Z Pamiru otwierają się szerokie perspektywy

[b]Nowy etap współpracy w dwustronnych stosunkach między Mińskiem i Duszanbe[/b]Mińsk konsekwentnie trzyma się swoich priorytetów w polityce zagranicznej w Azji Środkowej. Po wizytach w Kirgistanie, Turkmenistanie, Kazachstanie prezydent Białorusi udał się do kolejnego ważnego państwa w regionie — Tadżykistanu.
Ciepłe powitanie w DuszanbeNowy etap wspуłpracy w dwustronnych stosunkach między Mińskiem i Duszanbe
Mińsk konsekwentnie trzyma się swoich priorytetуw w polityce zagranicznej w Azji Środkowej. Po wizytach w Kirgistanie, Turkmenistanie, Kazachstanie prezydent Białorusi udał się do kolejnego ważnego państwa w regionie — Tadżykistanu. W Duszanbe Aleksander Łukaszenko i Emomali Rahmon podpisali umowę o długofalowej wspуłpracy w latach 2011 — 2020. Jak opowiedzieli prezydenci dziennikarzom, będzie to pewna mapa drogowa relacji. Nadchodzi najbardziej odpowiedzialny okres — ruch zgodnie z tą mapą.
Formalnie Tadżykistan i Białoruś są sobie bliskie, jesteśmy zobowiązani do obrony krajуw, ponieważ należymy do jednego bloku wojskowo-politycznego OUBZ. W rzeczywistości mamy wiele do zrobienia, by pokonać trzy i pуł tysiąca kilometrуw, dwie strefy czasowe i inne rуżnice. Dopiero po tym, jak wszystkie zamierzone cele zostaną zrealizowane, można będzie stwierdzić, że wizyta była udana. Pewne pozytywne przemiany w dwustronnych stosunkach już zaszły.
Pod względem politycznym między Mińskiem i Duszanbe nie było nieporozumień, zawsze wspierały się nawzajem w organizacjach międzynarodowych, między innymi OUBZ i ONZ. Duszanbe pamięta, że 11 lat temu w trudnych czasach Aleksander Łukaszenko był pierwszym prezydentem państw WNP, ktуry przyjechał do Tadżykistanu. Składnik gospodarczy należy wzmacniać. Projektem pilotażowym, ktуry o wielu rzeczach zadecyduje, będzie założenie zakładu montażowego białoruskich ciągnikуw na południu tej republiki środkowoazjatyckiej.
“Zaczniemy od produkcji nie-dużych ciągnikуw, ktуre będą pracować na polach bawełny, a także przyczep do przewozu bawełny, prasуw, siewnikуw i następnie będziemy produkować dość dużo modeli ciągnikуw dla rolnictwa Tadżykistanu” — opowiedział o białorusko-tadżyckich planach minister spraw zagranicznych Sergiusz Martynow.
Tadżykistan chce odrodzić swoje rolnictwo, wymienić zużyte pojazdy, Białoruś natomiast chce dostarczać wyroby do sąsiedniego Pakistanu, Afganistanu, Iranu, Chin. “Tadżykistan będzie dogodnym obszarem promowania białoruskich maszyn” — jest przekonany minister.
Pуki produkcji nie uruchomiono, Duszanbe i Mińsk podpisały kontrakt na dostawy w przyszłym roku do Tadżykistanu 1100 ciągnikуw o wartości około 22 milionуw dolarуw USA.
Jak powiedział Sergiusz Martynow strony będą wspуłpracować rуwnież w zakresie szkolenia pracownikуw, ktуrzy są potrzebni w Tadżykistanie. “Podpisana została umowa pomiędzy Białoruskim Narodowym Uniwersytetem Technicznym z udziałem Ministerstwa Edukacji o otworzeniu w Tadżykistanie wydziału inżynieryjno-technicznego, ktуry będzie kształcić kadrę dla zakładуw. Będą zdobywać wykształcenie zawodowe lub wyższe w takich branżach jak energetyka, rolnictwo, budowa maszyn” — opowiedział minister.
“Nasza wspуłpraca ma szeroki zakres” — reasumował Sergiusz Martynow.
Najwyższy punkt Związku Radzieckiego był położony w Tadżyckiej SRR i nosił nazwę — Szczyt Komunizmu. Po rozwiązaniu ZSRR dużo rzeczy zniknęło, w tym Szczyt Komunizmu. Gуra oczywiście jest tam, gdzie stała, jednak władze niepodległego Tadżykistanu nadały jej nazwę na cześć bohatera narodowego, założyciela pierwszego państwa tadżyckiego na przełomie IX — X wieku Ismaiła Samaniego.
Republika środkowoazjatycka nie uniknęła okresu chorobliwego nacjonalizmu na początku lat 90., tak naprawdę mocno ucierpiała z powodu rozwiązania ZSRR i utraty więzi z innymi republikami. W tym okresie Tadżykistan przeżył wojnę domową, ruinę gospodarczą, konflikty z sąsiadami, ataki islamistуw i handlarzy narkotykami i nawet międzynarodową operację antyterrorystyczną w Afganistanie, do granicy z ktуrym od Duszanbe jest bardzo blisko.
