Альба — лесапарк на ўскраіне Нясвіжа, батанічны помнік прыроды рэспубліканскага значэння. А зараз гэта і помнік самой прыродзе: шматгадовыя клёны і ліпы, ясені і дубы сваім жоўта-чырвоным адзеннем утвараюць чароўныя кампазіцыі, якія самі просяцца на палатно мастака альбо ў аб’ектыў фотакамеры.
Парк быў закладзены ў канцы XVI стагоддзя Мікалаем Радзівілам Сіроткам. Гэта была эпоха Рэнесансу. У архітэктурна-паркавы ансамбль уваходзілі эрмітаж, палац, мараходнае і артылерыйскае вучылішчы, шпалерная мануфактура, звярынец і шмат чаго яшчэ. Але некалькі спусташальных войнаў Рэчы Паспалітай з Расіяй (1664—1667) знішчылі палацы, апартаменты, альтанкі... Новае адраджэнне рэзідэнцыі прыпала на часы Міхаіла Казіміра Радзівіла Рыбанькі. У 30-я гады XVIII стагоддзя ў Альбе пачала дзейнічаць знакамітая майстэрня па ткацтве “залатых” паясоў, якая пазней пераехала ў Слуцк.
Апошні гаспадар Альбы Караль Станіслаў Радзівіл Пане Каханку паспрабаваў пераўтварыць яе ў маленькі Версаль. Але вайна 1812 года назаўсёды сцерла адбіткі радзівілаўскай рэзідэнцыі. Абрысы той раскошы можна ўявіць па захаваных да сёння каналах — яны, быццам промні, выходзяць ад маленькага возера з астраўком, на якім некалі стаяла дзівосная альтанка. А таксама па каскадзе азёраў і дубоў-волатаў, якіх, на жаль, да нашага часу засталося няшмат. У апошнюю вайну парк моцна пацярпеў ад захопнікаў, большасць дубоў была спілавана і пайшла на дровы для альбаўскага спіртзавода. Пра гэта мне расказаў мясцовы жыхар Вячаслаў Кадзевіч (на здымку), які сёлета сустракае 86-ю восень. Ён нарадзіўся паблізу і добра памятае людзей, якія ахоўвалі навакольны лес і сам парк, той, перадваенны, з шыкоўнай дубровай:
— Да вайны ў панскім парку былі толькі дзве пабудовы — жылы дом і вадзяны млын, якіх даўно няма. Да круглага возера з астраўком вяла ліпавая алея. Цяпер гэтае месца называюць “Гаёўкай”.
У Вячаслава Вячаслававіча і людзей старэйшага ўзросту, якія жывуць у пасёлку і Нясвіжы, Альба выклікае прыемныя ўспаміны пра незабыўныя часы маладосці. Што ж, восень заўсёды спрыяе ўспамінам...
Максім ВЕЧАР
Фота аўтара
Нясвіжскі раён
