэатры оперы і балета — ён знаходзіўся ў Куйбышаве ў эвакуацыі — набіраюць моладзь у эстрадную студыю, вырашыла паспрабаваць свае сілы.

На прыгожы голас 17-гадовай дзяўчыны звярнула ўвагу Марыя Максакава, найвядомейшая савецкая оперная спявачка. А неўзабаве пасля таго, як тэатр вярнуўся ў Маскву, Тамара атрымала вызаў у кансерваторыю. Вучылася выдатна, была сталінскай стыпендыяткай, закончыла кансерваторыю з адзнакай.

У Мінск з Масквы Ніж­ні­ка­ву перацягнула Ларыса Алек­сан­дроўская, тагачасная прыма Беларускага тэатра оперы і балета, пачула маладую спявачку ў адным са спектакляў. На мінскай сцэне пачынаючая артыстка дэбютавала ў 1949-м у оперы «Севільскі цырульнік», выкананую тады партыю Разіны Тамара Мікалаеўна заўсёды называла самай любімай, з ёй яна стала вядомай. Пра тое, што пераехала ў Мінск, ніколі потым не пашкадавала. Гаварыла, што аб'ездзіла мноства краін, але заўсёды з радасцю вярталася ў Беларусь, якая стала для яе роднай.

І тут яе таксама палюбілі — публіка, калегі, сябры, вучні. Менавіта ў нашым Вялікім тэатры талент Тамары Ніжнікавай дасягнуў сапраўднага росквіту. І яна шчодра ім дзялілася, аддавала прафесіі ўсю сябе. Гадавала траіх дзяцей, але заўсёды была як салдат — гатовая выйсці і спяваць: ва ўрадавых канцэртах, у вялікіх і малых гарадах, у калгасах і ваенных часцях.

У 1976-м прыма развіталася з опернай сцэнай, занялася педагагічнай дзейнасцю.Выхавала не адно пакаленне выдатных артыстаў, творчым вопытам дзялілася са студэнтамі і ў апошнія гады.

Запомнілася неяк сказаная ёю фраза: «Гэта глупства, што мастацтва патрабуе ахвяр, мастацтва патрабуе вернасці».

Жыццё і творчасць Тамары Ніжнікавай таму выдатнае пацвярджэнне.

svirko@sb.by