Кiрыл Стаселька. Дзевяць жыццяў Вiта Морэ.
Мiнск, Галiяфы, 2019.
«Зямное жыццё прайшоўшы да паловы, ён апынуўся ў Цэнтрал-парку».
Гэта адзiн з самых дзiўных раманаў, якi я чытала. Аўтар паставiў сабе задачу ўвесь час падманваць чаканнi чытача. Пачынаецца як дзiцячае фэнтэзi. Хлопчык з дзiўным iмем Вiта апранае бацькаву адзежу, выпраўляецца ў лес... Сустракае забаўную маленькую жанчыну з капытамi i трыма сабачкамi, якая называецца Эмпусай, а сабачкi яе — Цэрбер, Орф i Лелап. Толькi паступова разумееш, што ўцягнуты ў прыхаваную «дзiцячымi» дыялогамi гульню «пазнай цытату», i нездарма тут дрэва Iгдрасiль, iмя дэмана ды iншыя адсылкi да мiфалогii. Раздзел заканчваецца — i Вiта Морэ ўжо герой навукова-фантастычнага рамана, прадстаўнiк iншапланетнай расы, здольнай манiпуліраваць часам i прасторай. Паспрабуй зразумець, як тыя рэальнасцi звязаныя. Затое аўтар змог напiсаць па кавалку тэкста ў сямi розных жанрах, а чытач атрымлiвае сваю агаломшанасць: а дзе гэта я на гэты раз апынуўся? Вось нiбыта рэальнасць апавядання Кафкi... Толькi Грэгар ператвараеца не ў жамяру, а ў вялiзны зялёны яблык, з якога бацька, Віта Морэ, гатуе джэм... Шмат-шмат джэму. А на працы той бацька з калегамi ўсё чакае Гадо — новага начальнiка аддзела. Будзе тут Беатрычэ, якая адправiць Дантэ... пардон, таго ж Вiта Морэ на пошук свайго мужа, i небарака патрапiць у хорар з маньякам. Ёсць кавалак вiктарыянскага дэтэктыва, ёсць штосьцi ў стылi Керуака i псеўдаўсходняй казкi. Героi множацца, распавядаюць адзiн аднаму байкi, i ўрэшце ўсё згарае разам са ста тысячамi папяровых жураўлiкаў. Трохi перашкаджаюць неабавязковыя дыялогi i калькавыя канструкцыi тыпу «пранiкаўся павагай». Але я нават не збiраюся ўпiкаць аўтара за хаатычнасць. Калi кожны раз удаецца ствараць атмасферу i трымаць чытача ў чаканнi i здзiўленнi — гульня адбылася.
Марсель Пруст, Мераб Мамардашвили. Заметки об искусстве и литературной критике.
Рипол-Классик, Москва, 2019.
«Есть лишь один способ писать для всех — писать, ни о ком не думая, писать во имя того, что есть в тебе самого важного и сокровенного».
Автор высказывания Марсель Пруст так и пытался делать, работая над семитомной эпопеей «В поисках утраченного времени», до середины коей не каждому читателю посчастливится доплыть. Но тут гений слукавил: он все же думал кое о ком, а именно о популярном критике Сент-Беве, ибо даже романы Пруста — своеобразное опровержение его метода. Итак, в чем же соль? Сент-Бев считал, что объяснять творчество писателя следует, тщательно изучая его биографию. Пруст утверждал, что «книга — это порождение иного «я», нежели то, которое проявляется в наших повседневных привычках, общении, пороках». Иначе почему бы человек, в жизни неприятный, мелочный, порочный, способен порождать высокие духовные строки, как частенько и бывает?
Время, как обычно, все расставило на свои места. И биографическим методом Сент-Бева пользуются, и напутствиями Пруста... А в качестве третейского судьи — Мераб Мамардашвили с выступлением на «круглом столе» 1984 года «Литература и литературно-художественная критика в контексте философии и обществоведения». Да, писатель постигает себя в процессе творчества, но есть еще один участник этого процесса — читатель, который разгадывает и интерпретирует написанное.
Издания для обзора предоставлены книжным магазином «Академическая книга», Минск, пр-т Независимости, 72.
Полная перепечатка текста и фотографий запрещена. Частичное цитирование разрешено при наличии гиперссылки. Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter
