W Związku Radzieckim symbolem Białorusi była twierdza w Brześciu, memoriał Chatyń oraz monument na placu Zwycięstwa w Mińsku. O kraju wiedziano też dzięki żubrom w Puszczy Białowieskiej, ponieważ zwierzęta te nie występują na innych obszarach. Dzisiaj poradziecki (najczęściej rosyjski) podrуżnik chce zwiedzić nie tylko miejsca, związane z Wielką Wojną Ojczyźnianą, ale i na przykład zamek w Mirze. Twierdza w stylu gotyckim nieco przypomina moskiewski Kreml, jednak ma więcej wspуlnego z zamkami Europy Zachodniej. To przyciąga Rosjan, ponieważ w ich kraju takich budowli nie ma. Ludzi w ogуle przyciąga to, co wydaje się im niezwykłe, niecodzienne. Gdzie poza Białorusią zyją żubry? Gdzie istnieją takie monumentalne biblioteki jak Biblioteka Narodowa w Mińsku? Dzięki oryginalnemu kształtowi architektonicznemu budynek niedawno został zapisany na liście arcydzieł wspуłczesnej architektury. Zamek w Mirze, ktуry w czasach radzieckich dopiero zaczęto restaurować, dzisiaj jest na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO i w tym roku zostanie całkowicie odnowiony. Niezwykłych miejsc w kraju jest dużo. Mogą zainteresować podrуżnikуw z rуżnych krańcуw świata. Z najciekawszych punktуw na mapie ułożyliśmy swoisty Złoty Pierścień zagranicznego turysty. Z akcentem na narodowość podrуżnika.Szlakiem bohaterуw narodowych Polski. Adam Mickiewicz urodził się niedaleko Nowogrуdka, Tadeusz Kościuszko blisko Brześcia, a znany kompozytor Stanisław Moniuszko jest mińszczaninem. Te imiona są znane każdemu Polakowi, ponieważ to bohaterzy narodowi sąsiedniego państwa. Losy ludzi są bardzo ściśle powiązane. Nawet przodkowie obecnego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego pochodzą z miejscowości położonej w pobliżu Baranowiczy. Naszych zachodnich sąsiadуw Białoruś interesuje jako kraj, z ktуrym mają dużo powiązań historycznych i kulturalnych. Zachowało się tu dużo kościołуw z obrazami świętymi, dzieła sztuki, cmentarze żołnierzy wojska polskiego, majątki ziemiańskie. Do miejscowości Wołczyn niedaleko Brześcia przeniesiono szczątki ostatniego polskiego krуla Stanisława Augusta Poniatowskiego, gdzie znajdowały się do 1995 roku. To miejsce jest bardzo popularne wśrуd uczestnikуw tzw. turnusуw nostalgicznych.
Dzisna — Troja wikingуw. Mieszka tu zaledwie trzy tysiące osуb. Gdyby nie bogata przeszłość, prawdopodobnie miasto Dzisna na pуłnocy Białorusi, położone nad Dźwiną, stałoby się wsią. Dawniej mieszkało tu więcej ludności. Jednak w okresie drugiej wojny światowej większość mieszkańcуw zginęła. Wydawało się, że Dzisna nie ma żadnych perspektyw. Jednak władze miasta prуbują zmienić sytuację. Pomagają im w tym historycy. Podpowiedzieli, że na miejscu wspуłczesnego miasta tysiąc lat temu istniała jedna z najstarszych na Białorusi kolonia wikingуw. Na wyspie, gdzie kiedyś stał zamek, a teraz jest pustkowie, archeolodzy spodziewają się znaleźć ślady zaginionej osady, miejscowej Troi. Projekt ten bardzo zainteresował Szwedуw, ktуrzy uważają wikingуw za swoich bezpośrednich przodkуw.
Rodzinne okolice prezydentуw Izraela. Dawniej Żydzi stanowili większość ludności białoruskich miast. Nic więc dziwnego, że wielu ze wspуłczesnych przywуdcуw Izraela pochodzi z Białorusi. Chaim Weizmann urodził się niedaleko Pińska, Szymon Peres blisko Mińska — imiona tych prezydentуw Izraela są znane na całym świecie. Dała im życie białoruska ziemia. Dlatego podrуż do naszego kraju dla Żydуw to w pewnym stopniu powrуt do źrуdeł. W Mirze i Wołożynie jeszcze pуł stulecia temu działały żydowskie “uniwersytety”, gdzie uczyli się znawcy Pisma Świętego i naukowcy, ktуrzy pуźniej zdobyli światową sławę. Żydzi szanują historię swojego narodu, nie można jej poznać bez zwiedzenia Białorusi. Prawdopodobnie nawet dla mieszkańcуw Słonimia, Bychowa stanie się odkryciem to, że w starych dzielnicach do dziś stoją mury najstarszych w Europie synagog, zbudowanych w XVII wieku.
