Францыск Скарына i сучаснасць. Зборнiк п’ес. Мiнск, Нацыянальная бiблiятэка Беларусi, 2017.
Зборнiк, у якi ўвайшлi п’есы пераможцаў конкурсу, аб’яўленага да 500–годдзя беларускага кнiгадрукавання, даказвае: Францыск Скарына можа быць героем блакбастэраў i серыялаў, фэнтэзiйных саг i абсурдысцкiх камедый. Тры п’есы зборнiка — гiстарычныя, тры — Скарынiяна на фоне сучаснасцi. Прыпавесць Цiмафея Iльеўскага «Франциск» пачынаецца з таго, што кашталян познаньскага замка разбiраецца з вязнем, падазроным даўжнiком, пагардлiва высмейваючы ягонае памкненне называць сябе доктарам... У п’есе Мiхаiла Туруноўскага «Я принес вам слово» ў першадрукара з’яўляецца спадарожнiк — ЧВЧ, Чалавек у чорным, якi будзе спакушаць яго больш лягчэйшымi шляхамi. Але Вялiкi Палачанiн лёгкiх шляхоў не шукае, чаму доказ — п’еса Вiктара Марцiновiча «Кар’ера доктара Рауса», спектакль па якой у пастаноўцы Рэспублiканскага тэатра беларускай драматургii бу-дзе прадстаўлены на Дне беларускага пiсьменства ў Полацку. Дзеянне адбываецца ва ўмоўнай рэальнасцi, дзе ёсць усе сучасныя тэхналогii, акрамя... кнiг. Iх па–ранейшаму перапiсваюць у скрыпторыях, а iначай — блюзнерства! Доктар Скарына дарэмна ходзiць па магутных карпарацыях Радзiвiлаў, Гаштольдаў, Сапегаў, прапаноўваючы сваё вынаходнiцтва: друкаваную кнiгу. Не змянiлася чалавечая псiхалогiя за стагоддзi. Iдэалiст, якi змагаецца за свабоду роднага слова, зноў i зноў становiцца падманутым, збiтым, арыштаваным... Ягоныя кнiгi паўсюль рвуць i паляць. Нават аднадумцы з другiх краiн кшталту Лютара не даюць веры: як гэта хтось з невядомага Полацка можа быць такiм разумным ды прагрэсiўным? Шпiён, не iначай. Нават само iмя ў героя пад канец жыцця адбiраюць, i ён робiцца каралеўскiм садоўнiкам, доктарам Раусам... Завяршаецца зборнiк п’есай вядомага драматурга Сяргея Кавалёва «Юдзiф» — тут няма Скарыны, але менавiта прадмова да Кнiгi Юдзiф стала ягонай вiзiткай. У пазасвеццi навечна прывязаныя адзiн да аднаго прыгажуня Юдзiф i Галава, якая, зразумела, належала забiтаму Юдзiф’ю асiрыйскаму вайскаводцу Алаферну. Калi творы з гэтай кнiгi стануць спектаклямi i кiнастужкамi, для кагосьцi зменiцца ўспрыняцце не толькi вобраза Скарыны, але i беларускай культуры.
Нил Гейман. Вид с дешевых мест. Издательство «АСТ», Москва, 2017.
«В свое время я отошел или, вернее, отполз бочком от журналистики, потому что хотел сочинять все, что мне вздумается, без помех». Что ж, для автора «Звездной пыли» и «Никогде» в жанре журналистики не хватало парочки измерений... Но ремесло не пропьешь, интеллект имеет свойство прирастать, и параллельно с чудными историями о Задверье и Стране Кошмаров Гейман писал очерки, статьи, тексты лекций, которые, будучи собраны под одной обложкой, наводят на размышления и дискуссии. Например, почему наше будущее зависит от библиотек, чтения и умения мечтать? Делает ли жестокий роман читателя жесткосердным и зачем взрослым сказки? Гейман честен: «Для справки: не думаю, что ненавидел в жизни хоть что–нибудь так долго и так же крепко, как школу». Он пишет о Терри Пратчетте и Стивене Кинге, Эдгаре По и Редьярде Киплинге. Как один из сценаристов приоткрывает закулисье сериала «Доктор Кто». Рассказывает о жанре комиксов. Все остроумно и афористично. Ведь автор «занимался чем–то до сих пор, пока оно ощущалось как приключение, и прекращал, как только оно превращалось в работу». Завидуем молча.
Издания для обзора предоставлены книжным магазином «Академическая книга», Минск, пр-т Независимости, 72.
