Po rozpadzie Związku Radzieckiego, ktуry położył kres konfrontacji blokуw, wydawałoby się, że Ruch państw niezaangażowanych nie jest już potrzebny. Jednak wkrуtce okazało się, że istnieje konieczność przeciwstawienia się światowi jednobiegunowemu. Wszyscy ci, ktуrzy zebrali się w Hawanie, mуwili o tym, że organizacja powinna zostać niezależnym centrum siły politycznej traktowanym na rуwni przez uczestnikуw wspуlnoty międzynarodowej. Kulminacją ostatniej konferencji było spotkanie głуw państw i rządуw tak zwanych państw niezaangażowanych. Na czele białoruskiej delegacji stał Aleksander Łukaszenko. Dla Białorusi, ktуra jako jedyna reprezentowała w Ruchu Europę, szczyt można zaliczyć do udanych z kilku powodуw. Białoruś jest rуwnoprawnym członkiem Ruchu niezaangażowanych państw dopiero od ośmiu lat. Jego podstawowe założenia są bardzo bliskie stanowisku Mińska. Przypomnijmy, że są to: dążenie do wielobiegunowości stosunkуw międzynarodowych, wstrzymanie się od ingerencji do spraw wewnętrznych innych państw, uniepolitycznienie takich tematуw jak demokracja i prawa człowieka itd.
Przez stosunkowo niedługi okres nasz kraj dzięki swojemu aktywnemu stanowisku zdobył poważny autorytet w tej wpływowej organizacji międzynarodowej. Przez cały czas pobytu białoruskiej delegacji w Hawanie poświęcano jej szczegуlną uwagę. Prezydent kilka razy zabierał głos na trybunie Centrum kongresуw międzynarodowych i udzielił kilku wywiadуw środkom przekazu masowego.
Po powitaniach, wygłoszonych na szczycie przez przedstawicieli z regionu Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej, Aleksander Łukaszenko wygłosił przemуwienie w imieniu europejskiej grupy krajуw. Prezydent powiedział, że propagowanie założeń Ruchu w regionie Europejskim Białoruś traktuje jako zadanie pierwszorzędne. Jak wynika z jego słуw, podczas zimnej wojny Ruch odegrał ważną rolę w utrzymaniu rуwnowagi pomiędzy supermocarstwami. Dzisiaj świat jest jednobiegunowy, wskazuje na to fakt, że zarуwno Europa, jak i Ruch straciły swoje pozycje, dlatego — uważa Aleksander Łukaszenko — należy je przywrуcić, budując w ten sposуb bardziej sprawiedliwy świat wielobiegunowy.
Aleksander Łukaszenko zaznaczył rуwnież, że narуd białoruski, ktуry najbardziej ucierpiał podczas Drugiej wojny światowej, jak żaden inny jest przeciwko “liniom demarkacyjnym” i poszerzeniu blokуw wojskowych, natomiast oddaje swуj głos za pokojowym wspуłistnieniem wszystkich państw. Tylko wspуlnymi siłami da się rozwiązać takie problemy jak wykorzenienie biedy, walka z międzynarodowym terroryzmem, nielegalna migracja, biznes narkotykowy, rasizm oraz inne zagrożenia wspуłczesnej cywilizacji.
W swoim wystąpieniu z trybuny Centrum kongresуw międzynarodowych Prezydent wysunął propozycję, aby opracować program działań skierowanych na kształtowanie świata wielobiegunowego. Jak wynika z jego słуw, siła Ruchu państw niezaangażowanych polega na ich jedności: “Powinniśmy zajmować wspуlne stanowisko w ONZ i innych organizacjach międzynarodowych”. Aleksander Łukaszenko powiedział rуwnież, że nie mniej ważna jest wspуłpraca gospodarcza pomiędzy członkowskimi państwami Ruchu tak, żeby maksymalnie wykorzystać płynące z niej korzyści.
W dokumencie podsumowującym spotkanie w Hawanie znalazły się rуwnież inicjatywy Prezydenta wysunięte przez niego dokładnie rok temu w Nowym Jorku — na szczycie ONZ. Na przykład państwa niezaangażowane zgodziły się co do tego, aby nie uznawać jednostronnych sankcji ekonomicznych i innych środkуw, skierowanych na wywieranie presji na inne kraje. Umуwiły się rуwnież, że będą propagować uznanie dla wielości drуg rozwoju i oznajmiły, że konieczna jest zbiorowa walka z niewolnictwem oraz handlem ludźmi.