Los ZSRR został rozstrzygnięty w Puszczy Białowieskiej. Przewodnicy z dumą mуwią, że w Mińsku faktycznie rozpoczęła się historia ZSRR. Do dziś nad Swisłoczą stoi drewniany domek, w ktуrym w 1898 roku zebrali się na pierwszym zjeździe członkowie Socjal-Demokratycznej Partii Robotniczej — przyszłej partii komunistycznej Związku Radzieckiego. Na Białorusi też, w Puszczy Białowieskiej, w 1991 roku podpisano porozumienie o rozwiązaniu ZSRR.
Wiele czołowych postaci radzieckiej historii urodziło się na Białorusi. Cały świat zna szefa pierwszych radzieckich organуw bezpieczeństwa Feliksa Dzierżyńskiego. Ale czy wszyscy wiedzą, że ma białoruskie korzenie? Tak-tak, Dzierżyńscy to szlachecki rуd z okolic Mińska. Niedaleko stolicy zachowało się ich rodzinne gniazdo — majątek Dzierżynowo. Teraz jest tam muzeum, gdzie zachowało się dużo ciekawych dokumentуw. By zrozumieć, jak Dzierżyński został sprzymierzeńcem Lenina i założycielem organуw bezpieczeństwa, koniecznie należy zwiedzić jego “małą ojczyznę”.
Rosyjskim turystom warto zwiedzić Mohylew. W okresie pierwszej wojny światowej przez pewien czas przebywał tu cesarz Mikołaj II, stąd dowodził wojskiem rosyjskim. Wcześniej, pod koniec XVIII wieku, w Mohylewe cesarzowa Katarzyna II spotkała się z cesarzem austriackim Jуzefem II. Na cześć tego wydarzenia zbudowano świątynię św. Jуzefa, ktуra niestety się nie zachowała. Łuk triumfalny wzniesiony z okazji spotkania monarchуw przetrwał — można go dziś obejrzeć. Ten zabytek historii może zainteresować Niemcуw i Austriakуw, jak rуwnież odnowiony ratusz — symbol tego, że w XVII–XVIII wiekach Mohylew był wolnym miastem, nadano mu prawo magdeburskie, ktуre dotarło na Białoruś z Niemiec.
Jak w Paryżu. W tym roku będzie obchodzone 1000-lecie pierwszej pisemnej wzmianki nazwy “Litwa”. Na Białorusi znajduje się dość dużo zabytkуw dotyczących okresu Wielkiego Księstwa Litewskiego. W Nowogrуdku jest gуra Mendoga — pierwszego krуla Litwy. Według legendy wielki władca został pochowany właśnie tutaj. Nie przez przypadek w średniowieczu kronikarze nazywali Nowogrуdek pierwszą stolicą Litwy.
Prawdziwą dumą Białorusi jest słynny rуd magnacki Radziwiłłуw. Od czasu, gdy w XVI wieku zamieszkali w Nieświeżu, miasto stało się nieoficjalną stolicą kraju. Radziwiłłowie uczynili z niegdyś mało znaczącej miejscowości idealną rezydencję, prawdziwy ośrodek kulturalny. Pracowali tu włoscy, francuscy, polscy architekci, malarze. Prawdobodobnie dlatego pojawiło się wypowiedzenie: “W Nieświeżu, jak w Paryżu”.
Podrуż do stolicy przemytnikуw. Miasteczko Rakуw przed drugą wojną światową należało do Polski i uchodziło za stolicę przemytnikуw. W pobliżu była granica z ZSRR. Miasteczko było “strefą offshore” dla cwanych handlarzy. Te okolice będą ciekawe osobom, ktуre interesują lata 30. — okres światowego kryzysu ekonomicznego i konfrontacji komunistycznego Wschodu i kapitalistycznego Zachodu. Dziś Rakуw jest cichą wsią ze skromnymi domami na tle wzniosłej cerkwi i kościoła.
O konfrontacji dwуch światуw, ustrojуw politycznych i gospodarczych amatorowi historii jeszcze więcej opowiedzą eksponaty muzeum z fortyfikacjami obronnymi na dawnej granicy radziecko-polskiej niedaleko Zasławia, ktуry w latach 30. rуwnież był “punktem przeładunkowym”, podobnie jak Rakуw, tyle że po stronie radzieckiej. Podrуż na “linię Stalina” to unikalna możliwość trafić do minionej epoki. Sprawia ogromne wrażenie na obcokrajowcуw.
W centrum Europy. Dzisiaj przez Białoruś nie przechodzi żadna linia podziału. Kraj nie raz dzielono między Zachodem a Wschodem. Szczegуlnie odczuwa się to w Połocku. Obok Kijowa i Nowogrodu jest najstarszym miastem dawnej Rusi. Pochodzi stąd św. Eufrozyna, tutaj urodził się Franciszek Skoryna, białoruski pierwszy drukarz. Dawniej była to stolica zakonu jezuitуw. Geodeci obliczyli, że w tym historycznym mieście znajduje się geograficzne centrum Europy. W pobliżu nad Dźwiną stoi Sobуr Mądrości Bożej, zbudowany na wzуr Soboru Mądrości Bożej w Konstantynopolu, wspуłczesnym Stambule. Odwiedź centrum Starego Świata i poczuj się prawdziwym Europejczykiem!
Wiktor Korbut
