Кражи древесины, конопляные гряды, стихийные свалки - какие еще нарушения обнаруживают фотоловушки в лесу

Летам у лясах кіпіць жыццё: сюды ідуць у грыбы і ягады, на паляванне, нехта — проста адпачыць. А ёсць і тыя, хто спрабуе знесці дадому бервяно-другое, выкінуць смецце, раскласці агонь у забароненым месцы. Лавіць парушальнікаў парадку ляснічым дапамагаюць камеры фотафіксацыі. Разам з супрацоўнікамі лясной гаспадаркі карэспандэнт «Рэспублікі» выправілася ў лес, каб праверыць, як яны працуюць.


Не схаваныя камеры

Сярод 20 лясгасаў, якія ўваходзяць у склад Мінскага дзяржаўнага вытворчага лесагаспадарчага аб'яднання (ВЛГА), найбольшая колькасць камер назірання, мабыць, ва ўгоддзях Бараўлянскага спецлясгаса. Тэрыторыя яго невялікая, усяго 23 тысячы гектараў, але нясе значную рэкрэацыйную нагрузку: сюды, на прыроду, адпраўляецца вялікая колькасць мінчан. Адсюль і мноства праблем: ад утварэння стыхійных звалак да незаконнай высечкі лесу.

— Сёння ў нашым распараджэнні знаходзіцца 26 вось такіх камер фотафіксацыі, — Цімур Віяленцій, начальнік службы па ахове і абароне лесу Бараўлянскага спецлясгаса, трымае ў руцэ невялікі, памерам з кавалак гаспадарчага мыла, апарат.

Наш першы прыпынак — ля павароту да пляжаў на рацэ Пціч. Цімур прапануе самім знайсці камеру. Круцім галавой у розныя бакі... О! Заўважаю «вока», умацаванае на бярозе, за метры тры з паловай ад зямлі. Яно сочыць за захаванасцю мінералізаванай паласы — узаранага ў мэтах супрацьпажарнай бяспекі ўчастка зямлі, а таксама за тымі, хто жадае пакінуць тут смецце.

— Літаральна ўчора штраф у памеры 10 базавых велічынь атрымала арганізацыя за пашкоджанне мінпаласы, — зазначае Цімур. — Паласу яны выкарысталі як дарогу для трактара і ператварылі проста ў багну.

— Заўважылі папераджальныя таблічкі? — уключаецца ў размову Дзмітрый Пінчук, начальнік аддзела аховы і абароны лесу, палявання і паляўнічага турызму Мінскага дзяржаўнага ВЛГА. — Наша асноўная задача — не пакараць, а папярэдзіць. Таму паблізу ад камер усталяваны аншлагі, якія паведамляюць аб відэаназіранні.

У залежнасці ад сітуацыі

Фотапасткі мабільныя: іх выкарыстоўваюць там, дзе гэтага патрабуе сітуацыя.

— У Мінскай вобласці вызначаны тэрміны збору ягад — па брусніцы можна ісці з 15 жніўня, а ў журавіны — з 2 верасня. Камеры дапамогуць выявіць парушальнікаў гэтых тэрмінаў, — прыводзіць прыклад Дзмітрый Мікалаевіч. — Дзякуючы фотапасткам знаходзім тых, хто незаконна сячэ дрэвы, збірае забароненыя дзікаросы накшталт чарамшы, крадзе лес са штабеляў, выкідае смецце, раскладвае агонь. Пры забароне на наведванне лесу ў спякотныя дні ўстанаўліваем камеры на ўездах. Аднойчы па просьбе супрацоўнікаў міліцыі прыладзілі фотапастку каля плантацыі канапель — трэба ж было даведацца, хто яе гаспадар.

Толькі ў Бараўлянскім спецлясгасе з пачатку года дзякуючы камерам выяўлена 20 парушэнняў, у тым ліку 3 выпадкі крадзяжу драўніны. 

Фотапасткі рэагуюць на рух. Усё фіксуецца, ёсць тры варыянты перадачы інфармацыі: яна або захоўваецца на флэш-картцы камеры і прачытваецца раз у некалькі дзён, або адразу паступае на электронную пошту лясгаса, або адпраўляе MMS-паведамленне на ўведзены ў памяць нумар тэлефона.

Зладзеі анфас

Усяго ў Мінскім дзяржаўным ВЛГА дзейнічае 136 камер фотафіксацыі. Плануецца давесці іх колькасць да 167 — па ліку лясніцтваў, каб у кожнай гаспадарцы мелася хаця б па адной. У гэтым годзе па аб'яднанні з іх дапамогай выяўлена ўжо 43 парушэнні.

— Нядаўна з'явілася інфармацыя, што ў Смалявіцкім раёне збіраюцца самавольна секчы лес. На месцы магчымага злачынства паставілі фотапастку. Яна зафіксавала людзей, якія нарыхтавалі больш за 20 кубаметраў драўніны. Іх затрымалі, склалі пратакол, падлічылі нанесеныя лесу страты, якія браканьеры павінны кампенсаваць, — прыводзіць прыклад Дзмітрый Мікалаевіч.

Кур'ёзны выпадак адбыўся ў Беразіно. Там чалавек, які краў дровы, заўважыў камеру і зняў яе, але апарат паспеў адправіць у лясніцтва фота зламысніка. Па здымку яго і знайшлі.

Яшчэ адна фотапастка, якую мы наведалі, размешчана ў Ратамскім лясніцтве. Тут на ўскрайку лесу ляжыць штабель бярвенняў. Дрэвы ссеклі падчас санітарнай рубкі, у лясніцтва ёсць 20 дзён для іх вывазу. Але жыхары навакольных вёсак і садовых таварыстваў могуць аказацца больш спрытнымі, таму непадалёк прымацавалі камеру.

— Даводзілася назіраць, як да штабеля прыехаў на машыне з прычэпам і бензапілой адзін злодзей, распілаваў бярвенне на цурбаны, нагрузіў прычэп і паехаў. Праз некаторы час пад'ехаў другі і падабраў некалькі паленцаў, што засталіся. Трэцім быў матацыкліст, які звёз адзіны цурбан, які застаўся, — згадвае Цімур Віяленцій.

Наступная камера, якую мне прапануецца знайсці, «глядзіць» на палянку непадалёку ад пляжа на Пцічы. Яе галоўныя задачы — фіксаваць тых, кто пакідае смецце, а таксама сачыць за супрацьпажарнай бяспекай. Прыкладна такая ж функцыя была ўскладзена на камеру, усталяваную каля вёскі Ходасава. Тут, каля садовага таварыства, узнікла стыхійная звалка, з якой меркавалі справіцца з дапамогай фотапасткі. Уважліва разглядаем усе навакольныя дрэвы, але...

— Укралі... — уздыхае Цімур. — Давядзецца звяртацца ў міліцыю. І тыдня не правісела...

Дарэчы, усе камеры фотафіксацыі застрахаваны. Калі лічыць з сённяшняй, зладзеі знеслі ўжо 5.

І ўсё ж Дзмітрый Пінчук упэўнены, што ў лесе будзе парадак, пакуль там працуюць людзі:

— Большая частка парушэнняў выяўлена напрамую, падчас рэйдавых мерапрыемстваў. Няма нічога больш эфектыўнага за патруляванне. Ніякія камеры не дапамогуць, калі перастанем наведваць лес! Чым больш рэйдаў, чым часцей ляснік на абходзе, тым больш парадку.

nevmer@sb.by