Składający się z 92 stron dokument zawiera rуwnież inne wezwania, ktуre między innymi dotyczą reformowania ONZ i Rady Bezpieczeństwa. Będą one stanowić program Ruchu państw niezaangażowanych na kolejne trzy lata — do następnego szczytu w Egipcie w roku 2009.
Do jednego z najważniejszych skutkуw szczytu dla Białorusi należy zaliczyć ogromną motywację do nawiązania wzajemnych stosunkуw z państwami, ktуrych przywуdcy znajdowali się w tym okresie na Kubie. Rozwijające się państwa to rуwnież olbrzymi rynek dla białoruskich towarуw. MSZ oszacował, że umocowanie wspуłpracy politycznej z członkowskimi państwami Ruchu sprzyjało w roku 2005 wzrostowi w obrocie towarowym o ponad 130 milionуw dolarуw.
W Hawanie Aleksander Łukaszenko przeprowadził negocjacje z głowami Algierii, Wenezueli, Iranu, Kuby, Malezji i RPA. 18godzinny lot z Mińska do Hawany zaoszczędził godziny lotуw, ktуre trzeba by było wykonać, gdyby nie zaistniała możliwość prowadzenia negocjacji na Kubie.
Białoruś podtrzymuje przyjacielskie i wzajemnie korzystne stosunki z Kubą — państwem-gospodarzem międzynarodowego forum, ktуry to kraj Aleksander Łukaszenko odwiedził już po raz drugi. Hawana jest jednym z najważniejszych pod względem ekonomicznym i handlowym partnerуw Mińska w Ameryce Łacińskiej. W związku z przebytą niedawno operacją chirurgiczną Fidela Castro na stanowisku głowy państwa oraz na szczycie czasowo zastąpił go brat — Raul Castro, z ktуrym Prezydent Białorusi rуwnież odbył owocne negocjacje.
Wspуlne zainteresowanie wzajemnym handlem oraz realizacją projektуw inwestycyjnych okazują Mińsk i Teheran. W Iranie już zorganizowano montażową produkcję MAZуw. Kilka miesięcy temu na Białorusi rozpoczęto montażową produkcję samochodуw osobowych “Samand”. W trakcie negocjacji Aleksandra Łukaszenki z prezydentem Iranu Machmoudem Ahmadinejadem poruszono rуwnież kwestie aktywizacji wspуłpracy.
W celu aktywizacji rozwoju stosunkуw Białorusi z kontynentem Afrykańskim zorganizowano spotkania Aleksandra Łukaszenki z prezydentem Algierii Abdelazizem Bouteflikiem i prezydentem RPA Thabo Mbekim.
Najdłużej trwało spotkanie z prezydentem Wenezueli, będące kontynuacją dialogu, ktуry rozpoczęto w Mińsku podczas niedawnej wizyty Hugo Chavesa. W stolicy Kuby podpisano Memorandum o wzajemnym porozumieniu pomiędzy Białorusią i Wenezuelą w sprawie stworzenia wspуlnej Komisji na wysokim szczeblu.
Podsumowując rezultaty swoich negocjacji w Hawanie Aleksander Łukaszenko powiedział, że w tym i przyszłym roku złoży wizyty w Malezji, RPA, Wietnamie, Wenezueli, Egipcie, Algierii i Iranie. Jak wynika ze słуw Prezydenta, obecnie w dyplomacji Białoruś buduje tak zwany łuk zewnętrzny. Nasz kraj owocnie wspуłpracuje z Rosją, podtrzymuje stosunki handlowo-gospodarcze z UE, jednak jednocześnie zamierza przywrуcić utracone pozycje w państwach, “ktуre pamiętają Białoruś jeszcze z czasуw Związku Radzieckiego”. Każdy z tych kierunkуw ma na celu zbudowanie dobrych, obopуlnie korzystnych i rуwnoprawnych stosunkуw wzajemnych.
Igor Kołosow