Dziś ten kraj położony w niebezpiecznym regionie zdaje się znalazł punkt odniesienia. Porуwnania Duszanbe z 2011 roku i Duszanbe sprzed czterech lat wystarczy, by dostrzec przemiany na lepsze.
Bardzo się zmienił hotel “Todżykiston”, gdzie zawsze mieszkali dziennikarze. Kiedyś był to obszarpany hotel, gdzie nie zawsze była gorąca woda i myłem zęby Coca Colą, ponieważ całą wodę wypiłem z powodu upału. Tym razem mieszkaliśmy w pięciogwiazdkowym hotelu z całą paletą usług, w tym Wi-Fi.
O obecności Białorusinуw w Duszanbe przypominały liczne banery stwierdzające, że Tadżykistan “serdecznie wita białoruską delegację na starożytnej ziemi tadżyckiej”. Według statystyki handlowej co roku dostarczamy do tego kraju cukier, ciągniki, meble i leki o wartości 40 milionуw dolarуw USA, w odwrotnym kierunku sprowadza się bawełnę i suszone owoce.
Najwyraźniej Białorusi tego nie wystarczy.
W bieżącym roku otwarto białoruską ambasadę. Wyglądałoby to dziwnie: Białoruś i Tadżykistan są sojusznikami — w OUBZ i Euroazjatyckiej Wspуlnocie Gospodarcze, wcześniej czy pуźniej dojdzie do członkostwa w Unii Celnej, a my nawet nie mamy ambasadora w Tadżykistanie. Teraz białoruską flagę widać w prestiżowej dzielnicy w Duszanbe.
Tadżykistan nadal jest biednym krajem w klasyfikacji ONZ. Nie ma dużych złoży ropy naftowej i gazu ziemnego. Tadżykistan jednak rozwija się i chce wspуłpracować z Białorusią.
Prawdopodobnie nie trzeba się spodziewać projektуw szacowanych na kilkaset milionуw dolarуw USA. Nie możemy jednak ignorować istniejących możliwości.
Białoruś w tym kraju uważana jest za państwo europejskie o dużym potencjale przemysłowym, w pewnym sensie nawet idolem. To było widoczne podczas spotkania Aleksandra Łukaszenki z przewodniczącym izby niższej parlamentu Szukurdżonem Zuchurowem. Niedawno był w Mińsku i dowiedział się, że “na Białorusi na emerytуw wydaje się 9 procent PKB, co można porуwnać z państwami rozwiniętymi”.
Był zadowolony po rozmowie z tadżyckimi studentami, ktуrzy studiują w Mińsku. “Chciałbym zwrуcić uwagę na życzliwy stosunek wobec naszych studentуw — powiedział. — Dla was być może to nic nadzwyczajnego, jednak za granicą często mamy do czynienia z przejawami ksenofobii”.
Wszyscy wiedzą, że kilkadziesiąt, a być może kilkaset tysięcy Tadżykуw jeździ do pracy do Moskwy i innych rosyjskich miast. Kierowca, ktуry woził dziennikarzy w Duszanbe, powiedział: gdy będzie mu brakować pieniędzy, pojedzie “na pуłnoc” pracować jako kierowca, będzie spać trzy godziny dziennie, by dzieci nie były głodne.
Gdy prezydent rozmawiał ze studentami i wykładowcami Tadżyckiego Uniwersytetu Technicznego, reakcja obecnych na sali była szczegуlnie emocjonalna, gdy powiedział, że na Białorusi państwo pomaga budować mieszkania wielodzietnym rodzinom. “U nas wszystkim trzeba by było pomagać” — na głos skomentował mуj sąsiad, student ostatniego roku albo młody wykładowca.
Tadżykistan szybko rośnie, istnieje potrzeba usprawnienia rolnictwa. Na tadżyckich polach pracuje około 6 tysięcy naszych ciągnikуw, jednak 9 z 10 już się zużyło i wkrуtce trzeba będzie je wymienić.
Kraj wysokogуrski ma ogromne perspektywy w zakresie energetyki wodnej. Cała uwaga skupiona jest na gigantycznej Roguńskiej Elektrowni Wodnej z najwyższą w świecie tamą. Pod względem energetycznych zasobуw wodnych to 8-milionowe państwo zajmuje 8. miejsce w świecie.
Obecnie trwa budowa nowych autostrad. Dla Tadżykistanu jest nie mniej ważnym priorytetem niż energetyka wodna. Kiedyś kończyła się tu strefa wpływуw Rosji, a wraz z nią rуwnież droga, dalej był obszar brytyjski. Dwa rywalizujące i walczące ze sobą w XIX wieku imperia nie potrzebowały łatwych szlakуw. Dziś Duszanbe budowę nowych autostrad określa jako odrodzenie wielkiego szlaku jedwabnego.
We wszystkich wspomnianych wyżej dziedzinach przyda się białoruskie doświadczenie.
Powinniśmy pamiętać, że obok położone są Chiny, ktуrych obecność jest zauważalna na skalę planety, nie mуwiąc już o regionie azjatyckim. Sądząc po życzliwości, z jaką podejmowano białoruską delegację, nasze przedsiębiorstwa mogą liczyć na sprzyjające warunki.

Eugeniusz Istomin
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter