Обзор новых интересных книг за неделю

Гэта — трэцяя кнiга з адноўленай серыi «Бiблiятэчка часопiса «Маладосць», у якой у свой час дэбютавалi многiя з сённяшнiх вядомых пiсьменнiкаў. Уладзiмiр Мажылоўскi — з’ява выключная. Чалавек ужо сталага веку, ён дэбютаваў як пiсьменнiк толькi нядаўна. Але ягоная гiстарычная проза адразу выклiкала вялiкую цiкавасць: дынамiчны сюжэт, добрае веданне гiсторыi i, вядома, добрае адчуванне роднага слова... Чаму дэбют не адбыўся раней? На прэзентацыi аўтар прызнаўся, што, калi працаваў дырэктарам вясковай школы, даводзiлася дапамагаць вучням пiсаць сачыненнi для ўдзелу ў алiмпiядах. Вось адзiн такi тэкст — дарэчы, якi на алiмпiядзе застаўся незаўважаным, — стаў пачаткам вялiкага твора. У першы зборнiк Уладзiмiра Мажылоўскага ўвайшлi тры аповесцi: «Друеўскi ваўкалак», «Праклён мiтрапалiта Феафiла» i «Спiраль гiсторыi». Свет, якi паўстае ў iх, пэўным чынам нам знаёмы па творах Уладзiмiра Караткевiча: старажытная рыцарская Беларусь, адважныя шляхцiцы, высакародныя сялянскiя правадыры, прыўкрасныя дамы i жорсткiя захопнiкi, ваўкалакi i пракаветныя пушчы, велiчныя замкi i крывавыя бойкi... Ну а ў беларускай гiсторыi можна знайсцi безлiч трагiчных i рамантычных сюжэтаў. Адзiн з iх, выкарыстаны аўтарам, — лёс вялiкай княгiнi Алены, дачкi маскоўскага цара, якая стала жонкай польскага караля Аляксандра. Паводле легенды, прычынай таго, што Алена не змагла нарадзiць, быў стары праклён... Такiм чынам закручваецца дзеянне гiстарычнага дэтэктыву, якi адбываецца на Беларусi. А ў аповесцi «Спiраль часу» аўтар перакiдвае дзеянне з XIV стагоддзя ў сучаснасць. I гэта выдатна, што з’яўляюцца лiтаратары, якiя могуць займальна i пераканаўча запаўняць белыя плямы айчыннай гiсторыi.

Когда в прошлом году Нобелевская премия по литературе досталась канадской писательнице Элис Манро, многие вздохнули с облегчением: наконец–то признание получила проза, продолжающая традиции классиков. В первую очередь, разумеется, Чехова — ибо Манро принято сравнивать с ним. Почему? Возможно, из–за пристрастия к коротким формам, внимания к нюансам психологии. Правда, неповторимый грустный чеховский юмор здесь незаметен: оттенки не те. Скорее разочарованность, нежели ностальгия. Ну и изрядный привкус феминизма. Да и страсти Манро выстраивает в экспрессионистских тонах. Вот юная Дори, вышедшая замуж за санитара из больницы, где умерла ее мать, попадает под влияние мужа–самодура. В припадке ревности (Дори переночевала у подруги) муж убивает их троих детей. И Дори, не имеющая других привязок к жизни, ездит навещать убийцу в психлечебницу. В другом рассказе брошенная мужем музыкант читает автобиографическую книгу, написанную дочерью соперницы. Дама, живущая в богемной циничной среде, ожидает вычитать какую–то «клубничку» о себе, но узнает, что была для девочки, которую когда–то обучала музыке, любимой учительницей — без сексуальных и психологических извратов. Большой рассказ (или, может, даже повесть) «Слишком много счастья» — еще один повод сравнивать Манро с русской классикой, ибо написан он о Софье Ковалевской. Гениальная барышня становится жертвой «мужской диктатуры», впрочем, Манро довольно скептически показывает всякий фанатизм. Хорошая, выразительная проза о человеческом и человечности.

Советская Белоруссия №227 (24608). Пятница, 28 ноября 2014.