Юры Несцярэнка. Звычайны шоу–бiзнес. Апавяданнi. Мiнск, 2015.У Беларуси Юрыя Несцярэнку добра ведаюць як музыку i кампазiтара, майстра блюзу. Аднак ён яшчэ i цiкавы празаiк. Напiсаныя iм апавяданнi нарэшце аказалiся сабраныя ў асобную кнiжку. Вядома, асноўная прафесiя не магла не адгукнуцца: героi прозы вельмi часта таксама музыкi. Цiкава, калi аўтар прыадчыняе музычнае закулiссе i бачыш гiсторыю беларускага року вачыма адной з дзейных асобаў... Рок, джаз, блюз гучаць са старонак. Лёсы музыкаў, якiя пачыналi ў савецкiя часы, лiчылiся нефармаламi, андэграўндам, асобамi падазронымi... Перабудова, першыя канцэрты, безграшовасць i вальнадумства... Ёсць у аповедах i жыццё правiнцыйнага горада, i сатырычныя малюнкi з тусоўкi. Аднак, акрамя бiяграфiчных сюжэтаў, дастаткова выбудаваных аўтарскай фантазiяй i нават даволi складана сканструяваных, дзе часткi пазначаюцца, як у музычным творы, маюцца эксперыменты ў жанры фантастыкi i антыўтопii. Ёсць яшчэ iронiя i здольнасць цiкава выбудаваць сюжэт. Вось у «экалагiчнай рок–навэле» «Падарунак здалёк» паважанаму пенсiянеру з правiнцыйнага гарадка, у былым дырэктару мэблевай фабрыкi, прывозяць падарунак — жывога слана. Усе дакументы як належыць аформленыя — стары агромнiсты Хатхi адгэтуль уласнасць спадара Арнольда Лiса. Што за навала? Упершыню ў жыццi начальнiк трацiць раўнавагу i апынаецца ў становiшчы маргiнала: ён просiць дапамогi — яго прымаюць за вар’ята. Якi слон? А «падаруначак» мiж тым нiшчыць пенсiянерскi гарод, прыцягвае шматлiкiх цiкаўнiкаў... i ўрэшце здыхае. Аказалася — гэта помста дачкi Арнольда Лiса, якой бацька ўсё жыццё забараняў займацца творчасцю, лiчачы гэта «бiрулькамi», i цяпер, калi яна стала паспяховай спявачкай у Германii, нават не адгукаецца на яе лiсты. Вось дзяўчына i выкупiла старога слана ў заапарку i адправiла бацьку: можа, хоць гэта змусiць таго выйсцi з футаралу абыякавасцi?
Франко Моретти. Буржуа. Между историей и литературой. Издательство Института Гайдара. Москва, 2014.Сегодня я советую читать не только сами художественные произведения, но и книги о них. Это здорово помогает сориентироваться и с кругом чтения, и с пониманием читаемого. Конечно, литературоведческая литература в основном для специалистов, но и здесь можно найти вполне доступные и популярные книги. Известный итальянский литературовед Франко Моретти, конечно, не Шкловский, и неофиту трудновато получить наслаждение от его рассуждений. Из плюсов монографии — множество цитат, и не только литературных. Моретти параллельно рассматривает обозначенную тему в изобразительном искусстве, репродукции картин дополняют цитаты из романов. А тема такова: образ буржуа в европейской литературе Нового времени. Это только кажется, что тема банальна. Появление персонажа–буржуа перевернуло культуру. Ранее были герои — рыцари, святые, мудрецы, ну или плуты, разбойники... А меняла, купец, мануфактурщик — это вне романтического осмысления. Это что–то презираемое, плоское... Но легализовались эти люди в обществе, поднялись до элиты — и литература должна была это отразить. Мы перелистываем страницы романов Бальзака, Гете, Достоевского, Дефо, Пруса, вглядываемся в картины Вермеера и Энгра... А заодно что–то понимаем и в устройстве современного мира, в котором все также встречаются и ужиться никак не могут культура и нажива.
Издания для обзора предоставлены книжным магазином «Академическая книга», Минск, пр-т Независимости, 72.
Советская Белоруссия № 189 (24819). Пятница, 2 октября 2015
