Минск, 2018
Мелькнули в книге белые страницы,
И не пеняй на типографский брак.
С четырнадцатой — улетели птицы,
С шестнадцатой — ручей удрал в овраг.
И лес в леса ушел из этой книги —
Опять стоит на берегу Днепра.
И две строки о спелой землянике
Лежат на дне прохладного ведра.
Вкус настоящей поэзии невозможно спутать с жеваной бумагой версификаторства. Ощущение открытия, прикосновения к чему‑то очень важному, сокровенному... «Для него и стихи — такая же часть природы, такая же стихия, где нет места другим», — заметил критик. Поэт Игорь Шкляревский уже давно живет в Москве, известен и любим в России, но родился на Могилевщине, а полученную в 1987 году Государственную премию СССР потратил на посадку леса на берегу Припяти. Этот сборник на родине поэта появился к его 80‑летию. Беларусь, связанные с нею образы пронизывают строки, и не только поэтические. Есть ностальгические зарисовки в прозе («1963 год. Полный синего воздуха Минск. Оперный театр на холме напоминает римский Капитолий»). Есть перевод на современный русский язык «Слова о полку Игореве», одобренный блюстителем стиля академиком Дмитрием Лихачевым, также перевод «Песни о зубре» Николая Гусовского, интервью с самим Игорем Шкляревским. И прекрасные стихи: «Вода смотрела мальчику в глаза, испуганно моргая тростниками». Ностальгия и прозрачность строки — сегодня уже почти разучились вот так ее шлифовать до прозрачности, до звенящей ясности образа. Взгляните сами.
Расцiслаў Сэмкiў. Як пiсалi класiкi.
Мiнск, Янушкевiч, 2018
У многiх яшчэ iснуе iлюзiя, што ў вядомых пiсьменнiкаў маюцца нейкiя асаблiвыя сакрэты творчасцi, i варта пра iх даведацца — табе самому поспех засбяспечаны. Што ж, паспрабуйце яшчэ раз засвоiць рэцэпты вялiкiх — бо яны, вялiкiя, ад Агаты Крысцi да Умберта Эка, нiчога не хаваюць дзякуючы ўкраiнскаму даследчыку Расцiславу Сэмкiву. Якi, дарэчы, i сам дае парады, каментуючы багаты бiяграфiчны матэрыял. Тут ужо можна пагаджацца цi не. Напрыклад, як вам выснова: «Падазраю, што чытачы пачынаюць чытаць тоўстыя кнiгi перш за ўсё таму, што iх грэе няпiсанае пагадненне з аўтарам: ён (цi яна) там абавязкова раскажуць пра чыесьцi любоўныя перажываннi». А як вам галоўны сакрэт Агаты Крысцi, сфармуляваны Сэмкiвым: «Хвалюйцеся!» То бок, на яго думку, пiсьменнiца ператварала свае трывогi ў генiяльныя тэксты. Але ёсць i правiлы пiсання ад самой Агаты: «Увесь час прыдумляйце сюжэты», «Старанна запiсвайце прыдуманае, нават калi iм не скарыстаецеся», «Складзiце падрабязны план тэксту» i гэтак далей. Джордж Оруэл раiў пазбягаць неарыгiнальных зваротаў i метафар, адсякаць лiшняе. А галоўнай матывацыяй лiтаратурнай творчасцi лiчыў «непрыкрыты эгаiзм» — жаданне вылучыцца сярод iншых, даказаць, што найлепшы. «Рэй Дуглас Брэдберы не меў вышэйшай адукацыi, але меў шалёнае жаданне пiсаць» — так пачынаецца раздзел пра аўтара «Вiна з дзьмухаўцоў», якi раiў пiсаць не менш чым па 1000 слоў у дзень. Вядома, пра кожнага пiсьменнiка — а ў кнiзе сем персаналiй — ёсць падрабязнасцi бiяграфii, нярэдка нечаканыя. Безумоўна, практычныя парады ад класiкаў прыдадуцца. Але не варта забываць меркаванне Кундэры, што «ў працэсе творчасцi нараджаецца прага iмправiзацыi, трашчаць рацыянальныя, загадзя намечаныя схемы i запланаваныя хады сюжэта».
Издания для обзора предоставлены книжным магазином «Академическая книга», Минск, пр-т Независимости, 72.