На вялікай сцэне не хапае месца
Знакаміты выраз “Тэатр пачынаецца з вешалкі” мае дачыненне хутчэй да гледачоў. Для саміх жа тэатралаў пункт адліку — сама сцэна, з якой звязаны ўсе этапы падрыхтоўкі спектакля — рэпетыцыі, прагоны, уладкаванне дэкарацый. І толькі пасля гэтага пачынаецца сама дзея, на якую і збіраецца публіка. На святая святых, куды звычайна ўваход усім, акрамя служкаў Таліі і Мельпамены, забаронены, карэспандэнта “НГ” праводзіць галоўны мастак Купалаўскага тэатра Барыс Герлаван.
У закуліссі сцэна выклікае зусім іншыя ўражанні, чым з глядзельнай залы. Без дэкарацый і агнёў рампы яна — быццам тая дзяўчына, якая яшчэ не паспела зрабіць сабе макіяж...
— Вунь, бачыце, якія ў нас тут невялікія праходы, — Барыс Герлаван паказвае вузенькія калідорчыкі ў кулісах, адкуль да публікі і з’яўляюцца героі розных п’ес.
У паўсядзённым адзенні мы не адчуваем ніякага дыскамфорту, але не ўяўляю, як тут хапае месца актрысам у шыкоўных пышных спадніцах. Узгадваю, як у “Чорнай панне Нясвіжа” каралева Бона дэфіліравала са сваімі фрэйлінамі ў пяці варыянтах сукенак... Пэўна, на тое, каб своечасова з’явіцца “ў кадры”, ім давялося шмат разоў адпрацоўваць у гэтых багатых строях свой выхад на сцэну!
— Дзякуючы рэканструкцыі праходы расшыраць, так што нашым акцёрам будзе лягчэй, — паведамляе “экскурсавод”. — Пакуль жа сцэне не хапае і глыбіні.
— Аднак гэта ж вялікая пляцоўка! — здзіўляюся.
— Так, але будынак з’явіўся яшчэ да рэвалюцыі, таму ён не адпавядае сённяшнім патрабаванням, — тлумачыць галоўны мастак. — Пакуль што памер сцэны недастатковы для шматлікіх відовішчных дэкарацый, каб ажыццявіць усе творчыя задумкі. А вось пасля рэканструкцыі атрымаецца: пляцоўка “вырасце” на чатыры метры.
Рэканструкцыя вырашыць і яшчэ адну праблему — рэпетыцыйную. У дзень спектакля трупа не можа ўдасканальваць сваё майстэрства на сцэне, бо ў гэты час там свае “ролі” выконваюць манціроўшчыкі, асвятляльнікі, якія рыхтуюць пляцоўку да вячэрняга спектакля. У новым Купалаўскім пад вялікай сцэнай з’явіцца яе аналаг (толькі без глядзельнай залы). Гэта дазволіць ладзіць рэпетыцыі незалежна ад таго, уладкоўваюць у гэты момант на асноўнай пляцоўцы дэкарацыі ці не.
Рэканструкцыя палепшыць умовы працы не толькі акцёраў, але і іншых работнікаў. У прыватнасці, касцюмераў, у асноўным жанчын: напярэдадні спектакаля яны вымушаны дастаўляць вопратку ў грымёркі пешшу па лесвіцы. І так у некалькі заходаў! У рэканструяваным Купалаўскім з’явяцца ліфты. Іх будзе пяць, адзін з якіх — грузавы. Гэта дапаможа без усялякіх турбот завезці касцюмы на патрэбны паверх.
У абноўленым будынку ўтульней будзе таксама мастакам, бутафорам, краўцам, з’явіцца дастаткова месца для тэатральнага рэквізіту.
Дэкарацыі будуць хаваць пад зямлёй
Швейны цэх і пакой, дзе вісяць усе рабочыя тэатральныя касцюмы, нам давялося ўсё ж пабачыць. Ён, дарэчы, аказаўся не такім вялікім, як думалася. А вось памяшкання з дэкарацыямі ў Купалаўскім наогул няма. Мы даведаліся, што ўмовы цяперашняга будынка проста не дазваляюць іх захоўваць. Дэкарацыі знаходзяцца на спецыяльных складах, і гэта выклікае дадатковыя цяжкасці. Напрыклад, калі акцёр захварэў, а ў сённяшняй п’есе ў яго няма дублёра, даводзіцца замяняць пастаноўку, а значыць, патрэбна хутка прывезці іншае сцэнічнае афармленне. А на гэта трацяцца час і нервы, бо трэба, каб за паўгадзіны да спектакля дэкарацыі ўжо стаялі на сваіх месцах.
— Пасля рэканструкцыі ў нашага будынка з’явяцца тры паверхі пад зямлёй. Там і будуць знаходзіцца тэхнічныя службы і захоўвацца дэкарацыі. Гэта дазволіць аператыўна рыхтаваць сцэну — не за дзень, як зараз, а за тры гадзіны, — расказаў гендырэктар тэатра Павел Палякоў.
Тэатр вырасце не толькі пад зямлёй, але і крышачку ўверх — тут будуць мансарды. Такім чынам плошча Купалаўскага павялічыцца прыкладна ў два разы — замест 4,6 тысячы квадратных метраў тэатр зойме звыш 11 тысяч. А вось колькасць глядацкіх месцаў у зале, наадварот, зменшыцца (з 550 застанецца 400). Гэта звязана з сучаснымі патрабаваннямі тэхнікі бяспекі.
Знешні выгляд самога будынка практычна не зменіцца. Новы Купалаўскі гарманічна ўпішацца ў гарадскі пейзаж, але галоўнае, што калектыў зможа працаваць у камфортных умовах, а сцэна тэатра сапраўды стане адпавядаць узроўню майстэрства купалаўцаў і будзе лічыцца насамрэч адной з найлепшых у Еўропе.
Плануецца, што малую сцэну Купалаўскага тэатра перададуць з муніцыпальнай у рэспубліканскую ўласнасць. Гэта дазволіць неўзабаве адрамантаваць і гэта памяшканне. Роля малой сцэны застанецца такой жа — эксперыментаваць.
