На стварэнне адной адзінкі тэхнікі неабходна як мінімум 6 месяцаў.Шклоў — Мінск — Шклоў
У гаражы рэстаўратараў грыміць жалеза. Невялікая паўза, і чутны роў матора. Бранявік Sd. Kfz. 222 упершыню выязджае з гаража. Майстры прыслухоўваюцца да кожнага гуку: ці ўсё ў парадку?
Майстры Аляксандр Мікалуцкі, Уладзімір Якушаў і двое яго сыноў, Максім і Аляксей, ужо 20 гадоў знаходзяць старую тэхніку, робяць яе з нуля і прадстаўляюць шырокай публіцы падчас баявых рэканструкцый. Ідэйным натхняльнікам для папаўнення ангара колавай браніраванай тэхнікай стаў Аляксандр Мятла, выканаўчы дырэктар комплексу:
— Хлопцы заўсёды падтрымліваюць ідэі. Ім цікава паглыбляцца ў чарцяжы, ствараць дэталёва прапрацаваныя машыны. Для таго, каб зрабіць нямецкі бронетранспарцёр, у нас ужо меўся рухавік ад Toyota, масты і яшчэ некаторыя дэталі, якія чакалі свайго часу ў гаражы.
На стварэнне ўсяго адной адзінкі тэхнікі неабходна як мінімум 6 месяцаў. Рэстаўратары — жыхары Шклова. Працаваць на «Лінію» прыязджаюць на адзін тыдзень, потым на адзін едуць дадому. І зноў па крузе, пакуль не завершаць справу.
— Чым адметны гэты БТР? У жорсткіх баях той жа Вялікай Айчыннай гэтая тэхніка выступала асновай танкавых калон з разведкай. На гістарычных здымках яны часцей за ўсё перавернутыя, з падпаленымі шынамі. Шмат здымкаў, дзе нашы афіцэры і салдаты стаяць наверсе. Практычна ніколі ў падбітых БТР пасля бою не было сістэм узбраення — немцы забіралі гарматы. Так, шмат такой тэхнікі палегла на палях краіны ў 1941 годзе. Чырвонаармейцы іх добра калашмацілі! — Аляксандр Мікалуцкі з гонарам распавядае частку гісторыі. — Браня ў іх была спачатку 8 міліметраў. На вежы — 12 міліметраў. Але як толькі БТР трапілі на нашу тэрыторыю і ім першы раз «далі па шыі», лабавыя лісты зрабілі больш шчыльнымі — наперадзе на БТРы і побач з механікам-вадзіцелем — ужо 30 міліметраў.
Але супраць 45-міліметровых процітанкавых гармат узору 1937 года яны не маглі выстаяць. Цікава, што ніводнага цэлага арыгінальнага Sd. Kfz. 222 у нас няма ні ў адным музеі. Іх, на жаль, у свой час пусцілі на металалом. Таму комплекс узяў на сябе адказнасць хоць нешта адрадзіць для гісторыі.
— Унутры салона сядзелі 3 чалавекі: механік-вадзіцель, радыст і камандзір, які страляў з гарматы, кулямёта. Мы ўстанавілі сюды 37-міліметровы ствол ад зенітнай гарматы, які знайшлі ў Ждановічах на агародзе: ён выконваў у людзей ролю слупа, які яны забетаніравалі. Нам ствол аддалі, мы яго зрэзалі і «ператварылі» ў нямецкую зенітку, — падрабязна паказвае кожную дэталь Аляксандр Мятла. — Радыятар, бензабак, рухавік з поўным прывадам — усё ўжо стаіць. Шасі ад Toyota зрабілі ў памер арыгінальнага БТРа, вельмі скрупулёзна падышлі. Будзе ездзіць гэты чатырохтоннік максімум з хуткасцю 70 км/г. Ведаеце, чаму на старых фота яны заўсёды былі ў кюветах? Пры паваротах на няроўнай дарозе БТР быў вельмі няўстойлівы — высокі, з паваротам задніх колаў. Таму не маглі праходзіць па нашай багністай мясцовасці. Як наступала восень—зіма, ім канец!
Па планах майстроў, да канца лютага—пачатку сакавіка, скончаць з БТРам.Сабралі, каб разабраць
З арыгінальнага ў браневіка — рыдлёўка, пеналы для сігналізацыйных флажкоў і ракетніц, скрыня запасных частак, інструментаў і прылад. Неабходна паставіць выхлапныя трубы, ручкі для адкрыцця, рашоткі, якія закрываюць вежу, фары, сігналы, люстэркі, габарыты, антэну пад рацыю... А потым БТР разбяруць!
— Каб усё пачысціць, загрунтаваць, пафарбаваць, — Уладзімір Якушаў тлумачыць ход дзеянняў. — У самым канцы, калі збяром, зноў пафарбуем. Будзе ён цёмна-шэры з адценнем зялёнага.
І адразу ж майстры возьмуцца за машыну, якая падчас рэканструкцый будзе біць Sd. Kfz. 222, — БА-6. Ужо гатовыя лісты металу, з якога будуць краіць дэталі, якія адсутнічаюць. Вежа будзе арыгінальная: увесь час ляжала ў экспазіцыі, чакала. Маецца для БТРа і арыгінальная 45-міліметровая гармата, вядучыя масты, колы. Усё астатняе будзе копіяй, рухавічок возьмуць ад трактара.
— Самым складаным будзе зрабіць паўкруглыя крылы — менавіта тую форму, што была. Астатняе — не так цяжка. Пасля бронецягніка нам ужо нічога не страшна, — смяецца Аляксандр Мікалуцкі. А Аляксандр Мятла дадае:
— БА-6 у вайну радзей выкарыстоўваліся, чым іх паслядоўнікі БА-10, таму што іх перасталі выпускаць. Але тыя, што былі, прайшлі вайну да канца. Ёсць згадкі, што і ў 1945 годзе яны выконвалі ролю аховы штабаў, суправаджалі танкавыя калоны, выязджалі ў разведку. У засадзе такія браневікі былі асабліва паспяховыя і эфектыўныя. А вось брані ім было мала.
Калі ён будзе гатовы? Магчыма, да восені, да Дня танкіста. Потым у планах зрабіць нямецкую самаходна-артылерыйскую ўстаноўку класа штурмавых гармат StuG III — маецца для яе рубка, затым савецкі лёгкі танк Т-70 на базе БМД-1. Пакуль жа, да Дня Перамогі, у комплексе з’явіцца помнік бронецягнікам, якія вызвалялі нашу краіну.
kasel@sb.by
